Satın Almacının Suçu Ne?

Cavit SOY

Satın alma olayı zorlu bir süreçtir. Hem mal hem de hizmet alımlarında talebin gelmesi, teklif toplama, teklifleri değerlendirip siparişe dönüştürme, siparişin size ulaşması veya alınması, gelen ürünün siparişe uygunluğu gibi aşamalardan geçilir. Bu süreçte yurtiçi veya yurtdışı fark etmeksizin satın alma yöneticilerinin elinde olmayan birçok olumsuzluklar yaşanabilir.

Diyelim ki makine imal eden bir fabrikada satın alma yöneticisisiniz. İş alınmasına rağmen projeden çizimler geç geldi, malzeme ve talep listesi geç oluşturuldu. Ve taleplerin içinde termini çok geç ürünler var. Yani iş planlamasında aksaklıklar olmuş. Üstelik dışarıda fason yaptırılması gereken işlerin çizimlerinde yanlışlıklar ve eksiklikler var. Talepler önünüze düştüğünde projenin teslimine iki ay gibi bir süre kalmış. Bu durumda malzemeler geç gelirse satın almacının suçu ne?

Birçok şey acil isteniyorsa, araştırma ve bulup en uygun fiyata, en kaliteli ve istenilen ürünü sipariş etmek için yeterli süre verilmemişse, eksik, fazla, yanlış ürün talep edilmişse, verilen ürün kodu yanlışsa, az bulunan veya yurtdışından temin edilmesi gereken bir ürün istenmişse, sipariş ettiğiniz firma verdiği termin süresine uymamış ve söz verdiği tarihte teslim etmemişse bunda satın almacının suçu ne?

İstenilen ürünü ilk defa alışveriş yaptığınız yerden bulmuşsanız ve eşin almaktan başka çare yoksa, üstelik kasada da yeterli nakitiniz yoksa, ödeme planınızı bozuyorsa, veya firmanın ödemeleri geciktirildiği için blokeliyseniz, ürün çıkışı yapamıyorsa bunda satın almacının suçu ne?

Sipariş ettiğiniz ürünün teslim zamanı hafta sonuna, bayram tatiline, yılbaşına denk gelmişse, kargonuz yanlış yere gitmiş veya kaybolmuşsa, gümrükte sıkıntı çıkmışsa, veya daha da kötüsü yanlış ürün gelmişse, kargoda paket düşmüş, ürününüz zarar görmüşse, firma ürününüzü teslim etmek için getirirken aracı yolda kaza yapmış veya lastiği patlamışsa, gelen ürün arızalı çıkmışsa bunda satın almacının suçu ne?

Siparişi vermeden önce son onay için yöneticinize veya patronunuza gönderdiğiniz halde günlerce mailinize geri dönüş yapılmamışsa, son tüp takıldığında değil de tüpler tamamen bittiğinde tüp istenmişse, sizin de aracınız bu sırada tamirde, muayenede ise veya kaza geçirmişse, şoförünüz izindeyse bunda satın almacının suçu ne?

Satın almanın yanı sıra lojistik, idari işler, araç takip, servis çekme gibi ekstra iş yükleriniz ve sorumluluklarınız varsa, aldığınız hizmet alımlarından şikayetler varsa, yemek o gün kötü çıkmışsa, servis gecikmişse, tamirci geç gelmişse bunda satın almacının suçu ne?

Dışarıya fason iş verdiğiniz talaşlı imalatçının ve dökümcünün işleri yoğunsa, iki elemanı o günlerde işten ayrılmışsa, sanayisinde bir gün boyunca elektrikler kesilmişse bunda satın almacının suçu ne?

Şantiyeden çok acil istenilen malzemeleri otobüse veya uçak kargoya yetiştirmeniz istenmiş ancak imalattan çıkması akşamı bulmuşsa, depocu gelmediğinden o gün depoya da bakıyorsanız bunda satın almacının suçu ne?

Fabrikada vinç arızası meydana gelmişse ve tıra malzeme yüklenemiyorsa, zaten gelen tırın brandası açılmıyor ve forkliftle yükleme yapılmak zorundaysa, işin kötü yanı forkliftin de tüpü bitmişse, yükleme geç saate kadar uzamış ama mavi yakadan kimse mesaiye kalmak istemiyorsa bunda satın almacının suçu ne?

Ürün talebinde bulunan usta, yönetici veya tasarımcı ne talep ettiğini bilmiyorsa, daha tam karar veremediyse, bir gün sonra talebinden vazgeçmişse, ürün seçimini iyi yapamamışsa, illa en ucuz olan isteniyor, kalite göz ardı ediliyorsa bunda satın almacının suçu ne?

Aldığınız ürünleri montaj ederken usta zarar veriyor, elektrikçi yanlış bağlantı yapıp bozuyor, çırak taşırken düşürüp kırıyorsa, acil diye alınan ürünler depoda üç ay bekliyorsa, kalite kontrolü yapılmadan veya sandık açılıp sayılmadan depoya alınmışsa bunda satın almacının suçu ne?

Herkes her işe karışıyorsa, bir konunun takibi günde beş kez tekrar tekrar soruluyorsa, satın alma ekibinizden yardımcınız izindeyse ve tek başınıza kaldıysanız, ekonomik gidişattan dolayı işten çıkarmalar başlamış ve moraliniz bozuksa, patronunuz özel alımlarını bile size takip ettiriyorsa bunda satın almacının suçu ne?

Enflasyon fırlayıp her şeyin fiyatı artmışsa, faizler yükselmiş nakit sıkıntısı başlamışsa, mevcut vergiler artırılıp yeni vergiler çıkmışsa, kredi kartı limitine bile vergi konmuşsa, işçilik maliyetleri artmış ve yeni yatırımlar azalmışsa, kurların sabit kalmasından dolayı ihracatın cazibesi kalmamışsa, Çin’le değil Almanya ile bile fiyat rekabetimiz kalmamışsa, yılbaşında tahmin ettiğimiz üretim hedeflerini tutturamadığımız için elimizde oldukça fazla stok ürün kalmışsa, tedarikçiler ödeme için aramaya başlamış ve vadeleri kısaltmaya, dövizle fatura kesmeye başlamışlarsa bunda satın almacının suçu ne?

Gördüğünüz gibi meslektaşlarım! Üzerimizdeki yük bir hayli fazla. Adeta bir mucize bekleniyor desek bizden abartmış olmayız. Hepinize kolaylıklar diliyorum.

Cavit SOY