Lütfi İnciroğlu
İNCİROĞLU DANIŞMANLIK DENETİM VE EĞİTİM HİZMETLERİ
İşçinin ölümü halinde kanuni mirasçılarına hem kıdem hem de ölüm tazminatı ödenir mi?
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na göre, sözleşme, işçinin ölümüyle kendiliğinden sona erer. İşveren, işçinin sağ kalan eşine ve ergin olmayan çocuklarına, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere, ölüm gününden başlayarak bir aylık; hizmet ilişkisi beş yıldan uzun bir süre devam etmişse, iki aylık ücret tutarında bir ödeme yapmakla yükümlüdür (m.440). Bu durumda işçinin kanundan ve iş sözleşmesinden doğan tüm hakları mirasçılarına geçer.1475 sayılı mülga İş Kanunu’nun yürürlükte bulunan 14’üncü maddesinin 14 üncü fıkrasına göre, “ölen işçinin kıdem tazminatı kanuni mirasçılarına ödenir. Ancak kanuni mirasçılarına kıdem tazminatı ödenebilmesi için ölen işçinin en az bir yıllık kıdeme sahip olması gerekir.
Ölen işçinin kanuni mirasçılarının kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, ölümün doğal nedenler dışında, işçinin kendi kusurlu davranışı ile hatta intiharı nedeniyle meydana gelmiş olması önemli değildir. Bu yönüyle salt ölüm olayının gerçekleşmiş olması yeterlidir (SÜMER, Haluk Hadi, İş Hukuku Uygulamaları, Ankara 2016, 6. Baskı, s.291-292).
Bununla birlikte Yargıtay, doktrindeki görüşlerin aksine, işçinin ölümüne neden olan olayın işveren yönünden iş sözleşmesinin haklı nedenle feshine imkân sağlayabilecek nitelikte olması halinde, kanuni mirasçılarına kıdem tazminatı ödenmemesi gerektiğini kabul etmektedir (Y.9HD.7.2.1985, 11082/1201, Tekstil İşveren Dergisi Şubat ,1986).
1475 sayılı mülga İş Kanunu’nun yürürlükte bulunan 14’üncü maddesinin 14’üncü fıkrasına göre, “ölen işçinin kıdem tazminatı kanuni mirasçılarına ödeneceği düzenlenmiştir. Ancak kanuni mirasçıları kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için ölen işçinin en az bir yıllık kıdeme sahip olması gerekir. Aksi halde kanuni mirasçılar kıdem tazminatı talebinde bulunamazlar. İşte o zaman bu boşluk ölüm tazminatı ile doldurulmalıdır. Yani kıdemi bir yıldan az olupta ölen işçinin eşi ve ergin olmayan çocukları bunlar yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere bir aylık ücret tutarında ölüm tazminatı ödemelidir. Ölüm tazminatı ile kıdem tazminatına birlikte hak kazanılması söz konusu değildir.
Sonuç olarak, bir yıldan fazla hizmeti olan işçinin ölümü halinde, kanuni mirasçılarına sadece kıdem tazminatı ödenir. Ancak, ölen işçinin bir yıldan az kıdemi bulunması durumunda, işverenin kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü doğmayacağı için kanaatimizce işveren, işçinin eşi ve ergin olmayan çocukları bunlar yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere bir aylık ücret tutarında ölüm tazminatı ödemelidir.
