Küresel düzeyde 2020 yılından bu yana artan maliyetler, teknolojik değişimler, finansman ihtiyacı, zorlaşan rekabet ve istihdam darboğazı gibi birçok unsur ekonomilerin hem çalışkan arıları hem de en zayıf halkaları olan KOBİ’leri zorluyor. Ortak Akıl Danışmanlık Kurucusu ve Aile şirketleri Doktoru Yılmaz Sönmez’e göre bu zorluklarla bütüncül bir şekilde başa çıkmanın yolu ise KOBİ’lerin güç birliği yapması ve rekabere (birlikte hareket etmeye) yönelmesinden geçiyor.
KOBİ’lerin Krizi Derinleşiyor
Allianz Trade raporuna göre, 2024 yılında küresel ticari iflasların yüzde 9 gibi yüksek bir oranla art arda üçüncü yılında artış göstermesi bekleniyor. “2023 yılında tüm dünyada KOBİ’lerin %60’ı nakit akış sorunları yaşarken, iflas eden şirketlerin %82’sinin en önemli gerekçesi finansal sorunlar oldu” diyen aile şirketleri danışmanı Dr. Yılmaz Sönmez, Türkiye’de ise 2023 yılında tasfiye süreci tamamlanıp kapanan şirket sayısının 2022’ye göre yüzde 14,1’lik artışla 25 bin 235’e ulaştığını, her 15 saatte bir şirketin konkordato ilan ettiğini ve 2024 yılının ilk çeyreğinden gelen sinyallerin de iç açıcı olmadığını söylüyor.
2022 yılında yaklaşık %100’e varan ve 2023’te ise %45 seviyelerinde seyreden üretici fiyatlarındaki artışın KOBİ’lerin kârlılığını doğrudan etkilediğini belirten Dr. Yılmaz Sönmez, KOBİ’lerin toplam kredi hacmindeki payının %35’i bulduğunu ve finansman koşulları sıkılaştıkça KOBİ’ler için finansmana erişimin “korku filmine” dönüştüğünü belirtiyor.
Ekonomideki soğuma politikalarının, aynı zamanda zombi şirketler için bir “elenme” dönemi olacağını belirten Ortak Akıl Danışmanlık Kurucusu Dr. Yılmaz Sönmez’e göre KOBİ’lerin sorunu sadece finansmanla da sınırlı değil.
Hammadde, enerji ve işgücü gibi temel girdi maliyetlerindeki artışlar, hızlı teknolojik gelişmeler, Çin başta olmak üzere küresel rakiplerin pandemi sonrası ölçek ekonomisinde gaza basmaları, beyin göçü ve nitelikli işgücü darboğazı ile yeşil ekonomiye uyum gibi zorluklar KOBİ’lerin büyümesini engelliyor.
Çözüm Rekabetten Rekabere Geçiş
KOBİ’lerin bu zorluklarla başa çıkmak için rekabet yerine rekabere (birlikte hareket etmeye) yönelmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Yılmaz Sönmez’e göre KOBİ’ler başta olmak üzere şirketler artık kendi dar alanlarında birbirleriyle rekabet etmeyi bırakmalı ve bir an önce işbirliği paradigmasını benimsemeli.
“Krizden çıkış reçetesi şirketlerin birleşerek büyümesinden geçiyor” diyen Dr. Yılmaz Sönmez, “Birleşmeler ile KOBİ’ler ölçek ekonomisine ulaşabilir, maliyet avantajı sağlayabilir, pazar paylarını genişletebilir ve yeni pazarlara girebilirler” şeklinde konuştu.
KOBİ’lerde Satın Alma & Birleşmeler Artmalı
“Benzer sektörlerde faaliyet gösteren KOBİ’lerin birleşmesi veya birbirini satın alması, ölçek ekonomisine ulaşmalarını ve maliyet avantajı sağlamalarını sağlayacaktır. Bu nedenle, önümüzdeki dönemde KOBİ satın alma & birleşme (M&A) eko-sisteminin çok hareketli olmasını bekliyoruz” diyen Dr. Yılmaz Sönmez, “bu durum, sürekli vurguladığımız KOBİ’lerimizin OBİ’lere dönüşmesi gerçeğini kaçınılmaz kılıyor” dedi.
Dr. Sönmez, KOBİ’lerin pozitif gelecek senaryosu için odaklanması gereken başlıkları ise şöyle sıraladı;
“Farklı sektörlerde faaliyet gösteren KOBİ’lerin, belirli projelerde veya alanlarda iş birliği yapmaları, yeni pazarlara girmelerine ve yenilikçi ürünler geliştirmelerine imkan tanıyacaktır. Diğer yandan, KOBİ’lerin, depolama, lojistik, pazarlama ve IT gibi alanlarda altyapılarını ortak kullanmaları, maliyetlerini düşürmelerine ve verimliliği artırmalarına yardımcı olacaktır.
KOBİ’lerin işbirliği sadece maddi kaynaklar üzerine değil, insan kaynağı üzerine de kurgulanmalıdır. Bu doğrultuda, KOBİ’lerin çalışanlarının eğitimi ve yetiştirilmesi için birbirleriyle iş birliği yapmaları, nitelikli eleman ihtiyacını karşılamalarına ve insan kaynağını geliştirmelerine yardımcı olacaktır”.
Dr. Sönmez, KOBİ’lerin bu zorluklarla başa çıkmak için güç birliği yapması gerektiğini vurgularken, “Artık rakiplerin sektörlerin birbirleriyle rekabet etmek değil işbirliği güç birliği dönemi. KOBİ’lerin bu yeni döneme ayak uydurabilmesi için birlikte hareket etmesi gerekiyor. Bu süreçte, KOBİ’lerin ve aile şirketlerinin ufuktaki kaynak dar boğazına göre stratejilerini güncellemeleri ve daha büyük ölçeklerle kusursuz fırtınaya hazırlanmaları gerekiyor. Şirketlerin bu sancılı dönemde mutlaka bağımsız profesyonel danışmanların bakış açılarıyla işletmelerinin vizyonunu yenilemeleri gerekiyor” diyerek sözlerini tamamladı.
