Dış ticaret tacirlerine yararlı olabileceğini düşündüğüm “Faktoring” konusunu farklı yönlerden ele alıp sizlerle paylaşmaya devam edeceğim. Bu hafta da konusunda uzman değerli arkadaşım; İş Faktoring A.Ş. Genel Müdürlük, İstanbul’da Uluslar arası Faktoring ve Muhabir İlişkileri bölümünde uzman arkadaşım Özge Kozalı’nın satırlarını paylaşmak istiyorum
Muhabir Garantili İhracat Faktoringi, şirketlerin yurt dışına gerçekleştirdiği mal veya hizmet satışlarından doğan vadeli alacaklarının faktoring şirketleri tarafından devralınarak (temlik) firmalara garanti, tahsilat ve finansman hizmetlerinin verildiği faktoring işlemidir.
Bir örnek ile Muhabir Garantili İhracat Faktoringi işlemini ihracatçı gözü ile inceleyelim;
İhracatçı A (Satıcı), üretimini yaptığı ürünlerin yurtdışı satışlarını da gerçekleştirmektedir. Yurtdışında Pazar payını genişletmek için devletin sunmuş olduğu teşviklerden de yararlanarak Italya’da fuara katılır. Fuarda tanışmış olduğu İthalatçı B (Alıcı) ile mal mukabili/vadeli/açık hesap satış için anlaşır.
Ülkesine dönen satıcı Faktoring Şirketi (Faktor)’ne alıcının bilgilerini ve anlaşma şartları olan Ödeme Vadesi ve Tahmini Döner Limit İhtiyacını ileterek, fuarda tanıştığı ancak ödeme alışkanlığı ve finansal gücünü bilmediği sadece fuarda tanışarak edindiği bilgilere istinaden sipariş almak istediği alıcı için Ön Limit araştırması yaptırır.
Faktor’den ön limit araştırmasının olumlu olduğu bilgisini alan satıcı, alıcı ile siparişte anlaşarak, Faktor’e Kesin Limit başvuru yapmak istediğini iletir. Faktor kesin limit araştırmasının da olumlu sonuçlandığını iletmesi akabinde Satıcı ile Faktor arasında Gayri Kabulü Rücu Faktoring Sözleşmesi imzalanır. Tahsis edilen limite istinaden garanti limit şartlarını belirleyen Limit Onay Bildirim formu Faktor tarafından hazırlanarak satıcı ile paylaşılır. Alıcı ile satıcı Intorductory Letter (Bildirim Mektubu) imzalar ve aslını Faktor’e gönderir.
Limitin tahsis edilmesinden itibaren yapılacak olan ihracatlar, FCI üyesi olan yurtdışındaki faktöring şirketinin (muhabir) bildirdiği limit tutarı ve maksimum ödeme vadesinin içerisinde kalmak şartı ile garanti hizmetinden yararlandırılacaktır. (Garanti limiti döner/rotatif limit mantığı ile işlemektedir.)
Satıcı ihracatı gerçekleştirir, ihracatta kullandığı evrakları;
- commercial invoice
- sipariş formu / order
- gümrük beyannamesi bilgileri (Faktoring mevzuatına göre ilgili gümrük tarafından beyanname işlemlerinin tamamlanmış yani kapanmış olması gerekmektedir. Bu nedenle Faktor gtb.gov.tr internet sitesi üzerinden vedop kontrolü yapar.)
- yükleme belgesi (Bıll of Lading, AWB Airway Bill of Lading, Railway Bill of Lading, CMR – Hamule Senedi)
ile birlikte alacaklarının devredildiğini bildirdiği NTR (Notification and Transfer of Receivables) formunu doldurarak bu ihracata dair alacağını Faktor’e devreder.
Siparişte anlaşılan ödeme vadesi üzerinden 90 gün geçmiş olması halinde, alıcının ödeme güçlüğü, aczi ve iflası söz konusu ise ve satışa konu herhangi bir ihtilaf/reklamasyon olmaması durumunda; muhabir tarafından ilgili faturanın %100’ü, Garanti Ödemesi olarak Faktor’e ödenir ve akabinde GRIF (General Rules of International Factoring) kuralları çerçevesinde satıcıya ödenir. (İhtilaf / reklamasyon durumu garanti kapsamı dışındadır. İhtilaf çözüldüğünde ilgili fatura tekrar garanti kapsamı içine alınır.)
Satıcı bu süreçte faktöringin hem tahsilat hem de garanti hizmetinden yararlanmış olur ve muhabirin bildirdiği faktöring komisyonunu üstlenir. Faktoring komisyonunun tahsili ödeme vadesinde gelen ödemeden mahsup edilebilir veya peşinen ödenebilmektedir.
Satıcı finansman kullanmak isterse; Faktor tarafından satıcıya bir kredi limiti tahsis edilir, garanti limitinden ari finansman limiti oluşturulur. Piyasa koşullarına istinaden, Faktor ile satıcı bir faiz oranında anlaşır ve finansman limiti şartına istinaden belli bir oranda (örneğin %70-80-90) ödemesini alır. Satıcı aylık (BCH – borçlu carı hesap olarak) faktöring ücretini Faktor’e öder.
Faktoring komisyonunun matrahı temlik edilen fatura olup, Faktoring Ücretinin matrahı ise kullandırılan ön ödemedir.
İHRACATÇININ FAYDALARI;
- Müşteriye “açık kredi” şeklinde kredi imkanı sağlar, akreditif açma zorunluluğunu kaldırır. İhracatçı lehine akreditif açma zorunluluğunu ortadan kaldırarak, ithalatın maliyetini düşürür.
- İhracatçının alıcıya tanıyabileceği vadeli satışların artması
- Alıcılar hakkında alınan istihbarat/limit çerçevesinde satış kararının alınmasına bilgi desteği sağlaması, risklerin önlenmesi.
- Muhabir sayesinde alıcı ile olabilecek dil probleminin aşılması.
- Alıcıdan tahsilat takibi sayesinde işletmenin operasyonel yükün azalması.
- Farklı ülkelerde tanımadıkları müşteriler ile kolay koşullarda çalışma, bu yolla ihracatlarını artırma fırsatı sayesinde orta ve küçük çaplı dış ticaret firmalarının dış pazarlara girmesi kolaylaşır.
- İhracatçının seçebileceği alıcılar ile çalışabilmesi.
- Vadeli/açık ihracat alacaklarını nakde çevirerek işletme sermayesi ihtiyacını karşılar. Alacaklar, borçlar, stoklar azalır ve bilanço likit hale gelir. İşletmenin kredi değerliliği artar.
- Faktörün verdiği ön ödeme işletmeye nakit girdisi sağladığı için diğer işletmelere oranla rekabet etme gücü artar.
- İhracatçı için döviz taahhüdü doğurmaması ülkemizdeki en önemli avantajların başında gelir.
Özge Kozalı’ya sinerjsi için teşekkür ederim.
Süreç içinde faktoring kuruluşlarının faaliyetleri, avantaj ve dezavantajları konusunda yazılarımıza devam edeceğiz. Dış ticaret tacirlerine faktoring ne kadar mesafede, tacirerimizin faktoring faaliyetlerini ne kadar bilip bilmedikleri konularına da değinilecektir. Konu hakkında net olmayan bilgilerin faktoringi yeterince kullanamamıza neden olacaktır.
