Beni Bir Tek Sen Anladın, Sen de Yanlış Anladın
Fabrikalarda gördüğüm önemli bir eksiklik var. Aynı dili konuşamamak. Mühendisler, satış elemanları, satın alma uzmanları, idareciler, proje çizimcilerimiz ve ustalarımız arasında kopukluklar ve yanlış anlaşılmalar yaşanmakta. Malzeme, alet, makine isimleri her birimde farklı olarak dillendirilmekte. Kurum olarak ortak ve her yerde geçerliliği olan ortak bir teknik dile geçmemiz şart. Artık halk ağzı dilini, işaretle anlatmayı, alet ve malzemeleri bir şeylere benzetmeyi bırakmalıyız.
Ustalarımdan, proje ofisinden, mühendis arkadaşlarımdan veya yöneticilerimden bana satın alma talepleri geliyor. Talepler sırasında malzeme isimleri farklı telaffuz ediliyor. Aynı malzemeye ustam başka, mühendis arkadaşım başka isim vermiş. Bazen her iki isimlendirmenin de yanlış olduğunu fark ediyorum. Teknik terimler, uluslararası normlar bilinmiyor. Zaman zaman tam olarak ne istendiğini anlamakta zorlanıyorum. Yanlış malzeme aldığım bile oluyor. Tedarikçilerimden de malzemelere yanlış isim verenleri görüyorum.
Bilinmeyenler ve yanlış ifade edilen terimler arasında temel matematik bilgi eksikliği ön plana çıkıyor. Ustalarımızdan metre, kumpas gibi ölçüm aletlerini iyi kullanmayı bilmeyen ve basit hesaplamaları yapamayanlar var. Ölçü birimleri, uzunluklar, alan, hacim ve ağırlık hesaplamaları gibi. Temel fizik bilgileri de bilinmeyenler ve yanlış ifade edilenler arasında; hareket, kuvvet, verim, sürtünme, basınç, mukavemet, sertlik, metrik ölçü birimi gibi….
En önemli hususlardan biri de proje ve teknik resim okuyamama. Geometri bilgisi eksikliği, çizgi çeşitleri, kesit, tarama, kaynak noktaları, tolerans, semboller gibi temel şekil ve resimler eksik okunuyor ve anlatılamıyor.
Malzemelerin isimleri ve özellikleri de bilinmeyenler arasında. Çelik sınıfları, türleri, sac, boru, profil, dişli, u demirleri, köşebent, lama gibi temel malzemeler ve soğuk-sıcak çekilmiş çelik, paslanmaz çeliklerin çeşitleri ve özellikleri pek bilinmiyor veya doğru ifade edilemiyor.
Makine elemanlarının isimleri ise oldukça değişik şekillerde seslendirilebiliyor. Vida, cıvata, somun, pul, kamalar, pimler, havşalar, yaylar, yataklar, rulmanlar, kayışlar, kasnaklar, yağlamalar yeterince tanınmıyor ve bilinmiyor.
Hidrolik, pnömatik, elektrik, devre diyagramları çözülemiyor. Torna, freze, makas, pres, testere, diş açma, cnc plazma ve lazer kesim makinalarının nasıl kullanılacağı ve tam olarak ne işe yaradığı ve neler yapabildiği tam olarak bilinmiyor. Bu da makineleri verimsiz kullanmaya yol açıyor.
Torna ve freze tezgahında çalışan ustalarımız kullandıkları matkap, freze uçlarının ve elmas uçların isimlerini hatırlamakta zorlanıyorlar. Kullandıkları makinaların tam olarak ne işler yapabildiğinin farkında değiller. Sadece kendi öğrendikleri ile yetiniyorlar.
Fabrikalarımızda mutlaka bir kütüphanemiz bulunmalı. Kütüphanede faydalı olabilecek teknik kitaplar, tedarikçilerin sattıkları malzemelerle ilgili hazırladıkları ürün seçim katalogları yer alabilir. Diyagram ve afişler kütüphane duvarlarına asılabilir. Bazı cep kitapçıkları hazırlanıp personelimize dağıtılabilir. Eğitim toplantıları yapıp malzemeler hakkında ortak bil geliştirme yoluna gidebiliriz. Dışarıdan danışmanlar ve teknik elemanları çağırıp ders alabiliriz. Özelikle tedarikçilerimizden mühendislik destek hizmeti alabilir veya eğitim vermelerini talep edebiliriz.
Bu konuda çok faydalı olacağını umduğum bir kitabı da ustalarıma, makine teknik ressamlarına ve mühendis arkadaşlarıma tavsiye edebilirim.
Cavit SOY
