Günümüz dünyasında sürdürülebilir kalkınma tüm dünya paydaşları için küresel bir öncelik ve hedefler dizisi haline gelmiş durumdadır. Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri, yoksulluk, açlık, iklim değişikliği ve eşitsizlik gibi çeşitli sosyal, ekonomik ve çevresel zorlukları ele almak için toplu bir eylem çağrısında bulunmaktadır. Bu iddialı ve uzun vadeli hedeflere ulaşmak, iş birlikçi çabalar gerektirmekte; bunlar arasında da kurumsal iş birliği ve ortaklıklar ayrı bir yer tutmaktadır. Kamu ve özel sektör kuruluşlarının sürdürülebilir kalkınma yolculuğunda aynı paydada buluşarak iş birliği yapması bu kalkınmanın gerçekleştirilmesinde önemli faydalar sağlayacaktır.

Ürün ve hizmet portföyü ve faaliyet gösterdiği sektör fark etmeksizin her şirket, karmaşık sürdürülebilirlik sorunlarının üstesinden gelmek için kullanılabilecek finansal yatırımlar, teknik uzmanlık ve inovasyon yetenekleri gibi değerli kaynakların oluşmasında önemli pay sahibidir. Bu kaynaklar, hükümetlerin, kar amacı gütmeyen kuruluşların ve diğer paydaşların çabalarını destekleyerek sürdürülebilirlik girişimlerinin etkisini artırabilir. Kurumlar ayrıca daha geniş erişim ve etki sağlayan kapsamlı tedarik ağlarına ve dağıtım kanallarına sahiptir. Bu bağlamda, kurumsal iş birlikleri ve ortaklıklar, sürdürülebilir uygulamaların, teknolojilerin ve çözümlerin daha geniş bir kitleye yayılmasına da yardımcı olabilir ve sürdürülebilir uygulamaların geniş ölçekte benimsenmesini hızlandırabilir.

Bazı şirketler, inovasyona verdikleri değer ve yaratıcı düşünme yetenekleriyle ön plana çıkarla. Bu şirketlerle iş birliği yapmak, sürdürülebilirlik zorluklarını yeni ve daha etkili yollarla ele alabilecek yeni çözümlerin, teknolojilerin ve iş modellerinin geliştirilmesini sağlayabilir. Bu hedeflerle ve stratejilerle kurulmuş ortaklıklar, hem başka kuruluşların hem de toplumların yararlandığı ortak değerler yaratabilir. Şirketler, sürdürülebilirlik hedeflerini iş hedefleriyle uyumlu hale getirerek, ekonomik değer üretirken ve itibarlarını artırırken olumlu sosyal ve çevresel etkiler de yaratabilir.

Kurumsal iş birlikleri sürdürülebilir kalkınma için kritik bir öneme sahip olsa da bu iş birliği ve ortaklık yapılarının kurulması için birtakım zorluklar da vardır ve kuruluşların sürdürülebilirlik politikalarında bu zorlukları gözetmesi gerekir. Örneğin, şirketlerin diğer paydaşlara kıyasla farklı öncelikleri, ilgi alanları ve hedefleri olabilir. Kârlılığı sürdürülebilirlik hedefleriyle dengelemek, çatışan çıkarları ele almak ve farklı bakış açılarını uyumlu hale getirmek karmaşık ve zor olabilir. Bu nedenle, her bir ortak hedefin çok iyi analiz edilmesi ve kapsamlı yol haritalarının hazırlanması gerekmektedir.

Kurumsal ortaklıklarda hesap verebilirlik ve şeffaflığın sağlanması zor olabilir. Şirketler, sürdürülebilirlik çabaları, ilerlemeleri ve etkileri konusunda şeffaf olmalı ve taahhütlerinden sorumlu tutulmalıdır. Bu durum, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşılmasını ve doğru bir şekilde rapor edilmesini sağlamak için tutarlı ve kararlı izleme, raporlama ve doğrulama mekanizmaları gerektirir.

Sürdürülebilirlikle ilgili her konuda olduğu gibi kurumsal iş birlikleri için de yeşil badana durumu önemli bir risk olarak ele alınmalıdır. Şirketlerin gerçekte somut adımlar atmadan kendilerini çevre dostu olarak gösterme uygulamalarını ifade eden yeşil badan, kurumsal ortaklıkları tehdit edebilir ve sürdürülebilirlik hedeflerinden sapılmasına neden olabilir. Sürdürülebilirlik iddialarının gerçekliğini titizlikle değerlendirmek ve ortaklıkların yalnızca halkla ilişkiler ve pazarlama çalışmaları yerine gerçek sürdürülebilirlik taahhütlerine dayandığından emin olmak çok önemlidir.

Bazı İş Birliği Örnekleri

Günümüzde sektör bazında kurulan veya farklı sektör paydaşlarını sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda bir araya getiren çok sayıda iş birliği ve ortaklık kuruluşları mevcuttur. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

• The Partnership for Cleaner Textile (PACT): PACT, Bangladeş’in tekstil ve hazır giyim sektörünün çevresel sürdürülebilirliğini iyileştirmeyi amaçlayan küresel markalar, üreticiler ve uluslararası kuruluşlar arasındaki bir iş birliğidir. Su, enerji ve kimyasal kullanımını azaltmaya, atık yönetimini iyileştirmeye ve işçi güvenliğini ve refahını artırmaya odaklanır.
• Sürdürülebilir Pirinç Platformu (SRP): SRP, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve Uluslararası Pirinç Araştırma Enstitüsü (IRRI) liderliğinde kurulan çok paydaşlı bir ortaklıktır. Çevresel etkileri azaltan, geçim kaynaklarını iyileştiren ve sosyal refahı destekleyen sürdürülebilir pirinç yetiştirme uygulamalarını teşvik etmek için hükümetleri, çiftçileri, araştırmacıları ve şirketleri bir araya getiriyor.
• Global Forest Watch (GFW) Girişimi: GFW, küresel ormanları izlemeyi ve korumayı amaçlayan şirketler, hükümetler, STK’lar ve yerli gruplar arasındaki bir ortaklıktır. Uydu verilerinin ve en son teknolojinin kullanılmasıyla ormansızlaşma, orman yangınları ve ormanlara yönelik diğer tehditler hakkında gerçek zamanlı bilgiler sağlayarak paydaşların ormanları korumak ve eski haline getirmek için harekete geçmesini sağlar.
• Yenilenebilir Enerji Alıcıları İttifakı (REBA): REBA, %100 yenilenebilir enerjiye geçiş yapmaya odaklanmış büyük şirketlerden oluşan bir birliktir. Çeşitli sektörlerden şirketleri toplu olarak yenilenebilir enerji satın almak, yenilenebilir enerji politikalarını savunmak ve temiz enerji için piyasa talebini yönlendirmek için bir araya getirerek yenilenebilir enerji altyapısına yapılan yatırımın artmasına ve sera gazı emisyonlarının azaltılmasına katkıda bulunur.
• The Cocoa & Forests Initiative (CFI): CFI, ormansızlaşmayı sona erdirmeyi ve sürdürülebilir kakao üretimini teşvik etmeyi amaçlayan, hükümetler, kakao üreten ülkeler ve kakao tedarik zincirindeki şirketler arasında kurulan bir ortaklıktır. Ormanları korumaya, çiftçileri sürdürülebilir uygulamaları benimseme konusunda desteklemeye ve kakao çiftçileri ve toplulukları için geçim kaynaklarını iyileştirmeye odaklanmaktadır.

Dilek AŞAN