Küresel çevre sorunlarının giderek artması, şirketlerin sürdürülebilir iş uygulamalarını benimsemelerini zorunlu hale getirmiştir. Yeşil satın alma, bu süreçte önemli bir rol oynar. İşletmelerin tedarik zincirinde çevre dostu malzeme ve hizmetleri tercih etmesi, çevresel etkilerin azaltılmasına yardımcı olurken, aynı zamanda işletmelerin itibarını ve uzun vadeli rekabet gücünü artırır. Bu makalede, satın alma yöneticilerinin yeşil satın alma süreçlerinde dikkat etmeleri gereken başlıca hususlar ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır.

Yeşil satın almanın temeli, çevresel sorumluluk taşıyan tedarikçilerle çalışmaktır. Bu nedenle, tedarikçilerin çevresel sertifikalara ve standartlara uygun olup olmadığını değerlendirmek önemlidir. Bazı önemli çevresel sertifikalar ve standartlar şunlardır:

ISO 14001: Çevre yönetim sistemleri için uluslararası bir standarttır. Bu sertifikaya sahip tedarikçiler, çevresel performanslarını düzenli olarak izlediklerini ve iyileştirdiklerini kanıtlarlar.

EMAS (Eco-Management and Audit Scheme): AB’nin gönüllü çevre yönetim aracı, çevresel performansı artırmak için kullanılır.

FSC (Forest Stewardship Council): Orman ürünleri için sürdürülebilir orman yönetimini teşvik eden bir sertifikadır.

Fair Trade: Adil ticaret uygulamalarını teşvik eden ve çevresel sürdürülebilirliği destekleyen bir sertifikadır.

Bu sertifikalara sahip tedarikçiler, sürdürülebilirlik konusundaki taahhütlerini ve çevresel sorumluluklarını gösterirler.

Tedarikçilerin sürdürülebilirlik politikaları, onların çevresel ve sosyal sorumluluklarını nasıl yerine getirdiklerini anlamak için önemlidir. Sürdürülebilirlik politikaları şu unsurları içermelidir:

Enerji ve Su Kullanımı: Tedarikçilerin enerji ve su kullanımını nasıl optimize ettiklerine dair politikalar.

Atık Yönetimi: Atıkların nasıl azaltıldığı, geri dönüştürüldüğü veya yeniden kullanıldığına dair stratejiler.

Karbon Ayak İzi: Karbon emisyonlarını nasıl izledikleri ve azalttıkları.

İşçi Hakları ve Çalışma Koşulları: Sosyal sürdürülebilirlik açısından çalışan haklarına ve güvenli çalışma koşullarına nasıl önem verdikleri.

Ürünlerin hammaddelerinin kaynağı ve üretim süreçleri, çevresel etkilerini belirler. Yeşil satın alma sürecinde, hammaddelerin yenilenebilir kaynaklardan elde edilmesi ve çevre dostu üretim tekniklerinin kullanılması önceliklidir. Örneğin, geri dönüştürülmüş malzemelerin kullanımı, doğal kaynakların korunmasına yardımcı olabilir. Ayrıca, hammaddelerin sürdürülebilir kaynaklardan temin edilip edilmediği ve üretim süreçlerinin enerji verimli olup olmadığı değerlendirilmelidir.

Yenilenebilir Kaynaklar: Hammaddelerin yenilenebilir enerji ve malzemelerden temin edilmesi, fosil yakıtların kullanımını azaltır ve sürdürülebilirlik sağlar.

Çevre Dostu Üretim: Düşük enerji ve su tüketimi gerektiren, az atık üreten üretim tekniklerinin kullanılması çevresel etkileri minimize eder.

Ürünlerin kullanım ömrü boyunca çevresel etkileri de dikkate alınmalıdır. Bu aşamada dikkate alınması gereken hususlar şunlardır:

Enerji Verimliliği: Ürünlerin enerji tüketimini minimize eden tasarımlar ve teknolojiler kullanılması.

Atık Yönetimi: Ürünlerin ömrü sonunda geri dönüştürülebilir, yeniden kullanılabilir veya biyolojik olarak parçalanabilir olup olmadığı.

Uzun Ömürlülük: Ürünlerin dayanıklılığı ve uzun ömürlü olması, daha az kaynak tüketimi ve atık üretimi sağlar.

Yeşil satın alma sürecinde, sadece satın alma maliyetleri değil, çevresel maliyetler de dikkate alınmalıdır. Doğrudan ve dolaylı maliyetlerin analizi, toplam maliyetin daha gerçekçi bir şekilde hesaplanmasını sağlar. Doğrudan maliyetler arasında enerji tüketimi, su kullanımı ve atık yönetimi gibi faktörler yer alırken, dolaylı maliyetler hava ve su kirliliği, karbon emisyonları gibi çevresel etkilerin uzun vadeli maliyetlerini içerir.

Doğrudan Maliyetler: Enerji ve su maliyetleri, atık yönetimi maliyetleri, çevresel uyum maliyetleri.

Dolaylı Maliyetler: Çevresel kirlilik nedeniyle oluşan sağlık maliyetleri, iklim değişikliği etkileri, doğal kaynakların tükenmesi.

Ürünlerin yaşam döngüsü maliyetleri, yeşil satın alma kararlarında önemli bir faktördür. Bu maliyetler, ürünlerin üretiminden atık yönetimine kadar olan tüm süreçleri kapsar. Daha yüksek başlangıç maliyetlerine sahip olan çevre dostu ürünler, uzun vadede enerji tasarrufu, daha az atık üretimi ve bakım maliyetlerinin düşmesi gibi faktörler sayesinde toplam maliyet avantajı sağlayabilir. Bu nedenle, satın alma kararlarında kısa vadeli maliyetlerin yanı sıra uzun vadeli maliyetler de dikkate alınmalıdır.

Başlangıç Maliyetleri: Çevre dostu ürünlerin genellikle daha yüksek başlangıç maliyetlerine sahip olabileceği.

Uzun Vadeli Tasarruf: Enerji verimliliği ve düşük bakım maliyetleri sayesinde uzun vadede tasarruf sağlama potansiyeli.

Satın alma ekibinin ve ilgili diğer çalışanların yeşil satın alma konusunda eğitilmesi, bilinçli kararlar alınmasını sağlar. Eğitim programları, sürdürülebilirlik ilkeleri, çevresel etkiler ve yeşil satın alma uygulamaları hakkında bilgi sağlamalıdır. Ayrıca, çevresel etkilerin azaltılması ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşılması için çalışanların katılımı ve desteği sağlanmalıdır.

Eğitim Programları: Sürdürülebilirlik, yeşil satın alma uygulamaları, çevresel etkiler ve yasalar hakkında eğitimler düzenlenmelidir.

Çalışan Katılımı: Çalışanların çevresel hedeflere ulaşma sürecine dahil edilmesi, motivasyonlarını artırır.

Yeşil satın alma politikaları ve uygulamaları hakkında düzenli iç iletişim ve bilgilendirme, tüm çalışanların sürece dahil olmasını ve desteklemesini sağlar. Bu, işletme genelinde sürdürülebilirlik kültürünün yayılmasına yardımcı olur.

Düzenli Bilgilendirme: Çalışanlara yeşil satın alma stratejileri ve başarıları hakkında düzenli bilgilendirmeler yapılmalıdır.

Sürdürülebilirlik Kültürü: Sürdürülebilirlik değerlerinin iş kültürünün bir parçası haline getirilmesi.

Yeşil tedarik zinciri yönetimi, lojistik ve taşımacılık süreçlerinde de çevre dostu yaklaşımları gerektirir. Düşük emisyonlu taşıma yöntemleri, yakıt verimliliği ve nakliye süreçlerinin optimize edilmesi, karbon ayak izini azaltır.

Düşük Emisyonlu Taşıma: Elektrikli veya hibrit araçlar, tren veya deniz yolu gibi daha düşük emisyonlu taşıma yöntemleri kullanılması.

Yakıt Verimliliği: Araçların yakıt verimliliğinin artırılması ve sürdürülebilir yakıtların kullanılması.

Çevre dostu ambalajlama, yeşil satın alma sürecinin önemli bir parçasıdır. Geri dönüştürülebilir, biyolojik olarak parçalanabilir veya yeniden kullanılabilir ambalaj malzemeleri tercih edilmelidir. Ayrıca, ambalaj malzemelerinin miktarının azaltılması da atık yönetimine katkı sağlar.

Geri Dönüştürülebilir Ambalajlar: Ambalaj malzemelerinin geri dönüştürülebilir olması, atık miktarını azaltır.

Biyolojik Olarak Parçalanabilir Ambalajlar: Doğada kolayca çözünebilen ambalaj malzemeleri, çevresel etkileri minimize eder.

Ambalaj Miktarının Azaltılması: Gereksiz ambalaj kullanımının önlenmesi, hem maliyetleri düşürür hem de çevresel fayda sağlar.

Satın alma yöneticileri, yerel ve uluslararası çevre yasaları ve düzenlemeleri konusunda bilgili olmalıdır. Çevre mevzuatına uyum sağlamak, yasal sorunlardan kaçınmanın yanı sıra işletmenin itibarını korur ve çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasını destekler.

Yasal Bilgi: Çevre koruma yasaları, atık yönetimi düzenlemeleri, enerji tüketimi sınırlamaları ve emisyon standartları gibi yasal gereklilikler hakkında bilgi sahibi olunmalıdır.

Uyum Süreçleri: Yasal uyumluluğu sağlamak için gerekli süreçler ve prosedürler oluşturulmalı ve düzenli olarak gözden geçirilmelidir.

Çevresel uyumluluğun sağlanması için düzenli denetimler ve raporlama yapılmalıdır. Bu, çevresel performansın izlenmesi ve iyileştirilmesi için gereklidir. Ayrıca, şeffaflık sağlamak ve paydaşlarla güven inşa etmek için çevresel raporlamalar yapılmalıdır.

Düzenli Denetimler: Çevresel performansın izlenmesi ve iyileştirilmesi için düzenli denetimler yapılmalıdır.

Raporlama: Çevresel performans hakkında düzenli raporlar hazırlanmalı ve paydaşlara sunulmalıdır.

Sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için sivil toplum kuruluşları ve devlet kurumları ile işbirlikleri yapmak faydalı olabilir. Bu tür ortaklıklar, çevresel sürdürülebilirlik konularında daha geniş bir perspektif sunar ve daha etkili çözümler geliştirilmesine yardımcı olabilir.

Sivil Toplum Kuruluşları: Çevresel projelerde STK’larla işbirliği yapmak, bilgi ve kaynak paylaşımını artırabilir.

Devlet Kurumları: Çevresel düzenlemeler ve teşvikler konusunda devlet kurumları ile işbirliği yapmak, sürdürülebilirlik çabalarını destekler.

Yeşil satın alma süreçlerinde diğer işletmelerle işbirlikleri, bilgi paylaşımı ve ortak projeler geliştirmek açısından önemlidir. Bu tür işbirlikleri, çevresel inovasyonların ve sürdürülebilir uygulamaların yayılmasına katkı sağlar.

Yeşil satın alma, işletmelerin çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasında kritik bir rol oynar. Satın alma yöneticileri, tedarikçi seçimi, ürün yaşam döngüsü değerlendirmesi, çevresel maliyet analizi, eğitim ve farkındalık, yeşil tedarik zinciri yönetimi, yasal uyumluluk ve işbirlikleri gibi konularda dikkatli ve bilinçli kararlar alarak hem çevresel etkileri azaltabilir hem de işletmelerinin uzun vadeli başarısını destekleyebilir. Çevre dostu uygulamaların benimsenmesi, sadece etik bir sorumluluk değil, aynı zamanda rekabet avantajı sağlayan stratejik bir yaklaşımdır.

Sürdürülebilirlik Eğitim Programları 

Standart eğitim programı Sürdürülebilirlik Tedarik Zinciri Yönetimi 2 gün ve Genişletilmiş Sürdürülebilirlik Eğitim Programı ise 6 tam gün üzerinden gerçekleştirilmektedir.

1. gün- Sürdürülebilir Tedarik Zinciri Yönetimi
2. gün- Döngüsel Stratejiler ve Kaynak Yönetimi
3. gün- Sürdürülebilirlik Performans Göstergeleri
4. gün- Yeşil Satınalma
5. gün- Sürdürülebilirlik Raporlaması
6. gün- Sürdürülebilir Marka Yönetimi

Eğitim Koordinatörü: Prof. Dr. Murat ERDAL
merdal@istanbul.edu.tr

Satınalma ve Tedarik Zinciri Eğitim Kataloğu
Eğitim kataloğunu indirmek için https://satinalmadergisi.com/egitim.pdf

Şehir dışı eğitimlerde uçak ve otel konaklama organizasyonu eğitim alan firma tarafından karşılanmaktadır.

Eğitim Gün Planı: 9:30 – 12:30, 1 saat öğle arası, 13:30 – 16:30

Şirketiniz için en doğru teklifi egitim@satinalmadergisi.com üzerinden alabilirsiniz.

– – – – – – –  – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Hizmeti

Şirketinizin Sürdürülebilirlik Yolculuğu ve Net Zero Hedeflerine Ulaşmasında Rehberlik Ediyoruz.

Yalın bir sürdürülebilirlik raporu, satış, iletişim, pazarlama, halkla ilişkiler, insan kaynakları ve yatırımcı ilişkilerinizde etkin şekilde kullanılabilir. Sürdürülebilirlik raporu, ölçtüğünüz, yönettiğiniz ve güncel verilerle desteklenen odaklanmış sürdürülebilirlik faaliyeti gerçekleştirdiğinizi ifade etmektedir.

Prof. Dr. Murat ERDAL liderliğinde Sürdürülebilirlik Raporlama hizmeti için en doğru teklifi egitim@satinalmadergisi.com üzerinden alabilirsiniz.

• AB Direktifleri & Mevzuat
• Uçtan Uca ESG Kriterleri
• Strateji ve Eylem Planları
• Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi
• Green Sourcing
• Üretim ve Emisyon Hedefleri
• Uluslararası Standartlar
• Çevre Yönetim Standardı ISO 14001
• Su Ayak İzi Standardı ISO 14046
• ISO 14064 Sera Gazı Emisyonlarının Belirlenmesi / Karbon Ayak İzi Doğrulaması
• Sosyal Sorumluluk Standardı ISO 26000 
• Green Procurement Yeşil Tedarik Standardı ISO 20400
• Sürdürülebilir Stratejiler

Sürdürülebilirlik raporu kolayca anlaşılabilir olmalı. Tüm paydaşlarınızın
– müşteriler
– potansiyel iş ortakları ve tedarikçiler
– yatırımcılar ve
– yeteneklerin (İK) ilgisini çekmeli ve saygı uyandırmalıdır.