İş hayatında, tehlikelerin risklere dönüşmesiyle iş kazası ve meslek hastalıkları meydana gelmektedir. Bu yazıda öncelikle iş kazası ve meslek hastalıklarını tanımlayıp; iş ile ilgili hastalıkların niteliklerini inceleyeceğiz.
- İş Kazası: İşyerinde var olan ya da dışardan gelebilecek bir tehlikenin neticesinde işyerini veya çalışanı bedenen, ruhen ya da sosyal yönden özre uğratan olaydır. Bi kazanın iş kazası sayılabilmesi için aşağıdaki unsurları karşılaması gerekmektedir:
- Sigortalının işyerinde bulunması
- İşyerinde kendi işini yapıyor olması
- İşyeri dışında ise görevlendirme belgesinin bulunması
- Emziren kadın çalışanların süt izinlerinde geçirdikleri süre
- İşyerine servis ile gelip gidilmesi noktasında meydana gelen kazalar iş kazası sayılmaktadır.
- Meslek Hastalığı: Tehlike etkenine sürekli veya tekrarlayan maruziyetler neticesinde belirli bir zaman periyodunun ardından çalışanda meydana gelen bedensel, ruhsal veya sosyal özürlülük halidir.
Meslek hastalığı ile iş ile ilgili hastalık kavramları sürekli olarak karıştırıldığı ve birbirinin yerine hatalı kullanıldığı için öncelikle bu kavramları birbirinden ayıralım.
- Meslek hastalığında hastalık etkeni işyeri kaynaklıdır. Örneğin yüksek gürültülü bir işyerinde o gürültü kaynağına uzun süren maruziyet neticesinde duyma kaybı yaşanması meslek hastalığı örneğidir.
- İş ile ilgili hastalıklarda ise hastalık etkeni iş yerinden kaynaklanmamakla birlikte işyeri ortam faktörleri mevcut hastalığın seyrini etkiler. Örneğin kalıtsal olarak tansiyon hastası olan bir bireyin çalışma ortamının çok sıcak olmasında kaynaklı tansiyon rahatsızlığının seyri iş ile ilgili hastalıklar kapsamındadır.
Meslek hastalığını iş ile ilgili hastalıklardan ayıran en önemli üç etken ise şunlardır:
- Hastalığın o mesleğe özgü olması
- Meslek ile arasında spesifik ve güçlü bir ilişki bulunması
- İnsidansının (o meslekteki kişilerde görülme sıklığı) yüksek olması
Vedat CANER
