İHRACAT VESAİKİ KAPSAMINDA NELER VARDIR?

Bir dış ticaret işleminde ithalatçı ile ihracatçı arasında yapılan alım satım sözleşmesinde konu edilen ihracat evrakları alıcı ve satıcı tarafından belirlenir. Bu vesaik (evraklar), ithalatçının, kendi ülkesindeki gümrüğünde malların fiili ithal sırasında gümrüklerin istediği her türlü belge ile farklı otoritelerin talep ettiği belgeler yer almaktadır.

Malların deniz yolu ile gönderildiği varsayımı ile bu belgeler genel anlamda;

• Tam takım deniz konşimentosu (Original)
• Ticari fatura
• Vadeli satışlarda Poliçe (Bill of Exchange – Draft)
• Çeki listesi / paketleme listesi
• Menşei sertifikası (certificate origin)
• Bitki sağlık sertifikası (Phytosanitary certificate)
• CIF ve CIP yüklemelerde sigorta poliçesi
• Ağırlık sertifikası – Weight Certificate (SGS Raporu)
• Kalite sertifikası (SGS Raporu)
• Analiz Sertifikası (SGS Raporu)
• İlaçlama sertifikası (Fumigation certificate)
• GMO Certificate – Genetically Modified Organism
• Konsolosluk Tasdikli fatura
• ATR – 1 Belgesi (Movement certificate)
• Atom Sertifikası (Radioactivity Certificate)
• Veteriner Sertifikası
• Helal Certificate

Mal cinsine ve ülkesine göre değişkenlik gösteren evraklar genel anlamda yukarıda sayılan gibidir.

İHRACAT EVRAKLARINI NEDEN BANKA İLE GÖNDERİYORUZ?

Alıcı ve satıcının birbirlerine çok güven etmedikleri durumlarda, ödeme şekli;

• Akreditifli
• Vesaik mukabili
• Kabul kredili vesaik mukabili
• Kabul kredili, vesaik mukabili, banka avalli

olması halinde, en fazla güven duyulan kurum olan bankalar aracılığı evrakların ithalatçının bankasına gönderilmesi gerekmektedir. İhracatçının bankasından ithalatçının bankasına posta ile gönderilen evraklarla birlikte ihracatçının ödemeye ilişkin talimatının da bankalarca yabancı dilde bankanın hazırlayacağı talimat mektubu (instructions letter – schedule letter) eşliğinde postayla gönderilir. Bankanın hazırladığı talimat mektubunun içeriği tamamen ihracatçının bankaya verdiği ödeme talimatının bire bir aynı olmakla birlikte bankanın kendi iç işlerinde kullandığı ödemeye ve transferlere ilişkin hususlar da yer alır. Evrakların gönderilmesinde ihracatçının kendi bankasını kullanması tamamen kendi bankasına duyduğu güven ve ödeme şeklinin gerekliliğindendir.

KENDİSİNE İBAZ EDİLEN VESAİKİ BANKALAR NE ŞEKİLDE YURT DIŞINA GÖNDERMELİDİR?

Kendisine ibraz edilen vesaiki titizlikle inceleyen bankalar iki set halinde birer gün arayla farklı kurye şirketleri kullanmak suretiyle yurt dışındaki ithalatçının bankasına

Yukarıda örneği bulunan bir römiz / talimat mektubu maalesef doğru bir şekilde gönderilmemiştir. Vesaik tek kurye halinde gönderilmiştir. Vesaikin postada kaybolması halinde ithalatçı ne yapacaktır sizce?  Kesinlikle bir operasyonel hata olduğu açıktır. Bankaların bu şekilde göndermeleri halinde, kendilerine ibraz edilen ihracat vesaikini iki kurye halinde, her kuryede birer orijinal evrak olacak şekilde, sadece bir orijinal evrak varsa, ilk kuryede şu şekilde gönderilmesinde yarar vardır.

Vesaikin en doğru gönderme şekli

Kendilerine ibraz edilen vesaikin bankalarca iki kurye halinde, yukarıdaki gönderi formatına uygun olarak gönderilmesi ve ayrıca vesaikin değeri kadar sigorta yaptırılmasında sayısız yarar vardır.

İHRACAT VESAİKİNİN POSTADA KAYBOLMASI HALİNDE BANKALARIN SORUMLULUĞU NEDİR?

Ne olmasını beklerdiniz?

Bankalar kendilerine ibraz edilen vesaiki gerekli olan operasyonel kurallar çerçevesinde yurt dışına gönderdikleri taktirde görevlerini ifa etmiş sayılırlar. Bundan sonrası ise tamamen kuryeyi bankadan alıp, ithalatçının bankasına taşıma görevini üstlenen kurye kargo şirketine aittir. Vesaikin postada kaybolması halinde bankalar hiçbir sorumluluk üstlenmezler. Kısacası vesaikin jandarmalığını bankalar yapmamaktadırlar.

Operasyon kurallarının tam işletilmiş olması halinde bankalar zaten hiçbir sorumluluk üstlenmezler, ancak vesaikin gönderilmesinde bankaların bariz hataları mevcut ise, bu durumda bankalarım sorumlu olacağı ortadadır. Ancak her banka vesaiki yurt dışına gönderirken, ihracatçı amir müşterisinden;

“Vesaikin postada kaybolmasından bankamız hiçbir şekilde sorumlu değildir” şeklinde bir ibranameyi müşterilerinden almıştır. İhracatçı firma şöyle veya böyle bankaların talep etmiş oldukları bu ibranameyi bankalarına vermiş olduklarından bankalar hiçbir sorumluluk üstlenmezler.

Vesaikin yurt dışına kargo ile gönderilmesi sırasında risklerin var olabileceği olasılığını her zaman göz önünde bulunduran bankalar müşterilerine bilgi vermek kaydı ile, gönderdikleri vesaik kuryesine bir değer biçmeleri ve sigortalı bir şekilde gönderilmesinde yarar vardır. Sigortalı gönderi, biraz masraflı olsa da başımıza gelebilecek riskleri elemine etmemiz açısından son derece yerinde bir davranıştır.

REŞAT BAĞCIOĞLU