İhracat İşlemlerinde Yaptığımız Hatalar – Bölüm 4

İhracat Evraklarını Hazırlarken Yapılan Hatalar

İhracat evraklarının, ihraç edilen malların mülkiyeti niteliğindedir. Bu evraklarla ithalatçı tarafında malların gümrüklerden çekileceği ve mallarla ilgili gümrük vergilerinin yatırılacağı söz konusudur. İhracat işlemindeki evrakların hem ihracatçı, hem de ithalatçının ellerini kolaylaştırmaktadır.

Evrakların usulüne uygun ve doğru biçimde hazırlanması dış ticaretteki tarafları işlerini kolaylaştırdığı gibi, evrakların biri veya bir kaçının hatalı olması halinde sorunlar başlar. Sorun derken risklerden bahsetmek istiyorum. Bir riskin oluşması, riski yaratan tarafa maddi kayıplar vereceği kesindir. Bir taraf risklerden dolayı maddi kayba uğrarken, karşı taraf ise tam tersi bu riskten avantaj sağlayacaktır.

İhracatta Yapılan Hata İthalatçıya Avantaj Sağlar

İhracat işlemlerinde sehven yapılan hatanın ithalatçı tarafa avantaj sağlayacağı unutulmamalıdır. İthalatçının art niyetli olması halinde, ihracatçının yaptığı hatayı kolaylıkla lehine çevirebilir. Her ne kadar dış ticaret işlemlerinde iyi niyetli olmak esastır kuralı söz konusu olsa, bu iyi niyet kuralı tüm dış ticaret tacirleri için geçerli olmaktan uzaktır.

Oyunu kuralına göre oynamak esastır. Adı her ne kadar;

Vesaik Mukabili işlem – Cash Against Documents – CAD

olsa da, kurallara göre hareket etmek gerekir. Vesaik mukabili işlemde ithalatçı ve ihracatçının bankaları aracıdır ancak garantör değildir. Durum böyle iken bankalar işlemlerimize aracı olsalar da, vesaik mukabili işlemde ihracatçının yaptığı hata, tanzim ettiği hatalı evrak, bankalara verilen talimatın faturasını ihracatçı öder.

Dış Ticarette Yapılan Her Hata İhracatçıya Kayıp ve Zarar Olarak Dönüş Yapar

Madem ki uluslararası ticarette rol alıyoruz, oyunun kurallarını iyi bilmemiz gerekir. Risksiz Dış Ticaretin Kurallarını bilmek hata yapmamızın ve bunun sonucunda para ve zaman kaybetmemizin önüne geçer.

Vesaik mukabili işlemle yola çıktığımızda, yolumuz bankaların aracık etmesi ile kesişmektedir. Bankalar her ne kadar garantör olmasa da işlemimize aracılık edecekler ve ihracatçının talimatlarını yerine getirecekler. Hazırlanacak evrakların ise vesaik mukabili esasına uygun olarak hazırlanması gereklidir. Vesaik mukabili işlemlerde bankalar aracılık hizmetini yerine getirirken evraklarımızdan doğacak sorumlulukların da bankalarca gözetilmesi gerekir.

İhracat evrakları arasında bulunan deniz konşimentosunun;

Consignee ; aracı bankanın /ihracatçı bankanın adı

Olmalıdır ki deniz konşimentosunun mülkiyet hakkını bankamıza verelim ve herhangi bir problemli süreçte bankamız bu mülkiyet hakkını kullanarak gerekli talimatları verebilsin.

Vesaik mukabili işlemle ilgili olarak tanzim edilen deniz konşimentosunun yukarıda görüldüğü gibi tanzimi halinde, malların mülkiyet hakkı bankamızda olabileceği gibi, bankamız da tüm talimatları ihracatçıdan alacağından dolayı, olası malın bir yerden bir yere nakledilmesi ve paranın tahsilatında ihracatçının bankası burada yetkili konumda olacaktır ve ithalatçının malların mülkiyeti konusunda herhangi bir hak ve hukuku olmayacaktır.

İhracatçının Yaptığı Yanlış

Malın mülkiyetini temsil eden deniz konşimentosunun hatalı tanzimi halinde bir olumsuzluk veya ithalatçının malları almaması halinde ithalatçının üzüleceği kaçınılmazdır. Malların mülkiyetini temsil eden deniz konşimentosunda

Consignee : Importer / ithalatçı

Şeklinde tanzim edip bu konşimento ve evrakları ihracatçı kendi bankasına tahsil için verdiğinde, ihracatçı teknik bir hata yapmıştır.

Yukarıda örneğini gördüğümüz konşimentoyu bu şekilde tanzim edip bankamıza tahsil kaydı ile verdiğimizde, malların mülkiyetini ithalatçımıza vermiş oluyoruz. Her ne kadar konşimento fiziki olarak kendi bankamızda olsa da, mülkiyet hakkı ithalatçıdadır.

Bu senaryoda ithalatçı malları almaktan vazgeçtiğinde, ihracatçımız en basit biçimde bankasına talimat verecek ve evrakların karşı muhabir bankadan talep edilip, ihracatçıya iadesini sağlayacaktır. İthalatçının ülkesindeki gümrük sahasında bulunan malların da ihracatçının ülkesine iadesi talep edildiğinde ihracatçı veya bankası nakliyeci şirkete talimat vermek istemesi halinde, nakliyeci şirketin malların iadesi konusunda deniz konşimentosunda malların mülkiyet hakkının bulunduğu consignee kısmında yer alan kişi olan ithalatçının talimat vermesini ve konşimentoyu ciro etmesini isteyecektir.

Sorarım size, ithalatçınızla malın alımı konusunda ihtilaf yaşandığı oyunda ithalatçı kendi adına tanzimli ve mülkiyet hakkının kendisine ait konşimentoyu ciro etmeye razı olur mu?

İthalatçı konşimentoyu ciro ederse sorun yok da, ya ithalatçı konşimentosu ciro etmeye yanaşmaz ise?

Ne olacak dersiniz?

Mallar ithalatçının gümrüğünde bekleyecek. Kuşkusuz ki ithalatçı bir çakallık veya tilkilik peşinde olacaktır. Çünkü fırsat ayağına gelmiş ithalatçının ve bu fırsatı gole çevirmesi an meselesidir.

İhracatçının Bilgisizliği

İhracatçımız bilmeden kendisine bela yarattı ve bela da ihracatçıyı buldu. Bu koşulda ya ithalatçının gönlünü yapacak, tavizkar davranacak, ya da..

İhracatçının yapacağı her hata, kayıp, zarar ve yitirilen sermaye anlamına gelir. Bir hatalı evrak tanzimi ve fırsatların ithalatçıya verilmesi.

Reşat BAĞCIOĞLU

ICC Uluslararası Ticaret Odaları

Türkiye Milli Komitesi

Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi