Sıcak Paranın Harareti ve Dış Ticaret

Reşat BAĞCIOĞLU

Sıcak Para

Yıllardır bildiğim bir konu vardır;

• Sıcak para ülkemize girerken suni bir rahatlama, ülkemizden çekip giderken ise ilk verdiği rahatlıktan çok beteri olan bir sıkıntı verir.
• Sıcak para ülkemize girdiğinde TCMB döviz rezervleri artmış ve döviz stoklarımız çok güçlü görünürken, sıcak paranın ülkemizden gidişi ise döviz rezervlerimizi hızla aşağı çekecektir.
• Sıcak para ülkemize girerken Türk Lirası hızla değerlenir, yani döviz kurları düşer, sıcak para ülkemizi terk ederken ise Türk Lirası hızla değer kaybeder, çünkü sıcak paranın ülkemizi terk edişi dramatik oluyor ve Türk Liraları elden çıkartılır, döviz satın alınır. Dövize talep çok olduğunda ise piyasadaki arz talep dengesi gereği dövizin fiyatı yükselir,
• Sıcak para ülkemize girerken Türk Lirası faizler aşırı yükselir, çünkü sıcak paranın besin kaynağı faizdir, sıcak para ülkemizi terk ederken Türk Lirası faizler düşer çünkü sıcak paranın besin kaynağı yavaş yavaş azalıyor.

• Sıcak para ülkemize girerken ülkemizde bir yatırım söz konusu olmayıp, sıcak para ülkemizi terk ederken ülkemizin kaynaklarını da beraberinde götürür.
• Sıcak para ülkemize girerken dövizin Türk Lirası karşısındaki değeri sabit kalır veya karınca hızıyla enflasyonun artış hızının çok daha aşağısında artış gösterir, çoğu kez de dövizin değeri düşer. Dövizin enflasyon hızı kadar artmaması veya sabit kalmasının sonucunda ithalat yapan tacirlere adeta kur garantisi verilmiş gibi kur riskinden arındırılmış işlem yapmaya devam ederler, ihracat yapan kişiler ise döviz kurlarının enflasyonun artışı kadar artmamasından dolayı, her geçen zaman içerisinde ihracat yapamaz duruma gelirler ve ihracat rakamları azalır.
• Sıcak paranın ülkemize gelmesiyle gerçek bir yatırım olmamasından dolayı, enflasyonun kendi seyrinde artmaya devam etmesini de göz önünde bulundurduğumuzda, döviz kurları sabit kalmaya devam edecek ve piyasanın dengesi her yönden bozulacak. En azından istatistiki bilgiler çerçevesinde asgari ücretin US Dolar karşısındaki değeri daima yüksek çıkacak ancak asgari ücretin ülkemiz içinde satın alma paritesi sürekli olarak çalışanın aleyhine olacak ve günden güne eriyecektir.

Sıcak Para Aşkına Dövizin Sabit Kalması İlk Olarak Tekstil Sektörünü Vurdu

Sıcak paranın aşkına döviz kurlarının enflasyon kadar artmamasının faturası ihracat rakamlarında kendini göstermiştir. İhracatçı yüksek maliyetlerle ürettiği malını yurt dışına pazarlamak isterken maalesef mevcut pazarını farklı ülkelere kaptırmış durumda. Tekstil sektörünü başta Mısır olmak üzere uzak doğu ülkelerine kaptırmış duruma geldik.

Pazarımızı kaybettiğimiz en bariz sektörlerden bir tanesi tekstil sektörüdür.

Kâr marjının oldukça sınırlı olduğu tekstil sektöründe maliyetlerin artması ancak bunun yanında döviz kurlarının yeterince artmamasından dolayı tekstil sektörü başta Mısır olmak üzere işgücü maliyetlerinin bizden daha rekabetçi olan ülkelere kaçmış durumda.

Ücret politikasından, faiz ve döviz kurlarına, istatistiki verilerden işsizliğe kadar her veriyi münferit ele aldığımızda sıcak paranın bir problem olarak karşımıza çıktığı ortadadır.

Sıcak Para

Sıcak paranın ülkemize bir hayır getirdiği şöyle dursun, sıcak para ifadesi bende daima tedirginlik yaratmıştır. Ekonomimizi rölantiye aldığı gibi parasıyla üretim yapıp, ülkemize katkıda bulunacak üreticilerin dahi aklını çelerek, üretim yerine parasını faize yatırıp, risk almadan para kazanıp, kazancın keyfini sürme yoluna giden üreticilerimiz de yok değil.

Yahu sıcak para, senin için tek kelime iyi laf edemedim. Ne iyi oldu da sıcak para ülkemize geldi diyemedim. Acaba sıcak paraya haksızlık mı ettim?

Reşat BAĞCIOĞLU

ICC Uluslararası Ticaret Odaları

Türkiye Milli Komitesi

Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi