Öncelikle akreditif ve iskonto kelimelerinin açıklamalarının ne olduğuna göz atalım;
AKREDİTİF;
AKREDİTİF NEDİR?
Bir nevi şartlı havaledir. Belli şartların yerine getirilmesi ile bankaların birbirlerine ödeme taahhüdü vermeleridir.
Adı ve tanımlaması nasıl olursa olsun, amir bankanın uygun bir ibrazı karşılayacağına ilişkin kesin yükümlülüğünü oluşturan dönülemez nitelikte herhangi bir düzenleme anlamına gelir
Bir nevi şartlı havaledir. Bir ithalat işleminde ithalatla ilgili koşullar olan;
- Yükleme vadesi,
- Ödeme şekli,
- Malın cinsi,
- Kalite ve fiyatı gibi
Konuları içeren akreditif mektubunun ithalatçının bankası tarafından yurt dışındaki ihracatçının bankasına gönderilmesi ile mal bedelinin, mal Türkiye’ye gönderilmesinin ardından ödenmesini taahhüt etmektedir.
İSKONTO NEDİR?
İskonto, bir finansal varlığın (vadeli akreditif, poliçe, senet, P/N) vadesinden önce paraya çevrilmesi halinde vade sonuna kadar oluşacak zaman için hesaplanacak faizin, peşin olarak tahsili ve bakiyenin lehtara vade sonunu beklemeden ödenmesidir. İskonto etmek de gelecekte elde edilecek bir paranın bugünden elde edilmesi karşılığında yapılan indirimdir.
AKREDİTİF İSKONTOSU HANGİ KOŞULLARDA YAPILABİLİR?
İskonto tanımından da anlaşılacağı üzere bir akreditifin iskonto edilebilmesinin şartı vade içermesidir. Akreditif bedelinin ödenmesi belli bir vadeyi içeriyorsa iskontonun yapılması söz konusu olabilir.
Akreditif iskontosunda gerekli koşullar ana başlıklar olarak şöyle özetlenebilir;
- Akreditif vadeli olmalıdır. “By deferred payment letter of of credit” .
- Akreditifle ilgili yüklemenin yapılmış,
- Akreditifte talep edilen vesaikin eksiksiz ve zamanında bankaya teslim edilmiş,
- Akreditifte talep edilen vesaikin teyid veya ödeme bankası veya amir banka tarafından incelenmesi sonrasında evrakların kabul edildiğinin,
- Evraklarda rezerv olmaması,
- Evrakların kabulünü müteakip, amir / teyid / ödeme bankası tarafından ödeme vadesinin şifreli bir swift mesajı ile ihracatçının bankasına teyid edilmiş olması,
- Akreditif üzerinde ödemeyi kısıtlayan veya bloke altına alan bir temliğin bulunmaması
gereklidir.
İskontoyu yapacak finansal kuruluşlar; faktoring, forfaiting veya bankalar iskonto edecekleri akreditifin;
- Vade uzunluğunu,
- Akreditif / teyid bankasının kim olduğunu,
- Ülke riskinin neler olabileceğini,
- Güncel faiz / iskonto oranlarının ne olacağını
- Tutarın ne olacağını
göz önünde bulundururlar.
Riski fazla olan (akreditifin sadece amir bankanın taahhüdünü taşıması) veya ülke riski var olan akreditifi iskonto etmekten kaçınırlar.
AKREDİTİFİN TEMLİKİ
Bir akreditiften doğan hak ve alacağın bir başkasına devredilmesine akreditif temliği denir. Temliknameler gayrikabilirücu olarak noterler aracılığı ile yapılır ve hakkını temlik ettirmek isteyen menfaatdar bu talebini noter aracılığı ile gerçekleştirir ve noterler temliknameleri üç nüsha olarak;
- Bir temlik nüshası temlik talebini veren kişiye,
- Bir temlik nüshası temliği alacak olan nihai hak sahibine,
- Bir temlik nüshası akreditifin bulunduğu bankaya gönderilmek üzere
tanzim edilir.