Dr. Mehmet KAPLAN-Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
Dunning-Kruger etkisi ya da sendromu olarak ortaya çıkan ve cehaletten doğan cesaret olarak da ifade edilen bir kavramdır. David Dunning ve Justin Kruger tarafından geliştirilen bu kavram 2000 yılında yazarların Nobel Ödülü almalarını sağlamıştır. “Vasıfsız ve Farkında Değil” adlı çalışmalarında; bir örgütte görevlerinde düşük yeterliliğe sahip olan bireylerin yeterliliklerini abarttığı bilişsel bir önyargı varsayımından hareketle kavramı ifade etmişlerdir. Bu etkiye ya da sendroma göre örgüt içinde belirli bir alanda ya da konuda vasıfsız ya da yetenekleri sınırlı bireylerin, gerçekte olduğundan çok daha fazla bilgi ve beceriye sahip olduklarına inanma eğilimleri bulunmaktadır.
Dunning-Kruger etkisi ya da sendromunun temelinde bireylerin kişisel özelliklerini, alışkanlıklarını, bildiklerini veya yaptıklarını doğru şekilde değerlendirememeleri yer almaktadır. Bireyin örgüt içerisinde kendisine verilen görevi ya da projeyi yapabilme güdüsü içinde olduğu ve hiçbir şey bilmemesine rağmen “ben yaparım, bundan daha kolay ne var, ekibimle hızlı bir şekilde bitiririm gibi” ifadelerle görevi ya da projeyi özümsemiş gibi görünmesi durumu vardır. Birey aslında sahip olduğu ya da olmadığı bilgileri abartmakta kendisini daha etkin göstermeye çalışmaktadır.
Yukarıdaki şekilde de görüldüğü üzere örgüt içerisinde birey “ben her şeyi biliyorum” evresinde bilgi düzeyinde oldukça yetersizdir. Ancak bu yetersizliği güven bakımından pozitif bir yanlılık içinde zirvededir. Birey konu ile ilgili bilgisi arttıkça “bu konu çok zormuş” evresine girmektedir. Bu evrede bireyin bilgisi belli bir düzeye gelmiş ancak güveni oldukça düşmüştür. Aslında birey bu evrede kendi yetersizliğinin farkına varmaktadır. “Bir şeyler öğrendim” evresinde ise bireyin bilgi düzeyi artışını sürdürmekte buna bağlı olarak güveninde de artış olmaktadır. Son evre olan “gerçekten çok karmaşık bir konuymuş” evresinde ise artık birey konunun önemli derecede bilgi sahibi olmakla ilişkili olduğunu ifade etmekte sahip olduğu güven artan bilgisiyle gerçekleşmektedir.
Kaynak ve ayrıntılı okuma önerisi:
Aşağıdaki eserl(er) konu ile ilgili kaynak ve bilgilendirmeyi artırmaya yöneliktir.
- Kruger, J., & Dunning, D. (1999). Unskilled and unaware of it: how difficulties in recognizing one’s own incompetence lead to inflated self-assessments. Journal of personality and social psychology, 77(6), 1121
