Başta Amerika ve Avrupa Birliği ülkelerinde uygulanmak üzere 46 ülkede geçerli olan Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü Türkiye’de yeni uygulanmaya başlanacak. Bu bizim için bir devrim ve bu devrimin ilk adımı. Devrim çünkü ticaret erbabına bugüne kadar sağlanmamış kolaylıklar ve ayrıcalıklar getiriyor ve ayrıca Devlet Sizi güvenilir bir firma olarak tanımlıyor. İlk adım çünkü bu daha başlangıç, yetkilendirilmiş yükümlü statüsüyle birlikte bu yıl içinde ithalatçılara da“Kayıt yolu ile rejime giriş usulü”(eşyanın serbest dolaşıma giriş, ihracat, antrepo, dahilde ve hariçte işleme, geçici ithalat, gümrük kontrolü altında işleme rejimlerine geçişinin, gümrüklü sahaya gelmeden, yükümlünün tesislerinde veya gümrük idaresi tarafından kabul edilen diğer bir yerde muhasebe kayıtlarına girilerek kayıt yoluyla yapılmasına imkan tanıyan, eşyanın gümrük kapısında bekletilmeden, evraklarla uğraşılmadan doğrudan fabrikaya, depoya ya da satış yerine götürülebilmesini sağlayan bir uygulama) ve bunun gibi bir çok yenilikle bu devrim ticaret hayatımızda büyük değişime neden olacak kolaylıklar getirecek. 

[one_half]

Şimdi Size başlıklarla “Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü” anlatacağım.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsünün Ortaya Çıkışı

11 Eylül 2001 yılında ABD’de ikiz kulelere düzenlenen saldırı sonrasında tedarik zincirinin güvenliğini sağlamaya yönelik bu zincire dahil olan tüm işletmelerinakreditasyonu yöntemi ile uluslararası kargonun güvenliğinin sağlanmasını amaçlayan C-TPAT (Customs-TradePartnershipAgainstTerrorism/Terörizme Karşı Gümrük Ticaret İşbirliği) oluşturuldu. Daha sonra da 2008 yılında Avrupa Birliği bu uygulamanın karşılığı olarak AEO (AuthorizedEconomicOperator/ Yetkili Ekonomik Operatör)  uygulamasını devreye sokmuştur. Avrupa Gümrük Birliği’ne dahil olan Türkiye’de de bu uygulamanın adı Yetkilendirilmiş Yükümlü olarak belirlenmiştir. Yani bu statünün ortaya çıkması aslında terörün bir sonucu olarak ticareti daha güvenli ama basit hale getirilmesinin amaçlanmasıdır.

Yetkilendirilmiş yükümlü olmak için kimler başvurabilir?

• Serbest bölgeler dahil Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik ve en az üç yıldır faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler
• Üç yıldan daha kısa süredir faaliyette bulunan amaBakanlık değerlendirmesiyle onaylanan firmalar.
• Kamu Kurum ve Kuruluşları

Yetkilendirilmiş yükümlü olmak için aranan 4 temel özellik :

1. Güvenilirlik
2. Ticari Kayıtların Güvenilir ve İzlenebilir Olması
3. Mali Yeterlilik
4. Emniyet ve Güvenlik koşulu.

Yetkilendirilmiş yükümlü olmak için aranan başlıca şartlar

1. Yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlarının sabıka kaydı olmaması,
2. Gümrük mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi ve ceza borcu bulunmaması,
3. Vergi mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi borcu bulunmaması,
4. Kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bulunmaması,
5. Başvuru yılından önceki üç yıl esas alınmak suretiyle, mali yapısının yeminli mali müşavir tarafından incelenerek, olumlu görüşle rapora bağlanmış olması,
6. Ticari kayıtların izlenebilir olması
7. ISO 9001 sertifikasına sahip olması
8. ISO 27001sertifikasına sahip olması gerekir.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsüne Kaç Çeşit Başvuru Yapılır?

1. Basitleştirilmiş usule ilişkin kolaylıklarda yaralanmak için
2. Emniyet ve güvenliğe ilişkin kolaylıklardan yararlanmak için
3. Her iki kolaylıktan birden yararlanmak içinbaşvurulabilinir.

[/one_half]

[one_half_last]

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü İhracatçıya Ne Sağlar

İlk başta bu statüyle güvenilir firmalar, yasadışı eylemler ve haksız rekabetten korunacak. Ve aşağıda belirttiğim kolaylıkların hepsinden yararlanarak büyük ayrıcalıklar sağlanacak.

a)    Basitleştirilmiş Usullere İlişkin Kolaylıklar:

1. İhracatta yerinde gümrükleme (ihracat eşyasını ihracat gümrük idaresine

sunmadan işlemlerini kendi tesislerinden yapabilme)

Yerinde Gümrükleme İzni İçin Güvenlikli Alan Şart!

İlk başta Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü almaya hak kazanmış ve başvuru yılındanbir önceki yıl en az 5 Milyon Dolar tutarında fiili ihracat yapmış ihracatçı firmalar yerinde gümrükleme iznine sahip olabilecek.

Güvenli alan ise, ihracat eşyasının araca yüklenmeden önce bulundurulacağı kamera ile izlenebilen, giriş ve çıkış kapılar belli alanlar olacak. Ayrıca bu alan ilgili gümrük müdürlüğü tarafından kontrol edilebilecek.

1. İzinli gönderici (transit eşyasını hareket gümrük idaresine sunmadan kenditesislerinden sevk edebilme),
2. Teminatlı işlemlerinde her bir işlem için ayrı teminat yerine götürü teminatuygulaması kapsamında tutarı önceden belirlenmiş süresiz ve düşümsüz teminat verebilme,
3. Teminatlı işlemlerinde kısmi oranda teminat verebilme,
4. Odalarca onay ve gümrük müdürlüklerince vize işlemlerine gerek kalmaksızın A.TR dolaşım belgesi düzenleyebilme,
5. Eşyanın kıymetine bakılmaksızın Fatura Beyanı ve EUR.MED Fatura Beyanıdüzenleyebilme,
6. Eksik belgeyle beyanda bulunabilme,
7. Eşya türüne göre sınırlama olmaksızın tam beyanlı yaygın basitleştirilmi usulden (gümrük işlemlerinin, eşya taşıttan indirilmeden tamamlanması) yararlanabilme,
8. Gümrük Yönetmeliğiyle belirlenmiş eşyanın ithalinde 6 ay öncesine kadar alınmış tahlil raporu ibraz edebilme,
9. Gümrük Yönetmeliğiyle belirlenmiş eşyayı tahlil sonuçları alınmadan teslimalabilme,
10. Konşimentosu ibraz edilemeyen petrol ve türevlerini konşimento ibrazındanönce teslim alabilme,
11. Ayniyat tespitine ilişkin Bakanlıkça yapılacak farklı düzenlemelerden faydalanabilme.

b)    Emniyet ve Güvenliğe İlişkin Kolaylıklar:

1. Azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verebilme,
2. İthalatta ve ihracatta gümrük işlemlerinin eşyanın tesliminden önce
3. fiziki muayene ve belge kontrolünün olmadığı hat olan mavi hatta işlem görebilme,
4. Taşıt üstü işlemlerde de mavi hattan yararlanabilme,
5. Daha az belge kontrolü veya muayeneye tabi tutulabilme,
6. Belge kontrolü veya muayenenin yapılacak olması halinde, bu işlemleriöncelikle gerçekleştirebilme.

Yukarıda yazdığım maddelerden de görüldüğü gibiYetkilendirilmiş Yükümlü olacak firmalar ayrıcalıklı hizmet alacaklar. Ve Devlet bu firmalara diğer ülkelerle yapacağı ikili anlaşmalarla gün geçtikçe serbest ticaretin kapılarını açacak ve bu statüdeki firmalar pazar paylarını geliştirmek için çok büyük avantaj sağlayacaklar. Bu şekilde ihracatta önümüzdeki yıllarda çok büyük hareketlilikler ve yeni ihracat rekorları sürpriz olmayacaktır.

Erkan BAŞBOĞA

Aspir Antrepo Genel Müdürü

Arel Üniversitesi Öğretim Görevlisi

 [/one_half_last]

BU YAZI SATINALMA DERGİSİ MART 2013 SAYISINDA YAYINLANMIŞTIR.