Dolar Kuru Ne Olsun? – Bölüm 3
Dolar Kurunun Kim, Nasıl Olmasını İster?
Göreceli bir soru. Döviz kurunu kim, nasıl ister? Her kişi veya sektör işine nasıl gelirse, dövizin fiyatının öyle olmasını isteyecektir.
Kişilere soralım o halde.
Tam da adamına sorduk ve çok net bir yanıt aldık Reşat Bağcıoğlu’ndan. Bizleri aydınlattı. Reşat Bağcıoğlu’nun ağzından laf alamazmışız. Öyle söyledi. Reşat Bağcıoğlu’nun bu şekilde dahiyene yanıtı ile finans dünyasına katkıları büyük olacaktır şüphesiz.
Daha farklı kişilere soralım o halde; Dövizin fiyatı ne olsun?
Dövizin Fiyatı Ne Olsun?
Geçtiğimiz iki haftada döviz fiyatının;
- Dolar 20 Lira olursa
- Dolar 40 Lira olursa
şeklinde olası fiyatları ele almıştım.
20 ve 40 lira fiyatlamalarla ilgili çeşitli fikirlerimizi de yazdım;
- İthalatçı açısından ne olur?
- İhracatçı açısından ne olur?
Finans dünyası sadece ithalat ve ihracatçının etrafında dönmüyor elbette. İthalat ve ihracatçıların dışında;
- Ülkemizin ödemeler dengesi,
- Ülkemizin dış borçları,
- Döviz kazandırıcı faaliyetler çerçevesinde ülkemize döviz girdisi sağlayanlar,
- Tasarruf sahipleri,
- Tasarruf demişken Carry Trade işlemlerden bahsetmemek olmaz,
- Ülkemizde yatırım yapıp istihdam yaratan gerçek yatırımcılar,
Yukarıdaki listeye daha da ilaveler yapılması mümkündür.
Döviz kazancı olan ve ülkemize döviz kazandıran mal ve hizmet ihracatçılarının istediği husus;
- Dövizin enflasyon kadar artması ve kurdan dolayı maliyetlerinin altında mal ve hizmet ihracı yapmamalarıdır.
Yurt dışından dövizle mal ve hizmet alan kesimler ise;
- Dövizin hızlı artmaması, hatta enflasyon artış hızının altında yükseliş göstermesi veya döviz kurlarının adeta kaplumbağa hızıyla çok yavaş ilerlemesi, hatta kurların düşüş göstermesi
İşte bu son söylediklerim sanki günümüzdeki döviz fiyatlamasını tarif ediyor adeta.
İthalatçı Dövizin Fiyatının Ne Olmasını İster?
İthalatçının talebi gayet açık ve nettir; yurt dışından yapacağı vadeli veya vadesiz ithalat işlemlerinde düşük kur politikası devam etsin ve asla kur riski yaşamasın.
Böyle bir dünya var mıdır?
Hem ülkemizden döviz transferi yapılacak, ülkemize bir kazancı olmayacak ve düşük kur politikası, hatta kurlar artmasın, dövizin artış hızı enflasyon artışının altında kalsın, gerekirse kurlar düşsün, bu sayede ithalatçı kur riski yaşamamız, kazancına fırsat karları eklemek isteyecektir.
Kurların bu şekilde olması, zaten beklenemez. Çünkü ülkemizde sadece ithalatçılar olmayıp, döviz kazandırıcı faaliyetler dolayısıyla ülkemize döviz girdisi sağlayan kesimler ise bu tablonun bu şekilde oluşmasını asla istemezler.
Yurt dışına döviz ödemesi yapan ithalatçılar ile, yurt dışından döviz getiren kişilerin istek ve talepleri birbirinin tersi durumdadır.
Döviz Dengede Olmalıdır
Kesinlikle dengede olmalıdır. Ülkemiz menfaatleri ve koşulları doğrultusunda dövizin olması gereken durum bir denge unsuru şeklinde olmalıdır. Çünkü dövizle iş yapan kesimler sadece ithalatçılar ve ihracatçılar değildir.
Dövizin dengesi tüm tarafları hoşnut eden bir seviye olmalıdır.
İhracatçılara sorsanız;
- Doların fiyatı TRL.60 veya TRL.70 olsun,
İthalatçılara sorsanız;
- Doların fiyatı daha da düşsün, hatta 15 Lira olsun. Dövizin fiyatı ne kadar çok düşerse, ülkemizin döviz borcunun Türk Lirası karşılığı o kadar aşağı çekilir, ülkemizin borcu azalır, der.
Sanki ithalatçının bu isteği mantıklı görünüyor gibi geliyor. Siz ne dersiniz?
Kendi fikrimi haftaya anlatırım.
Reşat BAĞCIOĞLU
ICC Uluslararası Ticaret Odaları
Türkiye Milli Komitesi
Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi