KOBİ’ler ve Sanayici İçin Tübitak Destekleri

Cavit SOY

Devletimiz sanayicimizi, esnafımızı, çiftçimizi, üreticileri, araştırmacıları, yazılımcılarımızı desteklemeli. Ancak bu destekler il veya bölge bazlı değil, proje bazlı olmalı. Her zaman yenilikçi projeler desteklenmeli. Desteklerin tam hedefine ulaşabilmesi için sıkı denetimlerden geçmeli, öncesi ve sonrasında kontrol edilmelidir. Belirli kişi ve kurumlar değil, faydalı projesi olan herkes desteklenmelidir. Bu düşünceden yola çıkarak desteğin alınabilmesi için neler yapılması gerektiğini işin uzmanına sordum ve İLTEM Mühendislik Eğitim ve Danışmanlık LTD. ŞTİ. ‘den Ahmet Yavuz Bey konuyu özetledi. Ben de faydalı olur diyerek sizinle paylaşmak istedim.

1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ve 1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destek Programı

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), ülkemizin teknoloji ve inovasyon alanında gelişmesini teşvik etmek amacıyla çeşitli destek programları sunmaktadır. Bu programlar arasında yer alan 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ve 1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destek Programı, KOBİ’lerin (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler) ve büyük ölçekli firmaların Ar-Ge faaliyetlerini desteklemeyi amaçlamaktadır. Bu makalede, her iki programın güncel durumu, başvuru süreçleri ve destek miktarları hakkında bilgi verilecektir.

1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı

1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı, KOBİ’lerin Ar-Ge ve yenilik kapasitelerini artırmak amacıyla tasarlanmış bir programdır. Program, ilk defa Ar-Ge projesi geliştiren veya geliştirmeyi planlayan KOBİ’lere maddi destek sağlayarak, onların inovasyon süreçlerine katılımını teşvik etmektedir.

• Destek Miktarı: Program kapsamında projelere %75’e varan oranlarda hibe desteği sağlanmaktadır. Proje başına sağlanabilecek maksimum destek miktarı 2,5 milyon TL’dir.
• Proje Süresi: Projeler için belirlenen azami süre 18 ay olarak belirlenmiştir. Ancak, gerek görülmesi durumunda ek süre talep edilebilir.
• Desteklenen Giderler: Projelerdeki personel giderleri, malzeme giderleri, seri imalatta kullanılmayan makine-teçhizat alımları, danışmanlık hizmetleri, yazılım alımları gibi kalemler destek kapsamında değerlendirilmektedir.

1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destek Programı

1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destek Programı, Türkiye’deki büyük ölçekli sanayi kuruluşlarının Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerini desteklemeyi amaçlayan bir programdır. Bu program, firmaların rekabet gücünü artırmak, teknolojik gelişmelerini hızlandırmak ve yenilikçi çözümler üretmelerine katkı sağlamak amacıyla tasarlanmıştır.

• Destek Miktarı: 1501 programı kapsamında firmalara proje bazında %75’e kadar hibe desteği verilmektedir. Proje bütçesi ile ilgili bir sınır bulunmamaktadır. Diğer taraftan 19.000.000 TL’ den daha yüksek projeler için proje öneri başvurusu aşamasında ekonomik fizibilite raporu sunulması gerekmektedir.
• Proje Süresi: Projeler için belirlenen azami süre 36 ay olarak tanımlanmıştır.
• Desteklenen Giderler: Proje kapsamında personel giderleri, malzeme giderleri, yazılım giderleri, danışmanlık hizmetleri gibi kalemler desteklenmektedir.

Güncel Başvuru Süreçleri ve Değerlendirme Kriterleri

Her iki program için de başvuru süreci, TÜBİTAK’ın Proje Değerlendirme Sistemi (PRODIS) üzerinden çevrimiçi olarak gerçekleştirilmektedir. Başvurular, belirli dönemlerde açılan çağrılar doğrultusunda kabul edilmektedir. Başvuruların değerlendirilmesinde, projelerin Ar-Ge niteliği, yenilikçilik derecesi, uygulanabilirlik, ekonomik katkı potansiyeli ve firmanın projeyi gerçekleştirme kapasitesi gibi kriterler göz önünde bulundurulmaktadır. TÜBİTAK, projelerin değerlendirme sürecini uzman hakemler aracılığıyla gerçekleştirir ve uygun bulunan projeler için destek sözleşmeleri imzalanır. Destek almaya hak kazanan projeler, TÜBİTAK tarafından belirli periyodlarda izlenir ve ilerleme raporları talep edilir.

TÜBİTAK 1507 KOBİ Ar-Ge ve 1501 Sanayi Ar-Ge Proje Desteklerine Başvuru Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

1. Proje Fikri ve Ar-Ge Niteliği

Proje hazırlığının en önemli aşaması, proje fikrinin doğru tanımlanması ve bu fikrin Ar-Ge niteliği taşıdığından emin olunmasıdır. Projenizin gerçekten yenilikçi, daha önce yapılmamış bir çözüm önerisi sunması, teknik riskler içermesi ve mevcut bilgi birikimine katkı sağlayacak özellikte olması gerekmektedir. Ayrıca, projenin sektörel ihtiyaçlara yanıt vermesi ve uygulanabilir olması da önemlidir. Proje fikrinin yenilikçi olması, piyasada mevcut çözümlerden farklı ve üstün niteliklere sahip olması gereklidir. Proje, çözümlenmesi gereken teknik zorluklar ve belirsizlikler içermelidir. Bu, projenin gerçek bir Ar-Ge projesi olduğunun göstergesidir.

2. Proje Amacı ve Hedefleri

Proje başvurusunda, projenin amacı ve hedefleri açık ve net bir şekilde tanımlanmalıdır. Amaç, projenin neden yapıldığını ve hangi sorunu çözmeyi hedeflediğini belirtirken; hedefler, projenin sonunda elde edilmesi beklenen somut sonuçları içermelidir. Hedeflerin spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili ve zamana bağlı (SMART) kriterlere uygun olması beklenir. Projenin sonunda elde edilecek çıktılar somut ve ölçülebilir olmalıdır. Bu, projenin başarısının değerlendirilmesinde önemli bir kriterdir.

3. Proje Planı ve İş Paketleri

Başarılı bir proje için detaylı bir proje planı ve iş paketleri oluşturulmalıdır. İş paketleri, projenin hangi aşamalardan geçeceğini, her aşamada hangi faaliyetlerin gerçekleştirileceğini ve bu faaliyetlerin kim tarafından yürütüleceğini tanımlar. Proje planı, proje süresince karşılaşılabilecek riskleri öngörmeli ve bu risklere karşı alınacak önlemleri içermelidir. Proje sürecinde her iş paketinin başlangıç ve bitiş tarihleri, gerekli kaynaklar ve sorumlu kişiler belirlenmelidir. Projede karşılaşılabilecek riskler ve bu risklerin nasıl yönetileceği üzerine bir strateji geliştirilmelidir.

4. Bütçe Planlaması

Projenin başarılı bir şekilde yürütülmesi için doğru bir bütçe planlaması yapılmalıdır. Bütçenin projenin ihtiyaçlarına uygun olarak hazırlanması, gereksiz harcamalardan kaçınılması ve her bir harcama kaleminin açık bir şekilde tanımlanması gerekmektedir. TÜBİTAK, başvurulan projelerde bütçe kalemlerini detaylı olarak inceler ve gereksiz veya abartılı harcamalara onay vermez. Projede yer alacak her bir harcama kalemi için gerçekçi ve detaylı bir maliyet hesaplaması yapılmalıdır. TÜBİTAK tarafından desteklenen ve desteklenmeyen gider kalemleri dikkatlice incelenmeli ve bütçe buna göre hazırlanmalıdır.

5. Proje Ekibi ve Yeterlilikler

Projenin başarısı büyük ölçüde proje ekibinin yetkinliğine bağlıdır. Projeyi yürütecek ekibin, gerekli teknik bilgi ve deneyime sahip olması, projenin başarılı bir şekilde tamamlanması için kritik öneme sahiptir. Ayrıca, ekip üyelerinin proje kapsamında hangi sorumlulukları üstleneceği net bir şekilde tanımlanmalıdır. Proje ekibi, proje kapsamında gerçekleştirilecek her bir faaliyeti yürütebilecek teknik bilgi ve deneyime sahip olmalıdır. Ekip üyelerinin sorumluluk alanları açıkça belirlenmeli ve her bir iş paketinin sorumlu kişisi netleştirilmelidir.

6. Projenin Ekonomik ve Sosyal Etkisi

TÜBİTAK, desteklediği projelerin ekonomik ve sosyal etkilerini de dikkate alır. Projenin tamamlanmasının ardından yaratacağı istihdam, katma değer, rekabet gücü gibi ekonomik katkılar ile topluma sağlayacağı sosyal faydalar değerlendirilir. Bu nedenle, proje başvurusunda projenin sağlayacağı ekonomik ve sosyal katkılar da net bir şekilde ortaya konulmalıdır. Projenin ülke ekonomisine katkısı, ihracat potansiyeli, istihdam yaratma kapasitesi gibi unsurlar üzerinde durulmalıdır. Projenin topluma sağlayacağı sosyal faydalar, çevresel etkiler, toplumsal kalkınmaya katkıları gibi hususlar belirtilmelidir.

7. Başvuru Dokümanlarının Hazırlanması

Başvuru sürecinde, TÜBİTAK tarafından istenen tüm belgelerin eksiksiz ve doğru bir şekilde hazırlanması gerekir. Proje önerisi, teknik raporlar, bütçe formları, ekip üyelerinin özgeçmişleri gibi belgeler, başvurunun kabul edilmesi için kritik öneme sahiptir. Bu belgelerin TÜBİTAK’ın belirlediği formatta ve gerekliliklere uygun olarak hazırlanması gerekir. TÜBİTAK’ın istediği tüm belgeler eksiksiz olarak sunulmalıdır. Eksik veya hatalı belgeler, başvurunun reddedilmesine neden olabilir. Belgeler, TÜBİTAK’ın belirlediği format ve yönergelere uygun olarak hazırlanmalıdır.

Sonuç

TÜBİTAK 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ve 1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destek Programı, Türkiye’deki işletmelerin Ar-Ge ve inovasyon kapasitelerini artırarak, rekabet güçlerini ve teknolojik yetkinliklerini geliştirmelerine olanak tanımaktadır. Bu programlar, firmaların sürdürülebilir büyüme hedeflerine ulaşmalarında önemli bir rol oynamaktadır ve işletmelerin bu desteklerden azami ölçüde yararlanması, ülke ekonomisine de ciddi katkılar sağlayacaktır.

Bu nedenle, hem KOBİ’lerin hem de büyük ölçekli sanayi kuruluşlarının bu programlara aktif katılım göstermesi büyük önem taşımaktadır. TÜBİTAK 1507 KOBİ Ar-Ge ve 1501 Sanayi Ar-Ge destek programlarına başvuru yaparken, yukarıda belirtilen hususlara dikkat edilmesi, başvurunuzun kabul edilme şansını artıracaktır. Proje fikrinizin doğru tanımlanması, bütçe ve iş planlamasının gerçekçi yapılması, ekibinizin yetkinliği ve projenizin yaratacağı ekonomik ve sosyal etkiler, başvurunun başarısını belirleyen kritik faktörlerdir. TÜBİTAK destek programlarından yararlanarak işletmenizin Ar-Ge kapasitesini geliştirebilir ve rekabet gücünüzü artırabilirsiniz.

Cavit SOY