HAİN DOLAR VE KAHRAMAN FAİZ AYNI ANDA DÜŞER Mİ?
Daha neler? Mümkün mü böyle bir şey? Ekonomi ve iktisat kurallarına tamamen ters. Teee bankacılık yıllarımdan bilirim;
- faizler düşük kaldığında, dövizin fiyatı yukarı çıkar.
- Faizler yükseltildiğinde ise göreceli olarak dövizin fiyatı aşağı gelir. Gerçi dövizin fiyatının aşağıya gelmesinin tek nedeni faiz olmayıp, farklı piyasa dinamiklerinin de var olduğunu söyleyebiliriz.
İhracat kalemlerimizin üretiminde kullanılan hammaddelerinin temininde yurt dışına bağımlı olduğumuz sürece ihracat kalemlerimizden elde edilen gelirin salt bir ihracat geliri denmesi söz konusu olmayacaktır. Döviz girdisi olduğu kadar ithalat kalemlerinde de döviz çıktısı söz konusu olmaktadır.
Döviz gelirlerimizin yanında döviz harcamalarımız olduğu sürece, ülkemizdeki cari açık, döviz açığımız devam edecek ve dövize talep oldukça dövizin fiyatı yükselecektir. Döviz fiyatı yükselirken faizlerinin düşürülmesini hangi mantıkla açıklayabilirsiniz?
İşte külahım, hadi nedenlerini külahıma anlatın, belki külahım ikna olur.
HAİN DÖVİZİN FİYATININ YÜKSELMESİ
Ancak dövizin fiyatının yükselmesindeki en büyük ve en önemli etkenlerden bir tanesi piyasalara olan güvensizlik ve piyasadaki belirsizliktir.
Dövizin fiyatının yükselmesi için pek çok neden sayılsa da önemli nedenlerden bir tanesi, göğsünü dövizin yükselmesine karşı siper etmiş kahraman faiz oranının piyasa dinamiklerine tamamen ters gelecek şekilde aşağı çekilmesi dövizin fiyatını yukarı zıplatır. Faizler piyasa gereği olmaksızın aşağı çekildiğinde dövizin önündeki engel de kalkar. Piyasa spekülatörleri en basit bir operasyon işlemi ile düşük faizli Türk Lirası kredi çeker ve döviz satın alır. Dövize talep olduğunda ise fiyatlar yukarı yönlü hareket eder.
KAHRAMAN FAİZ
TCMB’nin politika faizlerini % 15’e çekmesi ile dövizin fiyatının yükselmesinin önü açılmıştır.
TÜİK’in enflasyon değerlendirmelerinde de Yİ-ÜFE oranının Kasım 2021 ayı sonu itibariyle % 54.62 olması enflasyonun geldiği nokta konusunda bilgi vermektedir. ÜFE’nin rakamlarının artış nedeni dövizin fiyatının yukarı yönlü hareket etmesi ve maliyetlerin artması dolayısıyla üretici fiyatlarını da yukarı çekmiştir. Piyasalarda fiyatların birbirini etkilemesi ve zincirleme etkisi göstermesi son derece doğal sonuçlardır.
Riskli piyasada oluşan faiz, piyasa dinamikleri ve gerçekleri göz önünde bulundurularak tespit edilmeli. Aksi halde finans kurumları kaynak sıkıntısına düşebilir. Yükselen kurun yurt içi üretim ve girdi maliyetlerini artırmaya devam etmesini de göz önüne alırsak enflasyonda düşüş olması çok zor. En kötü kısım ise şu anda uygulanan politikaların kur ve enflasyonda yaratacağı sorunlarla kısa vadede yeniden değişmesi yönünde olması. Şimdi hızlıca indirilmekte olan faizin temeli sağlam olmadığı için bedeli fazla değil yakın bir zamanda daha fazla faiz artışıyla sonuçlanabilir. Üstelik hain dolar da ciddi anlamda yukarı yönlü yol kat etmiştir.
HAİN DOLAR VE KAHRAMAN FAİZ AYNI ANDA DÜŞÜRÜLÜRSE EKONOMİNİN YÖNÜ NE OLUR?
Hiç ekonomi bilmeyen emekli Ali Amca, Ayşe Teyze’de sorsanız; “hain dolar ve kahraman faiz aynı anda düşürülürse ekonominin yönü ne olur?” diye. Alacağınız yanıt tek ve basittir. Piyasada ürünlere zam sagnağı başlayacaktır. İğneden ipliğe kadar her şeye zam gelecek demektir. Zamlar zincirleme gelecek demektir. En azından akaryakıt fiyatları bu sözüme en güzel örnektir. Uluslararası ham petrol piyasalarında ham petrol fiyatlarının sabit kalması veya düşmesine rağmen ülkemizde çoğu kez 24 saat geçmeden peş peşe zam yapılmaktadır. Yapılan zamlar da en okkalı cinsinden.
Fiyatı düşen bir ürüne rastlamak zor. Pardon ya.. TÜİK verilerine göre son dört aydır kaşar peynirinin fiyatı sürekli düşüyormuş.
Sadece kaşar peynirinin fiyatı düşmüş, diğer süt ürünlerinin fiyatı ise, bir önceki yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında ortalama % 50 ila % 100 arasında fiyatı zamlanmıştır. Demek ki kaşar peyniri aradan sıyrılmış ve piyasada zam görmeyen bir süt ürünü olarak piyasadaki yerini muhafaza ediyor.
Ha unutmadan; bugün haberlerde işittiğim kadar tuvalet kağıdına % 35 zam gelmiş. Bundan böyle gazetenin fiyatı neden artıyor diye sızlanan olmaz umarım.
REŞAT BAĞCIOĞLU
