Perakendeciler Yapay Zekâya Hazır mı?
Selin Erdal – Satınalma Dergisi Moda Editörü
Markalar için artık sadece insanların ilgisini çekmek yetmiyor, algoritmaların da dikkatini çekmek zorunda.
Güzel tasarlanmış bir web sitesi, etkileyici görseller, kayan banner’lar, etkileşimli menüler… Tüm bunlar bir insan ziyaretçi için harika olabilir. Ama yapay zekâ için? Pek de değil. Çünkü yapay zekâ, interneti bizim gördüğümüz gibi görmüyor.
Bugün ChatGPT gibi üretici yapay zekâ sistemleri, alışveriş dünyasına adım atmış durumda. Üstelik sadece ürün önermekle kalmıyor; bazı platformlar kullanıcı adına sepete ürün ekliyor, fiyat düşmesini bekleyip satın alma işlemini tamamlıyor bile. Henüz emekleme aşamasında olan bu sistemler, yakın gelecekte e-ticaretin işleyişini tamamen değiştirebilir.
Adobe Analytics’e göre, ABD’de perakende sitelerine yapay zekâ kaynaklı ziyaretler, yalnızca birkaç ay içinde %1.200 artmış durumda. Salesforce ise yalnızca bu yılki tatil sezonunda yapay zekâ destekli alışverişin 260 milyar dolarlık satış yaratabileceğini öngörüyor. Kısacası, yapay zekâ artık sadece bir trend değil; yeni nesil müşteriniz olabilir.
Bugün çoğu markanın web sitesi, JavaScript gibi dillerle kodlanmış modern ögelerle dolu. Ancak bu unsurlar, yapay zekâ sistemleri tarafından “okunamıyor”. Bu durum, markaların görünürlüğünü ciddi şekilde etkileyebilir. Çünkü yapay zekâ kullanıcıya öneride bulunmakla kalmayıp yakında o önerileri kendisi satın alacak. Yani şu an siteniz hem insanlar hem de botlar için çalışmak zorunda.
SEO, GEO ve AEO
Alıştığımız arama motoru optimizasyonu (SEO) artık tek başına yeterli değil. Yeni odak noktası: GEO ve AEO. Amaç, Google’da üst sırada çıkmak değil; yapay zekânın yanıt sistemine girip algoritmanın “gözünde” görünür olmak.
Peki yapay zekâ neye dikkat ediyor? İyi yapılandırılmış ürün açıklamaları, zengin ve düzenli veri akışı (özellikle ürün feed’leri), yoğun çevrimiçi etkileşim: yorumlar, sosyal medya konuşmaları, mikro-influencer içerikleri gibi. Yani sadece görsele değil, içeriğe de odaklanıyor.
Botlar Gerçekten Kötü Mü?
Uzun süredir botlar, perakendecilerin kabusu olarak görünüyordu. Popüler bir sneaker’ı saniyeler içinde stoktan kaldıran yazılımlar nedeniyle birçok marka, botlara karşı önlemler geliştirdi. Ama bu kez mesele farklı: Karşınızda kötü niyetli değil, müşteri adına alışveriş yapan “iyi botlar” var.
Sorun şu: Mevcut sitelerin çoğu, bu tür onaylı botların alışveriş yapmasına uygun değil. Hızlı form dolduran ya da tarayıcı dışı işlem yapan her ziyaretçi, hâlâ şüpheli görülüp engellenebiliyor. Bu da satışı kaçırmak anlamına geliyor.
Bunun beraberinde ödeme dünyası da değişiyor. Visa gibi dev oyuncular, bu yeni alışveriş biçimine özel çözümler geliştiriyor. Nisan 2025’te tanıtılan Intelligent Commerce sistemi, biyometrik doğrulama ve dijital cüzdanlarla çalışan bir altyapı sunuyor. Amaç hem güvenliği sağlamak hem de bot dostu alışveriş deneyimi sunmak.
Gen Z Hazır, Peki Siz?
Mart ayında Salesforce’un yaptığı küresel ankete göre, yapay zekâyı alışverişte kullanma fikri özellikle genç kuşaklarda yaygınlaşıyor. Z kuşağının %63’ü bu fikre sıcak bakıyor. Dahası, birçok tüketici artık alışveriş yolculuğuna Google’da değil, doğrudan bir yapay zekâ platformunda başlıyor.
Yani gelecekte markanızın vitrini, bir web sayfası değil; bir yapay zekâ sohbet ekranı olabilir.
Yapay zekâ destekli alışveriş henüz tam olgunlaşmamış olabilir, ama yönü belli: Otomatik, akıllı ve algoritma-dostu. Markalar, bu yeni düzene uyum sağlamak için sitelerini yeniden yapılandırmalı, veri altyapılarını güçlendirmeli ve içerik stratejilerini gözden geçirmeli.
Çünkü geleceğin tüketicisi yalnızca insan değil.
Bir kısmı da… Bir algoritma olacak.
Kaynakça:
Adobe Analytics (2025). AI-Powered Shopping Insights.
Salesforce (2025). Consumer Shopping Behaviour and AI Agents.
The Business of Fashion (2025). AI Shopping Is Here.
Botify (2025). AI Optimisation for Retailers.
Emarketer (2025). Future of Ad Spending in AI Era.
Visa (2025). Intelligent Commerce Program Launch Details.