Merhaba. Bu hikayeyi çoğunuz bilirsiniz. Dünyanın en ünlü kalp doktorunun arabası bozulmuş, Arabasını tamire götürmüş. Tamirci arabasının kaputunu açmış: “Size bir sey soracağım. Nerede ise ben ve siz aynı işleri yapıyoruz. Mesela ben şimdi itina ile kaputu açacağım bir bakışta problemin nerede olduğunu anlayacağım, kapakçıkları temizleyeceğim, gerekirse kabloları, motor yağını değiştireceğim, hatta çok gerekli ise motoru çıkarıp yerine yenisini takacağım. Söylesenize nasıl oluyor da siz milyon dolarlar kazanıyorsunuz ama ben meteliğe kurşun atıyorum?” Bunu üzerine doktor, tamircinin kulağına eğilmiş ve şöyle demiş: “Bunların hepsini motor çalışıyorken yapmayı denesene!”

Yani insan hayatı en önemlisi. Dolayısıyla insan hayatına doğrudan etki eden sektörlerde de bu öneme göre çalışmak, hareket etmek gerekiyor. İlaç sektörü bunlardan bir tanesi. Hammaddeyi almaya karar verdiğiniz andan başlayın, ürettiğiniz ilacın, hastanın boğazından geçtiği ana kadar, hatta hasta iyileşip belli bir süre geçene kadarki tüm bu süreçte parmağı olan herkese çok büyük sorumluluk düşüyor.

Hani derler ya, işimizi doğru yapmak çok önemli diye. Bu, üstadların bize nasihat vermek için söylediği bir şey değildir. İşte bizler bu sektördeki işimizi olması gerektiği gibi yaparsak, vicdani sorumluluğu da çok rahat bir şekilde göğüsleyebiliriz. Eğer bizler, ilaç sektörünün temsilcileri, olması gerekeni doğru yaparsak, insan hayatı bizim yüzümüzden tehlikeye girmemiş olacak. Sürecimizdeki bir tek aksaklıktan, eksiklikten ve yanlışlıktan dolayı bir insanın hayatı tehlikeye girerse, geceleri rahat uyuyabilir miyiz? Ki şu anda, “bu insan bizim bir yakınımız da olabilir” gibi bencilce birşey söylemek istemiyorum. Yakınımız olsa da olmasa da, bir insana verdiğimiz zarar sonrasında rahat olabilir miyiz? Açıkçası ben rahat olamam. Dolayısıyla bu sorumluluğu göğüsleyebilmek, işimizi doğru ve eksiksiz yapmamızdan geçiyor.

İlaç sektöründe çalışan bir Tedarik Zinciri Yöneticisi olarak, işimi nasıl doğru yapıyorum:

1. Uygun hammadde tedarikçisi bulmak: Her hammaddeyi kullanamayız. İlaca girecek hammaddenin de özellikleri vardır ve bunu analiz sertifikası bize gösterir. Daha ucuz olması sizi cezbetmesin. Önce kaliteye dikkat edin. Müşteriniz ne istiyor?
2. Uygun hammadde taşıyıcısı ile çalışmak: Taşınacak hammaddenin hangi sıcaklık ortamında taşınacağı önemlidir. Uzakdoğudan buraya, et ürünlerini 30 C derecede taşısak, yemeklerinize katabilir misiniz? Ve temiz olmayan ortamda taşınsa, rahatça yiyebilir misiniz? Hijyen burada çok daha önemli.
3. Uygun depolar kullanmak: Yine sıcaklık ve hijyen ile ilgili bir madde. Tabi burada iş güvenliği kuralları da devrede olabiliyor. Tehlikeli olan hammaddeler de ayrı depolarda tutulabilir.
4. Uygun üretmek: Üretim esnasında işçiler neden bone, galoş, maske gibi ekipmanlar kullanır? Hatta üretim ekipmanlarına çok yaklaşmayan ziyaretçiler bile buna dikkat etmelidir. Önlükten tutun da, saç bonesine kadar, yüz maskesine kadar hepsi ürünün kalitesini etkileyecek.
5. Uygun analiz etmek: Hangi analiz metodlarını kullanıyorsunuz? Analiz çabuk bitsin de hemen satalım diye çalışmayı yarıda bırakıyor musunuz? İstisnalar olabileceğini düşünmeden, genel istatistiki sonuçlara mı güveniyorsunuz? Sonuçları birkaç defa kontrol ederek analiz sertifikasına işliyor musunuz?
6. Kontrol etmek ve uygunsa serbest bırakmak: Tüm bu süreci kaydettiğiniz iş emri dosyasının sayfalarını iyice kontrol etmek gerekir. Bu dosya bazı firmalarda dijital bazı firmalarda ise basılı kağıt şeklinde olabilir. Dijital olan hızlı kontrol edilir, otomasyon yazılımı size hatayı hemen gösterir. Basılı kağıtta işiniz biraz uzayabilir. Burada da kontrol edenin hatasını, yani insan hatasını minimuma indirmek için birkaç kez kontrol etmek gerekir. Çünkü bu aşama, ürüne “satılabilir” statüsü verir.
7. Müşteriye doğru bilgi vermek: Satış hedefleriniz olabilir. Daha çok para kazanmak size cazip gelebilir. Ama müşteriden sakladığınız bir detay, bir ya da birkaç insan hayatını olumsuz etkileyebilir. Çok para kazanıp vicdan azabı mı çekmek istersiniz, yoksa vicdan sizin için daha mı önemlidir?
8. Nakliyeyi uygun araçlarla gerçekleştirmek: Hammadde temin aşamasında olduğu gibi sıcaklık ve hijyen burada da önemlidir. İlaç sektöründe GxP standartları dikkate alınır. Bu standartlarda neyin nasıl olması gerektiği belirtilir. Nakliye için de GDP (İyi Dağıtım Uygulamaları)’nin doğru uygulanması gerekmektedir.

Yukarıda 8 maddecik özetle size bahsettiğim süreç, aslında binlerce sayfa prosedür ve talimatlardan oluşturulmuştur. Hangi sektör yöneticisine sorarsanız sorun, tüm süreçlerde dikkat edilmesi gereken noktaları size sayacaktır. Ben, ilaç sektöründe çalışan bir yönetici olarak, kendi sektörümdeki noktalara sizi odaklamak istedim. Otomotiv sektöründe dayanıklı malzeme kullanarak kaza riskini azaltmak, gıda sektöründe yine GxP kurallarına uyarak insan sağlığına olumsuz etkiyi önlemek, yapı-inşaat sektöründe malzemelerin dayanımına dikkat ederek statiği korumak, enerji sektöründe insana verilecek zararı en aza indirmek… gibi her sektöre özgü sonuçlar konuşulabilir.

İnsanlar için, dünyadaki herkesin sağlıklı, mutlu olması için işimizi doğru yapalım. Çünkü ancak, işinin en iyisini yapan insanlar dünyada iz bırakabilir.