SERBEST BÖLGELERİN TANIMI VE MİSYONU

Serbest Bölgenin tanımı genel olarak; serbest bölgeler; ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı ve fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılan yerlerdir. Ülkemiz sınırları içerisinde yer alan ancak üstlendikleri misyon itibariyle gümrük hattı dışında kalan serbest ticaret alanlarıdır. Serbest bölgelere giriş ve çıkışlar düşünüldüğü gibi tamamen serbest olmayıp, serbest bölge gümrük kapısından giriş, serbest bölge gümrük kapısından çıkışlar belirli kontroller dahilinde yapılmaktadır.

Serbest bölgelere gerek girişler, gerekse çıkışlar kontroller dahilinde yapılmaktadır. Giriş ve çıkışlar serbest bölgelerin kontrole tabii gümrük kapılarından yapılmaktadır ve bölge kapılarında hem x-ray kontrolü, hem de gümrük yetkilileri görev yapmaktadır.

SERBEST BÖLGELERDE FİRMA KURMAK VE FAALİYETTE BULUNMAK

Kaynak: https://ticaret.gov.tr/data/5b9b666013b8761cc09f9bad/Faaliyet_RB.pdf

Serbest bölgelerde faaliyette bulunmak için Dış Ticaret Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğünden Faaliyet Ruhsatı alınması gerekmektedir.

Faaliyet ruhsatı almak üzere;

• Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü, Serbest Bölge Müdürlüğü veya serbest bölgenin işletici/kurucu-işletici şirketinden temin edilecek Faaliyet Ruhsatı Müracaat Formu ve bir fotokopisi.
• Müracaatçı ve serbest bölgede yapacağı faaliyet hakkında tanıtıcı bilgi,
• İmza sahibinin yetki belgesi ve imza sirküleri ile (varsa) firma temsilcisinin yetki belgesi ve imza beyannamesi,
• Müracaatçı firmanın kuruluş ilanı ile son sermaye ve ortaklık yapısının yayımlandığı Türkiye Ticaret Sicil Gazeteleri ve Ticaret ve/veya Sanayi Odası kaydı (Yabancı firmalar için kendi ülkelerinde geçerli olan kuruluş belgesinin Türkiye’nin o ülkedeki temsilciliğince onaylı örneği),
• Firmanın son üç yıla ilişkin bilânçosu, kar ve zarar cetveli,
• Müracaat ücretinin Merkez Bankası’na yatırıldığını gösterir banka dekontunun aslı ve bir fotokopisi,
• (Varsa) Son üç yılda Türkiye’ye getirilen döviz tutarını gösterir belgeler,

bir dilekçe ile birlikte iadeli taahhütlü olarak doğrudan Dış Ticaret Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü 06510 Emek / ANKARA – TÜRKİYE adresine gönderilebileceği gibi ilgili Serbest Bölge Müdürlüğüne de teslim edilebilir. Genel Müdürlükçe yapılan inceleme sonucu Faaliyet Ruhsatı alması uygun görülen firmalar 30 gün içinde; açık alan kiralayacak iseler serbest bölge işletici/kurucu işletici firması ile, hazır işyerlerinden birini kiralayacak iseler bölgede kiralama ruhsatına sahip herhangi bir kuruluş ile kira sözleşmesi yaparlar.

Arazisi özel sektöre ait bazı serbest bölgelerde ise firmaların arazi veya işyeri satın alması da mümkün bulunmaktadır. Genel Müdürlükçe yapılan inceleme sonucu Faaliyet Ruhsatı alması uygun görülen firmalar 30 gün içinde; arazi veya işyeri satın alacak iseler, serbest bölge işletici/kurucu işletici firması ile satış sözleşmesi yaparlar.

İlgili Serbest Bölge Müdürlüğünce onaylanmış sözleşmenin bir sureti Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü’ne iletilir. Genel Müdürlükçe verilen süre içerisinde kira/satış kontratı yapanlar adına Faaliyet Ruhsatı düzenlenir. Yatırımcı kullanıcılar, Faaliyet Ruhsatını aldıktan sonra, Bölge Müdürlüğüne müracaat ederek, hazırlatmış oldukları inşaat projelerini uygulamak üzere “İnşaat Ruhsatı” alırlar. İnşaat çalışmalarını bitirdikten sonra “İskân Ruhsat”larını alarak ticari faaliyetlerine başlarlar.

Faaliyet Ruhsatı alması uygun görülmeyenlere ise, Faaliyet Ruhsatı için ödedikleri müracaat ücretleri iade edilir. Serbest bölgelerde faaliyette bulunacak bütün gerçek ve tüzel kişiliğe sahip Türkiye’de faaliyet gösteren firmaların, serbest bölgedeki faaliyetlerini oluşturacakları şubeleri aracılığı ile yapmaları zorunludur. Bu durumda merkez firmanın son üç yıla ait bilânçolarının incelenmesi sırasında sermaye yapısı ve karlılık durumu gibi hususlar göz önünde bulundurulacaktır.

Serbest bölgede faaliyet gösterecek şubenin ticari faaliyete başlayabilmesi için mutlaka sermaye tahsis edilecek ve işletme gideri öngörülecektir. Serbest bölgelerde faaliyette bulunacak bütün gerçek ve tüzel kişiliğe sahip firmaların faaliyet alanlarının serbest bölgeler ile sınırlı olması halinde bile, ticaret sicili kayıtlarının bulunması zorunludur.

KAYNAKÇA: https://ticaret.gov.tr/serbest-bolgeler/genel-tanitim

SERBEST BÖLGELER

Ülkemizde temel olarak ihracata dayalı yatırım ve üretimi teşvik etmek amacıyla 1987 yılından bu yana;

• Akdeniz kıyısında, Mersin, Antalya ve Adana-Yumurtalık Serbest Bölgeleri,
• Ege Bölgesinde Ege (İzmir), Denizli ve İzmir Serbest Bölgeleri,
• Marmara Bölgesinde, İstanbul Atatürk Havalimanı, İstanbul Endüstri ve Ticaret, İstanbul Trakya, Avrupa, Kocaeli, Tübitak-Mam Teknoloji ve Bursa Serbest Bölgeleri, Karadeniz kıyısında, Trabzon, Rize ve Samsun Serbest Bölgeleri,
• Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Gaziantep Serbest Bölgesi,
• İç Anadolu Bölgesinde, Kayseri Serbest Bölgesi faaliyete geçmiştir.

ÜLKEMİZ SERBEST BÖLGELERİNİN KURULUŞ AMACI

• İhracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek,
• Doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak,
• İşletmeleri ihracata yönlendirmek,
• Uluslararası ticareti geliştirmek. Serbest Bölgelerin İşlevi Serbest bölgeler;
• Ülkeye yabancı sermaye ve teknolojilerin getirilmesine imkân sağlayacak uygun zemin yaratılması,
• Sanayicinin ihtiyaç duyduğu bazı hammadde ve ara malların kolaylıkla, istenilen miktarda ve zaman kaybı olmadan temin edilebilmesi,
• Sağlanan teşvik ve avantajlarla düşük maliyetli mal üretimi ve ihracı,
• Türkiye dışından gelen malların transit olarak diğer ülkelere satımı,
• Yeni istihdam olanaklarının yaratılması,
• Türk ihraç ürünlerinin ihracatını kolaylaştırmak ve hızlandırmak bakımından bir basamak olması işlevlerini görmektedir.
  

ÜLKEMİZ SERBEST BÖLGELERİ KURULUŞ TARİHLERİ

• 1 MERSİN SERBEST BÖLGESİ 1985
• 2 ANTALYA SERBEST BÖLGESİ 1985
• 3 EGE SERBEST BÖLGESİ 1987
• 4 İST. AHL. SERBEST BÖLGESİ 1990
• 5 TRABZON SERBEST BÖLGESİ 1990
• 6 İST. TRAKYA SERBEST BÖLGESİ 1990
• 7 ADANA YUMURTALIK SERBEST BÖLGESİ 1992
• 8 İST ENDÜSTRİ VE TİCARET SERBEST BÖLGESİ 1992
• 9 SAMSUN SERBEST BÖLGESİ 1995
• 10 AVRUPA SERBEST BÖLGESİ 1996
• 11 RİZE SERBEST BÖLGESİ 1997
• 12 KAYSERİ SERBEST BÖLGESİ 1997
• 13 İZMİR SERBEST BÖLGESİ 1997
• 14 GAZİANTEP SERBEST BÖLGESİ 1998
• 15 TÜBİTAK-MAM SERBEST BÖLGESİ 1999
• 16 DENİZLİ SERBEST BÖLGESİ 2000
• 17 BURSA SERBEST BÖLGESİ 2000
• 18 KOCAELİ SERBEST BÖLGESİ 2000

Gelecek haftaki yazımızda serbest bölgelerdeki ithalat ve ihracat işlemlerinin gerçekleşmesi ve Türkiye gümrüklerinden yapılan ithalat ve ihracat işlemlerinin arasındaki farklılıklar konu edilecektir.