BİLGİ GÜÇTÜR

Hangi platformda olursa olsun, bilginin varlığı daima güçtür. O bilgiyi taşıyan her kim ise, hangi kurum ise, güç ondadır. Bilginin varlığının yanında bilginin güncel tutulması da tartışılmasız doğrudur. Topluma mal olmuş ve hizmet veren kurumlarda doğru bilginin varlığına her zaman ihtiyaç duyulmaktadır.

ULUSLARARASI TİCARETIN KURALLARI VE BANKALARIN UYGULAMALARI

Merkezi Paris’tedir. ICC, iş dünyasının herkes için barışı, refahı ve fırsatları güvence altına almasını sağlayan bir dünya iş organizasyonudur. Temiz ve hatasız bir ticaretin uygulanabilmesi için çıkartmış olduğu kurallara, dış ticarete taraf olan;

• İhracatçılar,
• İthalatçılar,
• Bankalar

Bu kurallara uymak zorundadır.

Bilhassa bankaların uluslararası ticaretteki kuralları uygularken yorum hatasına düşmemesi gereklidir.

İHRACATÇILAR VE BANKALAR İÇİN ICC’NİN BAZI YAYINLARI

ICC Uniform Customs and Practice  for Documentary Credits — UCP 600

ICC Uniform Rules for Collections — URC 522

International Standby Practices — ISP98

International Standard Banking Practice

ICC Uniform Rules for Demand Guarantees —  URDG 758

Incoterms Rules

Incoterms 2010

Incoterms 2020

Uniform Rules for Bank Payment Obligations – BPO

DIŞ TİCARET İŞLEMİNDE BANKALARIN AFFEDİLMEZ YORUM HATALARI

Bilhassa akreditifli işlemlerde ihracatçının yanında bankaların da yorum hataları yaptıklarını görmek hiç de sürpriz olmuyor. Akreditif evraklarının incelenmesi sırasında bankaların yapacakları hatalar veya yorum farklılıkları ihracatçının aleyhinde bir karar olacaktır. Akreditif işlemlerinde yer alan bankaların yorum hatası içinde oldukları her kararları ihracatçıyı sıkıntıya sokmaktadır. ICC’nin akreditiflere ilişkin UCP 600 Sayılı Broşür hükümleri açık, net, kesin hükümler içerir. Bankaların akreditif evrağını incelemesi sırasında UCP 600 Sayılı Broşür hükümlerini farklı yorumlamaları, kuşkusuz ki akreditif evrağının değerlendirilmesinde hataya yol açacaktır.

Bankaların akreditifler konusundaki farklı yorumlamaları hususlarına bolca değineceğim. Kurallar ortada ancak yorumlar farklı. Farklı makalelerimde değineceğim.

BARİZ BİR BANKACILIK HATASI – GERÇEK VAK’A

Bankaların kolay kolay hata yapmayacakları, prosedürü son derece kolay ve az olan vesaik mukabili işlemden bahsetmek istiyorum. Kurallar ICC Uniform Rules for Collections — URC 522’da belirtilmiştir. Anlayacağınız bu işlemde bankaların olası hata yapmaları zor görünüyor.

Şu vak’aya göz atalım mı sizinle;

İşlem                                   : Vesaik mukabili ihracat (CAD)

İhracatçının bankası             : Karabank A.Ş. Mersin Şubesi

İthalatçının bankası              : Banca Della Svizzerra Italiana BSİ, Napoli / Italy

İthalatçı                                : Molina Bros Spa, Napoli, Italy

İhracatçı Firma                     : Güney Bakliyat İhracat A.Ş. Mersin

Vesaik tutarı                         : USD.370.000.-

Vesaikin gönderildiği banka   : National Bank of Egypt, Alexandria Branch

Olay şöyle;

Karabank A.Ş. Mersin şubesi neyse ki Mersin’e açılmış. Meğerse Mersin’deki dış ticaret tacirleri ihracat evraklarının tahsili ve akreditifli işlemler için Karabank A.Ş. Mersin şubesinin açılmasını bekliyorlarmış desem abartı sayılmaz.

Karabank A.Ş. Mersin şubesi açıldığı günü takip eden günlerde hızla müşteri potansiyelini arttırmış. Sadece dış işlemler konusunu gündeme getirecek olursam, bankanın dış işlemler servisine ilk birkaç ayda verilen tahsil vesaiki ihracat evraklarının adetsel olarak günlük 10 adet ile başladı ve bir sene geçmeden her gün tahsile verilen evrak sayısı 30 ila 40 adet oldu. Meğerse Mersin’de ne kadar çok ihracat işlemi oluyormuş. Hangi yıl olduğunu da yazmam yerinde olur; 1984 – 1995 yılları arası.

Dış işlemler servisinde çalışan önceleri iki kişi, sonrasında bir kişi daha istihdam edildi. Dış işlemler servisinde ağırlıklı olarak ihracat vesaiki, akreditif olmakla birlikte para transferleri, diğer kambiyo işlemleri de yapılmaktaydı. Çalışan personele gelince; can hıraş çalışıyorlardı vesaiki yurt dışına göndermek için. Mesai denen sınırlama yok, her gün gece saat 21:00 veya 22:30 civarına kadar çalışıyorlar, ihracat vesaikin hazırlayıp, ertesi sabah hemen kuryeye veriyorlardı. Kurye servis elemanları da bu bankanın sistemine alışmış durumda. Hem sabah saati, hem de akşam saatinde geliyor ve yurt dışına gidecek kuryeleri teslim alıyorlardı. Öyle ki bankanın dış işlemler servisinde çalışan personel yurt dışına göndereceği ihracat vesaikinin son kontrolünü dahi yapamadan kargoya vermektedir. Risk yok gibi görünse de, kontrol edilmeden gönderilen vesaike ait illa ki bir riski olabilir.

İşte, günler bu şekilde geçiyordu Karabank Mersin şubesinde. Hem müşteriler memnun, hem de kurye servisleri. Bir banka şubesinden bu kadar çok kuryenin alınması bir kurye şirketi için önemlidir kuşkusuz.

Yoğun tempo ile çalışmalarını sürdüren Karabank Mersin Şubesi’nin dış işlemler yetkilisi Reşat’a müşterilerinden sayısız telefon gelir. Müşteriler ya ihracat mevzuatı, ya da döviz kurları ile ile ilgili sorular sorarlardı. Ancak bu seferki telefon konuşması biraz farklıydı. Reşat’tan bahsediyorum ya. Yabancınız değil. Bildiğiniz Reşat. Yani Ben.

Telefondaki ses bankaya çok sayıda ihracat evrağı veren kişi Güney Bakliyat İhracat A.Ş. şirketi sahibi Ahmet Bey idi.

Telefondaki diyalog şöyle idi;

Ahmet Bey          : Reşat Bey, size iki hafta önce vermiş olduğum  ithalatçımız Molina

Bros Spa, Napoli, Italy’e ait USD.370.000.- lık, Banca Della Svizzerra Italiana BSİ, Napoli / Italy’e gönderilmesi gereken vesaik hala bankaya ulaşmamış.

Reşat                  : Ahmet Bey, şu an bana iletilen olumsuz bir kayıt yok gönderilerle

ilgili. Ancak yine de konuyu araştırıp size dönmem için bana izin veriniz.

Ahmet Bey          : Mersin Limanı’ndan yüklediğimiz mallar Napoli’ye varmış, mallar

liman sahasında bekliyor. Ancak İthalatçımız Molina  Bros Spa firması bankasına gitmiş vesaikin bedelini ödeyip, vesaiki almak istemiş. Ancak ithalatçının bankası Banca Della Svizzerra Italiana BSİ, Napoli / Italy kendilerine Karabank Mersin şubesi tarafından gönderilmiş olan her hangi bir vesaik olmadığı yönünde cevap vermiş.

Reşat                   : İnceleyip size döneceğim Ahmet Bey.

Reşat’ın halini bir görseniz saç telinden ayak ucuna kadar ter bastı adeta. Hemen bankada bulunan kopya kayıtlara baktı. 15 gün önce gönderilen vesaik kayıtlarını ve kurye alındılarını inceledi Reşat. Ancak dili damağı kurudu desem yeridir. Çünkü o tarihlerde  Banca Della Svizzerra Italiana BSİ, Napoli / Italy’e gönderilmiş bir vesaik görünmüyordu kurye alındı makbuzlarında. Ama ihracat vesaikine ait bankanın kopya evrakları dosyada mevcuttu.   Ahmet Bey Reşat’dan cevap bekliyor ama Reşat Ahmet Bey’e ne cevap verecek? Ortada bir terslik olduğu kesin. Vesaikin kopyası var, ancak kurye gönderi makbuzu yok.

Ertesi gün;

Ahmet Bey            : Reşat Bey hala bana dönmediniz?

Reşat                    : Ahmet Bey, bir terslik var, onu anlamaya çalışıyorum.

Ahmet Bey            : Reşat Bey, mallar Napoli Limanı’nda ve Free Time doldu.

Şu anda gümrükler ardiye ve demuraj parası talep etmeye başlayacaklar. Hadi   demuraj ve ardiyeden vazgeçtik, belli bir süre sonra gümrük mallara el koyabilir.

Aslında Ahmet Bey yerden göğe kadar haklıydı. Ben de biliyorum gümrüklerin neler yapabileceğini. Ah keşke iki cümle söyleyebilecek bir geçerli mazeretim olsa yanmayacağım…  Ben her zaman olduğu gibi gün içi pek inceleme yapacak zamanı bulamadığım için mesai sonrası gece bu evrakın akıbetinin ne olduğunu araştırmaya başladım.

Yok, yok, yok… Yer yarıldı sanki vesaik yerin içine girdi. Vesaik kopyaları bende ama vesaikin Banca Della Svizzerra Italiana BSİ, Napoli / Italy’e gittiğine dair bir kanıt yok… Aklıma çok kötü şeyler geliyor. Vesaik kayboldu. Veya bu vesaiki farklı bir vesaik ile birlikte aynı zarfa koyup çok alakasız bir yere göndermiş olabilirim. Olur mu dersiniz? Bu çalışma temposunda neden olmasın ki böylesi bir hata? Somut bir şey bulamadım ancak şirket sahibi bana tam saha pres yapmaya başladı. Vesaikim nerede diye… Keşke bilsem de iki cümle söylesem Ahmet Bey’e.

Çaresiz kaldığımı hissettim.

Ahmet Bey’e fikir üretmeliydim.. Bende hep dahiyane fikirler vardır bilirsiniz. Ahmet Bey’e şu aklı verdim…

Reşat                   : Ahmet Bey, daha fazla zaman kaybetmemek adına, ithalatçınıza

kopya konşimentoyu (N/N Bill of Lading) gönderin. Kendi bankası olan Banca Della Svizzerra Italiana BSİ, Napoli / Italy’den nakliyeci acenteye hitaben konşimento garanti mektubu istesin, bankanın vereceği konşimento garanti mektubu ile ithalatçınız Molina Bros Spa firması nakliyeci acenteye gitsin, konşimento garanti mektubunu versin ve karşılığında ordinosunu alsın. Ordino ile malları çeksin ki gümrükteki demuraj ve ardiye masrafının önünü kesmiş olalım. Bu arada ben vesaiki araştırmak için zaman kazanmış olurum, dedim.

Dedim ya, bende dahiyane parlak fikirler mevcuttur. Bu önerim de onlardan bir tanesi..

Ahmet Bey benim dediğimi yaptı, ithalatçısı ile görüştü ve konşimento garanti mektubu ile ordinosunu nakliyeci firmadan aldı, malları gümrükten çekti. Ahmet Bey bana an ve an durumu aktarıyordu. Ama benim tarafta vesaikin akibeti belirsizliğini koruyordu. Basbayağı vesaik ortada yok…

Ortada bir hata var ama bu hata firmadan değil, bankamız tarafından kaynaklanmış bir hata…

Günler geçer… Sanırım 5 hafta kadar…

Kuryeci yurt dışından bankamıza bir kurye getirdi. O zamanlar ithalat işlemi de pek yoktu ki ithalat evrağı geldi diye düşüneyim. Kurye zarfını açtım.. Sürpriz…. Kuryeyi gönderen banka; National Bank of Egypt, Alexandria Branch Egypt. Bankanın yazdığı yazıyı okumadan, yazının ekindeki evrağa göz attım. Aman Allahım, kayboldu diye düşündüğüm İtalya’ya göndermem gereken evrakı National Bank of Egypt, Alexandria Branch Egypt bana göndermiş. Olayı anlamaya çalışırken evrağı gönderen bankanın mektubunu okudum.

Aynen şöyle diyor;

“İthalatçının lokasyonunun İtalya bankasının ise farklı bir banka olması dolayısıyla, bu evrağın tahsili mümkün görünmemektedir. Bu yüzden size evrağı iade ediyoruz.”

Ben olayı anladım; yüzüm kızardı. Ben İtalya’ya göndereceğim evrağı, aynı gün National Bank of Egypt, Alexandria, Egypt’a göndermiş olduğum kurye zarfının içerisine koyup göndermişim. Sehven..

Bankanın yaptığı af edilmez hata. Yani benim hatam. Müşterimizin kaybı var mıydı ? Elbette. Bankamızı dava edebilir miydi ? Ederdi elbette ve de müşteri haklıydı.

Sonuçta müşterimiz ile olan ikili iyi ilişkilerimiz adına müşterimiz konuyu fazla uzatmadı. İlişki yönetimi ön plana çıktı burada.

Hadi ben hatalıyım… Yahu National Bank of Egypt, Alexandria / Egypt sözüm sana. Senin hiç mi kabahatin yoktu. Bir zarf içerisinde iki adet ihracat evrağı var ve bir tanesi National Bank of Egypt, Alexandria / Egypt adına gönderilmiş, bu evrağa sözüm yok. Diğer evrak ise bir İtalyan bankasının adına. Ne diye sana ait olmayan bir evrağı 5 hafta elinde tutarsın değil mi? Hani ne demişler, elindeki karayı başkasının yüzüne sürer. Tam da beni anlattı bu ifade.

İşte hem suçlu, hem de güçlü diye bir söz var ya. Tam da benim için söylenmiş bir söz. Utanmadan Mısır bankasını suçluyorum. Yağız hırsız ev sahibini bastırır. Tam benim için söylenmiş bir söz.

Bankalar hata yapıyor. İşte gördünüz.

Reşat BAĞCIOĞLU

Ticaretle ilgili alım-satım ve danışmanlık taleplerinizi, https://satinalmadergisi.com/ticaritalep/ sayfasından iletebilirsiniz.