Döviz Piyasası
Bu aralar dövize ilişkin yazılar yazmak ihracatçının canını sıkacaktır. 2022 yılının ilk çeyreğinden beri dövizde yapılan hareket; baskılama, tam saha pres. Döviz hareket etmesin, yükselmesin de bedeli ne olursa olsun deniyor adeta. Dövizin serbestçe hareket etmesini önlemenin bedeli elbette ki ağır oluyor. Hatta düşündüğümüzden daha ağır. Döviz derken sadece ABD Doları üzerinden örnekleme yapıyoruz. Döviz ifadesi TRL dışındaki yabancı paraların tamamını ele alıyoruz. Dövizin sabit olarak yerinde tutulması veya çok çok az hareket etmesinin faturası, her gün piyasaya döviz satarak gerçekleşmektedir.
Çarşı Pazar enflasyonunun yanında TÜİK tarafından belirlenen enflasyon kadar dahi artmayan döviz kuru ile ihracatçıların yurt dışına fiyat tutturmaları da zor görünmektedir. Yani ihracatçı, ya sözleşmelerini iptal edecek, ya da yurt dışındaki alıcısını kaçırmamak adına ya başa baş fiyata razı olacak, ya da yapacağı ihracattan zarar edecektir. İhracatçının düşük kur politikası ile sürdürülebilir bir ticaret yapması söz konusu olamayacaktır.
TCMB Kurları ve Bankaların Kurları
Kıyaslamak adına TCMB kurlarını aşağıda sunuyorum. Burada dikkatinizi çekmek istediğim yer döviz cinslerinin alış ve satış kurları arasındaki minimal farklar. Alış ve satış farkları o kadar makul ki, bugünkü piyasada fark yok denecek kadar az.
Tarih : 14 Nisan 2023
Şimdi de bankaların çeşitli döviz kurlarına ait örneklere bakalım;
Bankaların kurları arasındaki alış / satış makası ciddi anlamda açık olup, bu durum elinde dövizi olan kişinin dövizin satmamasına, elinde TRL olup da döviz alacak olan kişinin ise döviz almasının önüne geçecektir. Tabii bir yere kadar.
İthalat ve İhracat Arasındaki Fark İthalat Lehine Açılmaktadır
İhracatımız her ay rekor kırıyorsa, dış ticaretteki rekor açığın sebebi nedir ? Rekor kırıyor denilen ihracat rakamlarımızın çok daha üzerinde rekor kıran ithalat rakamlarımızdan dolayı cari açığımız oluşmaktadır. Bu cari açığın meydana gelmesindeki birkaç önemli hususlardan bir tanesi kurların sürekli baskı altında tutulması, kurların artış hızının yok denecek kadar olması, kurların artışının enflasyon artış hızının oldukça geride kalmasından dolayı ihracatçının bırakın kâr marjının daralmasını, kârını silip süpürmesinden dolayı ihracatçı bu kurlarla ihracat yapmamayı tercih etme yoluna gitmiştir.
Dövizin Çilesi
Serbest piyasa ekonomisinde bir veriyi sürekli kıskaç altına alırsanız, bu veri ile birlikte hareket eden diğer etkenlerin de olumsuz ilerlemesine kapı açarsınız. Kurları baskı altına alıp, resmi enflasyon rakamlarını adeta küçül de cebime bir misali sürekli olduğundan daha küçük gösterirseniz kaçınılmaz sonuçlarla karşı karşıya kalırız.
Vay dövizin çilesi vay. İhracatçıyı eritti.
Reşat BAĞCIOĞLU
ICC – International Chamber of Commerce
Türkiye Milli Komitesi
Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi
