Banka Garantili Poliçe Ne Kadar Değerlidir?

Reşat BAĞCIOĞLU

Poliçe Nedir?

Yurt dışı alım veya satımlarda kullanılan bir kambiyo senedidir. Bir borç ithalatçı tarafından kabul ediliyor, ve ihracatçının alacaklı, ithalatçının borçlu olduğu bir poliçeye imza konuluyor.

Poliçede hem ihracatçının alacaklı olarak, hem de ithalatçının borçlu olarak müştereken imzaları bulunur.

Opsiyonel olarak bir bankanın garantisi de mevcut olabilir. Bankanın garantisinin var olup, olmaması poliçenin bir kambiyo senedi olma gerçeğini değiştirmez.

Poliçe ve Banka Garantili Poliçe Arasındaki Fark

Poliçenin genel profiline baktığınızda bir kambiyo senedi olduğunu ve yurt dışındaki vadeli ticari işlemlerden sağlanan bir değerli kağıt olduğunu görürüz.

Dikkat ettiyseniz değerli kağıt dedim.

Nasıl değerli olmaz ki? İçerisinde bir borcun ödeneceği yazılı. Anlayacağınız bir kişi borçlu, bir kişi de alacaklı konumdadır. Belli bir paranın ödeneceği ya borçlu tarafından taahhüt edilmiş ya da bir bankanın garantörlüğü söz konusudur.

“Poliçe değerlidir” yukarıdaki ifadeyi kastetmediğimi biliyorsunuz değil mi? En azından bu yazıyı okuyanların bir kısmı biliyordur diye düşünüyorum.

Poliçe değerlidir derken üzerindeki yazılı rakamsal ifadelerden dolayı değil, özelliklerinden dolayı değerlidir. Bu özellikler tüm değerli kağıtlarla birlikte poliçe için de geçerli ifadelerdir;

Değerli evraklar (kağıtlar);

• Ciro edilebilen özelliği vardır,
• Poliçe üzerindeki haklar ciro yolu ile bir başka kişi veya kuruluşa devredilebilir,
• Birden fazla cirantalar bulunabilir

Poliçeyi genel hatları üzerinden anlatmaya çalıştımsa da poliçeleri kendi arasında iki kısma ayırmak gerekir;

• Müşteri kabullü poliçeler,
• Müşteri kabullü, banka avalli poliçeler

Her iki poliçe değerlidir çünkü her ikisine poliçe diyoruz. Poliçe olduklarından dolayı ciro edilme özellikleri vardır ve bu yüzden değerli evrak ismini alıyorlar.

İşin gerçeğini konuşacak olursak; müşteri kabullü poliçeler benim nezdimde, düşüncelerime göre alacaklının uykusunu kaçırma özelliği olan, bir ödeme garantisi olmayan poliçelerdir. Biz bu poliçeye değerli evrak diyoruz çünkü özelliğinden dolayı.

Ama asıl değerli ve tadından yemeye doyamayacağınız bir poliçe vardır ki, sizi hiç üzmez, ödeme bankaca garanti altına alınmış, poliçe vadesinde banka ne yapar, yapar poliçe bedelini alacaklısına öder. İşte biz poliçeye de değerli evrak diyoruz. Yani yapısındaki özelliğinden dolayı değerli evrak desek de müşteri kabullü poliçe ile kıyasladığımızda garantili ödemeli poliçeyi aynı kefeye koymamak gerekir.

Garantili Poliçedeki Garantör Banka

Garantör banka poliçeye aval vermekle, kendi gişelerine ilk ibrazda hiçbir itiraza mahal vermeden poliçe bedelini derhal ödeyeceğine dair banka yükümlülüğünü (asli bir borç yükümlülüğü) ifade eden aval kaşesini poliçenin ön yüzüne basarak, aynı zamanda müşterek borçlu, müteselsil kefil konumuna gelmiştir. Poliçeye aval kaşesi basmakla borç ve risk yükümlülüğünü üstlenmiştir. Aval kayıtsız şartsız verilmiş ve poliçenin vadesinde ödenmesi zorunludur. Avalli poliçe ciro ile bir başka şahsa devredilse de avalistin asli borç yükümlülüğü tartışmasız devam eder. Aval; poliçenin ön yüzüne yazılır ve geri dönülemez (gayrı kabili rücu) niteliği taşır.

Bu açıklamalarımız sonrasında aval verilmiş poliçenin postada kaybolması halinde, avalistin (garantörün) borç yükümlülüğü devam etmektedir.

Garantili Poliçe Paradır

Garantili poliçeyi bir finansman aracı olarak pek çok yerde para gibi kullanmanız mümkündür.

Garantili poliçe ile;

• Kredi kullanabilirsiniz,
• İskonto yapabilirsiniz,
• Kredinin teminatında kullanırsınız,
• Mal alışverişinde kullanabilirsiniz,

Garantili poliçelerin kullanım alanlarının çok fazla olmasına karşılık, garantisiz müşteri kabullü poliçeler için maalesef aynı şeyleri söylemek mümkün olmuyor. Garantisiz poliçelerde her an başınız ağrıyabilir.

Poliçe ve Reşat Bağcıoğlu

Siz, Reşat Bağcıoğlu’nun poliçe üzerine söylediği sözlerine de çok takılı kalmayın bence.

Müşteri kabullü ve banka garantili poliçelerin üzerini okuduğunuzda “poliçe” kelimesini göreceksiniz. Müşteri kabullü garantisiz poliçeyi alsak ne olur diyeceksiniz?

Alın da belanızı bulun. Dünyanın kaç bucak olduğunu öğrenin.

Benden söylemesi… Zaten Reşat Bağcıoğlu’nun sözlerine baktığımızda işi gücü milletin gözünü korkutmak, kafalarını karıştırmak.

İyi tanırım onu.

Reşat BAĞCIOĞLU

ICC Uluslararası Ticaret Odaları

Türkiye Milli Komitesi

Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi