Çin: İthalat Sürecinde Riskten Korunma İhracatın Temellerindendir
Turan AKIN

Bu aralar Çin’den bir yatırım için makine ithalat projesi yürütüyorum.
Ürünün özel bir üretim ve özel bir malzeme olması, sektörde üretici sayısının az olması, talebin yüksek olması nedeniyle Satıcı pek tabii önce yüzde 50’nin üstünde peşinat istedi.
İlk iş olunca Satıcı için istihbari araştırmalara başladık, hemen en kurumsal adres olan Çin Ticaret Müşavirliğimize yazdım, masa başı araştırmalar, diğer ticari istihbarat veritabanları derken ilave bir araştırma kaynağına daha ulaştım. Çoğumuz biliriz, teknoloji artık o kadar çok gelişti ki bazı kaynaklar üstünden (ücretli ve ücretsiz) tedarikçiniz hangi ülkeye, hangi alıcıya ne kadar, kaça yükleme yaptı satın alabilir seviyeye geldik. Bundan 2 yıl önce yine Çin’den arayan bir firma tüm verileri gözlerim önüne serince inanamamıştım. Burada küçük bir parantez açmalıyım, fiyatlama gibi bu verilere de tümüyle güven olmaz, çünkü bazı ithalatçılar bazı ülkelerden bazı ürünleri vergisel yaklaşımlar nedeniyle düşük fiyattan alabiliyor, yani size gösterilen bazı fiyatlar sizi kandırmasın.

Asıl konumuza dönecek olursak, hemen bir ticari veri tabanından diğer Alıcı isimlerine ulaştım, aynı ürünü alan bu şirketlere yazı yazdım, bir kısmından olumlu referans alıp cebimize koyduk. Satıcı hala yüksek oranlı peşinat istiyor, ben de hem bu oranı düşürmek için hem riskimizi nasıl en aza indiririz diye çabalıyorum. Tüm bu işlerle uğraşırken malzemelerin yükleme öncesi kalite kontrolü için uzun yıllardır destek aldığım test, kalite ve gözetim şirketini aradım. Yukarıda bahsettiğim ilave araştırma kaynağı derken;
Satıcı hakkında detaylı Şirket Değerlendirme Raporu (Assessment Report) ile üretici/ihracatçı hakkında detaylı bilgi, yerinde ziyaret ile şirket adres teyidi, yetkili isimleri, gerçek şirket bilgileri, sermayesi, banka IBAN teyidi, ürünleri, çalışan sayısı, sertifikaların kontrol ve teyidi, üretim kapasiteleri, makineleri, ihracat kapasiteleri ve alıcı ülkeleri, kalite kontrol yönetimi, tedarikçi kontrolü, satış sonrası servis, fabrikadan gerçek fotoğraflar ve sizin bilmek istediğiniz ilave sorularınızla 7/8 sayfalık kurumsal bir rapor ile peşinat için karar vermenizi kolaylaştırabiliyorlar. Tersten düşündüğümüzde aslında bu durum iyi bir Satıcı için de çok önemli, kurumsal bir firma şeffaf olarak açtığı verileri, fabrikası sayesinde ürünlerini daha kolay satabilir. Yani bazen çok uzaklara gitmenize gerek yok.
Bu raporu size 200 yıla yaklaşan geçmişi olan, dünyada 145 kadar ülkede faal, 1600 ofis, 80 binden fazla çalışanı olan global bir şirket sunabiliyor. Maliyetler gidilecek adres bazlı değişse de çok yaklaşık 700 dolar diyebiliriz.

Benim deneyimlere göre bu çalışmalar çok değerli ancak yetmez tabii, bu yabancıların çok sevdiği Know Your Customer  (KYC) süreci sadece. Bazen firmalar ithalatta konteynerden makine beklerken kendisine talaş gelmiş olabiliyor. Test, kalite ve gözetim şirketleri yükleme öncesi fabrikaya gidip uygun bir maliyetle ürünleri kontrol edebiliyor, bunu Sözleşmeye ve peşinat sonrası akreditife de yazdık mı işimiz olabildiğince en sağlam hale gelir diye düşünüyorum. Hem yeni bir proje yürüttüğüm için hem dün Niğde’den arayan bir firma nasıl dolandırıldığını anlatınca sektörle paylaşmak istedim. Bu ithalatçımız Çin’e açtığı akreditif karşılığında konteynerleri açınca tonlarca talaş ile karşılaşmış. Yani özellikle ilk işlerde ve yıllardır çalışmadığımız bir firmadan satınalma yapacaksak yükleme öncesi gözetim şart. Çifte hazırlık, Know Your Seller (KYS) süreci için detaylı araştırma, akreditife yazılacak gözetim şartı, tercihen gözetim maliyetini bizim karşılamamız kritik önemde. Bilindiği gibi bankalar ürünlerle ilgilenmez, sorumlu değiller, evrak üstünden ödeme yaparlar veya para tahsil ederler.

Konu Çin’den açılmışken; hemen her ülkede olduğu gibi güvenmek ayrı işi sağlam yapmak ayrı prensibi gereği mümkün olduğunca özellikle ödeme yöntemi olarak akreditif seçilmeli. Bilindiği gibi tümünün peşin ödendiği işlemlerde nasıl bir ürün gelecek, gelecek mi, ne zaman gelecek bilemeyiz ancak akreditifte son yükleme tarihi var ve Satıcı ancak buna uyarsa ödemesini alabilir. Ayrıca dolandırıcılık vakaları çok olması nedeniyle dikkatli olunması, iletişimde e-mail, telefon, whatsapp, WeChat gibi ara ara farklı kaynaklar eş zamanlı kullanılmalı. Tüm bunları dikkatime alınıp etkili bir Sözleşme yaptık, şimdi sıra anlaşma şartlarımızı akreditifimize yazdırıp peşinatı haricen değil akreditife rücu ederek red clause olarak ödemek. Banka ödeme yaparken Satıcı kendi bankasına basit bir ödeme talimatı yazıp yüzde 40’lara düşürdüğümüz peşinatı alıyor olacak, bu yolla da ilk işimizde yeni bir firmaya peşin ödeme riskimizi iyice azaltmış oluyoruz. Umarım ithalatımız hayırlısıyla olumlu sonuçlanır. Katmadeğerli ihracat için Kayseri usulü uygun fiyat ve uygun finansman şart, alırken kazanmak gerek, öyle değil mi?