Türkiye’de ilaç endüstrisinde, son 20 yılda çok fazla dinamik değişti. Bunlardan en önemlisi, ilaçlarda kullanılan fiyatlandırma sistemidir. Bu sisteme göre, Avrupa’da beş referans ülke belirlenmiştir. Türkiye’deki muadil ürünlerin fiyatları, bu ülkeler arasından söz konusu ürünün, en düşük fiyatlı ülkenin fiyatının altında olacak şekilde belirlenmektedir. Bu yeni fiyatlandırma sistemi ilaç endüstrisinin karlılığını düşürmüştür. Son zamanlarda İspanya, Yunanistan, Portekiz gibi ülkelerdeki ekonomik krizi de dikkate aldığımızda, Türkiye’deki ilaç fiyatları da bu krizden etkilenen ürünlerdeki fiyat değişimlerini direk yansıtmaktadır.
[one_half]
Bu yeni fiyatlandırma sistemi, ilaç firmalarında satınalmayı oldukça etkilemiştir. Daha önceki yıllarda, ilaç maliyetlerinden çok tanıtım ve satış aktivitelerine yoğunlaşan ve bu alanlarda yatırım yapan firmalar, ilaç maliyetlerine de yoğunlaşma gereği duymuşlardır. Diğer taraftan da Sağlık Bakanlığı, hem Türkiye’de üretilen hem de ithalat yoluyla ülkemize getirilen ilaçlar için kaliteyi arttırıcı ve Avrupa normlarına uyacak bir takım yeni kurallar getirmişler ve denetlemeleri arttırmıştır. Etken madde kaynaklarının validasyonu için tamamıyla Avrupa normlarında çalışmalar yapılmasını düzenlemelerle belirlemişlerdir. Bu demektir ki, ilaç fiyatları düşerken kalitenin arttırılması hedeflenmiştir. Bu da, ilaç firmalarının bünyesinde satınalma, tedarik zinciri ve lojistik gibi bölümlerin önemini arttırmıştır.
|
1- Direkt ürünler |
2- Endirekt ürünler |
|
|
İlaç firmalarında satınalma faaliyetleri yapılan ürünler
İlaç sektörü bünyesindeki satınalma bölümleri ürünün sadece üretim ve ithalat maliyetlerine yoğunlaşmamaktadırlar. Aynı zamanda üretilen veya ithal edilen ilacın depolanması ve dağıtılmasının da dahil olduğu stratejik satınalmalar yapmak zorundadır. İlaç sektöründe etkin yatırım için kullanılan fason üretim, etkin kaynak yönetimi için gerekli olan Ar-Ge ve ilacın dışında farklı bir uzmanlık gerektiren lojistik gibi geri dönüşümü olan yatırımlar nedeniyle üçüncü firmalardan hizmet satın almaktadır.
Diğer taraftan, ilaç tanıtım faaliyetleri de Sağlık Bakanlığının belirlediği yönetmeliklerle kontrol altına alınmıştır. Bu nedenle de yapılacak tanıtım faaliyetlerinin en etkin şekilde yapılması gerekmektedir. Satınalma da bu amaçla, satın alınacak promosyon malzemeleri konusunda, ürün tanıtımı için yapılacak toplantı, sempozyum ve kongre gibi etkinlikler konusunda, firmasının rekabet ettiği diğer firmaların önüne çıkaracak kalitede ve optimum maliyetle satınalmalar yapması gerekmektedir.
[/one_half]
[one_half_last]
İlaç sektöründe dış kaynak kullanımı için uzmanlık gerekmektedir. Bu nedenle, ulusal ve uluslar arası fuarların takip edilmesi, dünyadaki kaynakların araştırılması gerekmektedir. Bu kaynakların yeterliliklerini Kalite Güvence ve Kalite Kontrol birimleri ile birlikte araştırma yapılmaktadır.
PROAKTİF BİR KATILIMCI OLARAK SATINALMA
Satınalma, giderek daha proaktif olmakta ve şirket başarısına stratejik bir katılımcı haline gelmektedir. (Ellram & Carr, 1994; Kraljic, 1983). Tedarikçi ağları ve yetenekleri bilgisine sahip olması nedeniyle üst yönetimleri, yıllık ve uzun dönem planlamalarda ve karar aşamalarında bilgilendirebilmektedirler. Böylece, finansal stabiliteye katkısı olan temel birimlerden biri olmaktadır.
İş sürekliliğinde de satınalmanın rolü büyüktür. Çünkü ilaç üretiminde kullanılacak aktif madde, yardımcı madde ve ambalaj gibi malzemelerin birden fazla onaylı tedarikçisi olmak zorundadır. Diğer sektörlerde, yeni bir tedarikçi ile çalışılmaya başlamak çok zor bir süreç gerektirmeyebilirken, ilaç sektöründe ise bu konu ilgili prosedürler bulunmaktadır. Yeni bir validasyon, makine testi, stabilite gibi hem Sağlık Bakanlığı’nın yönetmeliklerinden hem de şirket prosedürlerinden kaynaklanan gereklilikler vardır. Bu nedenle bir tedarikçi ile çalışmaya başlamak zaman gerektirmektedir.
Satınalma, firma içindeki diğer birimlerle kurduğu iletişim çok önemlidir. Yaygın bir deyişle, diğer birimler satınalmanın şirket içi müşterileri konumundadırlar. Talepler iletilmeden önce satınalma bölümü, diğer birimlere bilgi verebilir, yönlendirme yapabilir ve en uygun yöntemle ilgili fikirlerini iletebilir veya “proaktif” olarak bir proje geliştirip ilgili birime önerebilir ve o birimin talep yaratmasını sağlar. Satınalmanın bunu yapabilmesi için sektörünü iyi takip edebilmeli, değişen koşulların mevcut sisteme adaptasyonu değerlendirebilip, her zaman önerebilecek yetenek ve kapasitede olması gerekmektedir.
Ceren GÜRSOYLU
Satınalma Sorumlusu
İ.E.ULAGAY İLAÇ SANAYİİ TÜRK A.Ş.
MENARINI GROUP
[/one_half_last]
BU YAZI SATINALMA DERGİSİ MART 2013 SAYISINDA YAYINLANMIŞTIR.
