Süreklilik Arz Eden Hizmet Alımlarında Kısmı Kabul Yapılır mı?
Mehmet ATASEVER
S.B. Strateji Geliştirme E. Bşk. KİK E. Üyesi
İtirazen Şikayet Konusu; İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı maddesinde “Her ay sonunda kısmi kabul yapılacak olup, yüklenici kısmi kabule hazır kısmın faturasını takip eden ayın ilk 3(üç) günü içinde muayene ve kabul komisyonuna sunacaktır.” düzenlemesine yer verildiği, Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Kısmi kabul” başlıklı 45’inci maddesinden sözleşme konusu işin kısımlar halinde ve değişik zamanlarda tamamlanacağının sözleşmede öngörüldüğü durumlarda, tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli olan kısımlar için kısmi kabul yapılabileceği ancak sözleşme konusu hizmetin, aynı işin tekrarı şeklinde gerçekleştirilen yemek, temizlik, güvenlik ve personel taşıma gibi süreklilik arz eden hizmet alımı işlerinden olması halinde ise kısmi kabule cevaz verilmediğinin anlaşıldığı, ihale konusu hizmet alımının aynı işin tekrarı şeklinde gerçekleştirilen ve süreklilik arz eden bir hizmet işi olduğu, İdare tarafından yapılan söz konusu düzenlemenin bu yönüyle ihale mevzuatına aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
07.08.2024 tarihli ve 2024/UH.II-985 Sayılı Kamu İhale Kurulu Kararına Göre;
Yapılan inceleme ve tespitler neticesinde; Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesinde
“a) Sözleşme bedelinin iş süresince dönemler itibariyle ödenmesi :
Sözleşme konusu hizmetin yüklenici tarafından belli bir süre boyunca devamlı olarak verilmesi (4 üncü maddede tanımlanan sürekli nitelikte bir iş olması) veya işin bölümlere ayrılabilir olması durumunda sözleşmede belirtilen aralıklarla, kesin ödeme mahiyetinde olmamak ve kazanılmış hak sayılmamak üzere geçici hakediş ödemeleri yapılır. Yüklenici tarafından yapılan işlerin bedelleri, sözleşmedeki kayıtlara ve ilgili kanunlara göre yapılacak kesintiler de çıktıktan sonra, sözleşmenin ödemeye ilişkin hükümleri çerçevesinde kendisine ödenir.
İdarenin isteği halinde yüklenici, kesin hesapları kontrol teşkilatının denetimi altında olmak üzere işe paralel olarak yürütmek zorundadır. Bu halde, geçici hakediş raporlarının düzenlenmesinde, bitmiş iş kısımları için bu kesinleştirilmiş miktarlar dikkate alınır.
Hakediş raporlarının düzenlenmesi aşağıdaki esaslara göre yapılır.
1- Toplam Bedel Üzerinden Birim Fiyat Sözleşmelerde; Geçici hakediş raporları yüklenicinin başvurusu üzerine, sözleşme veya eklerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça ayda bir defa düzenlenir. Gelecek yıllara sari olmayan sözleşmelerde yaptırılan işler için, son hakediş raporu bütçe yılının sonuna rastlayan ayın yirminci (20.) günü düzenlenir.
İşe başladığından beri meydana getirilen işler, kontrol teşkilatı tarafından yüklenici veya vekili ile birlikte hesaplanır ve bulunan miktarlar, teklif edilen birim fiyatlarla çarpılmak suretiyle sözleşmedeki esaslara uygun olarak hakediş raporuna geçirilir.
Düzenlenen hakediş raporunun işleme konulabilmesi için, yüklenici veya işbaşında bulunan vekili tarafından imzalanmış olması gereklidir
Yüklenici veya vekili, bildirilen günde, hakedişe esas hesaplamaların yapılmasında hazır bulunmazsa kontrol teşkilatı hesaplamaları tek başına yaparak hakediş raporunu düzenler ve yüklenicinin bu husustaki itirazları kabul edilmez.
Hakediş raporu düzenlendikten sonra bir hafta içinde yüklenici raporu imzalamazsa kontrol teşkilatı, hakediş raporunu idareye gönderir ve rapor yüklenici tarafından imzalanıncaya kadar idarede hiçbir işlem yapılmaksızın bekletilir. Yüklenici hakediş raporlarını zamanında imzalamazsa, ödemede meydana gelecek gecikmeden dolayı hiçbir şikayet ve istekte bulunamaz.
Hazırlanan ve iki tarafça imzalanmış bulunan geçici hakediş raporu, tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkili makamlar tarafından düzeltilebilir. Ancak bu düzeltme sırasında eski rakam ve yazıların okunabilir şekilde çizilmiş olarak hakediş raporunda bulunması ve düzeltme yapan yetkililerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak bu düzeltmeler yeniden sayfa düzenlemeyi gerektirecek ölçüde fazla ise, esas sayfa üzerinde düzeltmenin yapıldığına ilişkin açıklama bulunmak şartı ile, yeniden ayrı bir sayfa düzenlenip hakediş raporuna eklenir.
Her hakediş tutarına, eğer sözleşmede öngörülmüşse eklenecek miktar dahil edilir. Bulunan miktardan, bir önceki hakediş tutarı çıkarılarak bulunan miktara, ilgili mevzuata göre hesaplanacak Katma Değer Vergisi (KDV) eklenir. Bu miktardan sözleşmede yazılı kesintiler, varsa yüklenicinin idareye olan borçları ve cezalar ile kanunen alınması gereken vergiler kesilir. Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır. …” açıklaması,
Aynı Genel Şartname’nin “Kısmi Kabul” başlıklı 45’inci maddesinde “İşin kısımlar halinde ve değişik zamanlarda tamamlanacağı sözleşmede öngörülmüşse, tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli olan kısımlar için, idarenin isteği üzerine ve işin bütününün kabulünün yapıldığı anlamına gelmemek şartıyla 44 üncü madde hükümlerine uygun olarak kısmi kabul yapılabilir. Ancak, sözleşme konusu hizmetin, aynı işin tekrarı şeklinde gerçekleştirildiği yemek, temizlik, güvenlik ve personel taşıma gibi süreklilik arz eden hizmet işlerinde kısmi kabul yapılamaz.
Sözleşmede belirlenen tarihte, işin tamamlandığının tespit edilebilmesi ve kabul işleminin yapılabilmesi için yüklenicinin idareye zamanında başvurması gereklidir.” açıklaması,
İdari Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. İstekliler tekliflerini, her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatlarının miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat şeklinde vereceklerdir. İhale sonucu, ihale üzerinde bırakılan istekliyle her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatların miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme imzalanacaktır. …” düzenlemesi,
Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinde “12.1. Sözleşme bedeli (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlara ilişkin bedel dahil) İzmir Güney Döner Sermaye Muhabese Birimi ve/veya İzmir Defterdarlığı Muhasebe Müdürlüğü ve Genel Şartnamenin hatalı, kusurlu ve eksik işlere ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla aşağıda öngörülen plan ve şartlar çerçevesinde ödenecektir: Ödemeler Muhasebe Birimin/döner sermaye saymanlığı; 18.02.2009 tarih ve 2277 sayılı Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün genel yazısı doğrultusunda ödeme planı çıkarılarak yapılacaktır. Her ay sonunda kısmi kabul yapılacak olup, yüklenici kısmi kabule hazır kısmın faturasını takip eden ayın ilk 3(üç) günü içinde muayene ve kabul komisyonuna sunacaktır. İdare, Muayene ve Kabul Komisyonunca, hizmet işleri kabul raporunun düzenlenmesinden itibaren yüklenicinin yazılı talebi üzerine en geç 90(Doksan) gün içinde Yükleniciye veya vekiline ödemeyi yapacaktır. Ancak kurumun nakit sıkıntısı durumunda Maliye Bakanlığının 18/02/2009 tarih ve 115-2277 sayılı yazısına göre ödeme yapılacaktır.
Her hak edişin düzenlemesinde, aşağıdaki belgelerin aylık hak ediş evrakına eklenmesi zorunlu olup; Yüklenici, aylık hak edişini talep ederken aşağıda yazılı belgeleri getirecektir.
- a) Fatura, (Fatura işlem yapılan ayın son günü kesilecektir.)
- b) Sosyal Güvenlik Prim borcu olup olmadığına dair belge,
- c) Hakediş başvuru dilekçesi
12.1.1. Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere 30 gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır.
12.2. Yüklenici iş programına göre daha fazla iş yaparsa, İdare bu fazla işin bedelini imkan bulduğu takdirde öder.
12.3. Yüklenici yapılan işe ilişkin hakediş ve alacaklarını idarenin yazılı izni olmaksızın başkalarına devir veya temlik edemez. Temliknamelerin noterlikçe düzenlenmesi ve idare tarafından istenilen kayıt ve şartları taşıması zorunludur.” düzenlemesi,
Sözleşme Tasarısı’nın “Teslim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. ………….Eğitim Diş Hastanesi ve Bağlı Semt Poliklinikleri
20.2. Sözleşme konusu iş tamamlandığında Yüklenici, (işin/ilgili kısmın) teslim alınarak kabul işlemlerinin yapılması için bu talebini içeren bir dilekçe ile İdareye başvuracaktır. Bunun üzerine (yapılan iş/ilgili kısım), her türlü masrafı Yükleniciye ait olmak üzere …….……… Eğitim Diş Hastanesi ve Bağlı Semt Poliklinikleri adresinde ve başvuru yazısının İdareye ulaştığı tarihten itibaren 5 (Beş) iş günü içinde teslim alınır. Yüklenici, işin teslimi için sözleşme ve ekleri uyarınca üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmemesi nedeniyle oluşan zarardan sorumludur. Süreklilik arz eden işlerde, Kontrol Teşkilatı ile Yüklenicinin, işin yapılmasına ilişkin olarak hizmetin ifa edildiği dönemler itibariyle birlikte tutacakları kayıtlar, işin o dönem içerisinde yapılan kısmının teslimi anlamına gelir. Ancak Yüklenici kayıt tutmaktan ve/veya tutulan kayıtları imzalamaktan imtina ederse Kontrol Teşkilatının kayıtları esas alınır ve bu kayıtların doğruluğu Yüklenici tarafından kabul edilmiş sayılır.”
20.3. Teslim alınan işin muayene ve kabul işlemleri, “Hizmet Alımları Muayene ve Kabul Yönetmeliği” ile Hizmet İşleri Genel Şartnamesinde yer alan hükümlere göre işin kabule elverişli şekilde teslim edildiği tarihten itibaren 5 iş günü içinde yapılarak kesin hesap raporu çıkarılır.
Sözleşme konusu protezlerin garanti süreleri 2 (İki) yıl olup, yüklenici firma bu süre içerisinde tamir veya yenileme gerektirecek her türlü işlemi ücretsiz karşılayacaktır. Garanti süresi içindeki metal döküm hatalarından veya kırıklardan kaynaklı yenileme gerektiren işlerde, yenilemeyi yapacak olan ilgili laboratuvar üst yapısını da (diş dizimi, akrilik bitim vs) tamamlamakla yükümlü olacaktır” düzenlemesi,
Tip Sözleşme Tasarısı’nın 20.1’inci maddesine ilişkin 30 nolu dipnotunda “(1)İhale konusu işte kısmi kabul yapılması öngörülüyorsa, bu maddede kısmi kabul yapılacağı yazılacak ve işin hangi kısımlarının hangi tarihlerde tamamlanacağı da belirtilecektir.
(2) İhale konusu işte kısmi kabul yapılması öngörülmüyorsa “20.1. Bu işte kısmi kabul yapılmayacaktır.” yazılacaktır.” açıklaması yer almaktadır.
Yapılan incelemede şikayet başvurusu üzerine söz konusu iddia kapsamında idare tarafından 23.01.2024 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen şikayete cevap konulu yazıda “Teknik şartnamede işlerin yapılma süreleri ve akışı detaylı olarak belirtilmiş, işlerin teslimi ve takibi gibi işlemler hasta başına yapılan işlem şeklinde olduğundan ve SGK hak sahipliği kapsamında, hasta başına işlemin tamamlanmasına müteakip, SGK hak sahipliği bildiriminin yapılarak faturalandırılması önem arzettiğinden, bu yönde işlem tesis edilmesi gerekmektedir. Hasta/işlem bazında yapılan SGK faturalandırmasında bir protez işlemi için 1 hasta adına protez tesliminin yapıldığı aya ait olmak üzere sadece bir kez faturalandırma işlemi gerçekleştirildiğinden, yapılan işlem, hizmetin sunulduğu muhatap açısından devamlılığı olmayan, ancak dönemler halinde faturalandırılması gereken hizmet niteliğindedir. Bu minvalde Hizmet Alımları Muayene ve Kabul Yönetmeliği’nin Kısmi Kabul yapılması başlığı altında yer alan ‘‘Madde 12- İhale dokümanında belirtilmiş olması şartıyla, taahhüt konusu işin tamamlanmış bölümleri için kısmi kabul yapılabilir. Kısmi kabul yapılan bölümler için bu Yönetmelik esasları aynen uygulanır.” Hükmü çerçevesinde işlem tesis edildiği gözlenmiştir. Ayrıca protez hizmetinin SGK hak sahipliği ödemesi kapsamında olması ve SGK hak sahipliği alınan işlerin hastaya teslimi yapıldığında ilgili ay sonu bazında SGK ‘ya faturalandırma işlemini de beraberinde getirmesinden dolayı, Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin “Kısmi kabul” başlıklı 45inci maddesinde “İşin kısımlar halinde ve değişik zamanlarda tamamlanacağı sözleşmede öngörülmüşse, tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli olan kısımlar için, idarenin isteği üzerine ve işin bütününün kabulünün yapıldığı anlamına gelmemek şartıyla 44 üncü madde hükümlerine uygun olarak kısmi kabul yapılabilir.” Hükmü çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği görülmektedir. Bu açıklamalar doğrultusunda firmanın şikayeti uygun görülmemiştir.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.
İdarenin şikayete vermiş olduğu cevabi yazıda Teknik Şartname’de süreçleri belirtilen işlemlerin teslim ve takibinin hasta başına yapıldığı, hasta başına işlemlerin tamamlanmasına müteakip Sosyal Güvenlik Kurumu hak sahipliği bildiriminin yapılarak faturalandırılmasının gerektiği, hasta/işlem bazında Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan faturalandırmada protez tesliminin yapıldığı aya ait bir hasta adına sadece bir kez faturalandırma yapıldığı, bu yönüyle yapılan işlemin hizmetin sunulduğu muhatap açısından devamlılığı olmayan ancak dönemler itibarıyla faturalandırılması gereken hizmet niteliğinde olduğu, Hizmet Alımları Muayene ve Kabul Yönetmeliği’nin “Kısmi kabul yapılması” ve Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Kısmi kabul” başlıklı maddeleri kapsamında işlem tesis edildiği yönünde hususların belirtildiği, bu çerçevede idare tarafından iddianın yerinde görülmediği anlaşılmıştır.
Söz konusu cevabi yazıdan idarenin kısmi kabul yapılacağı yönündeki düzenleme gerekçesinin ihale konusu hizmetin Sosyal Güvenlik Kurumu’na hasta/işlem bazında fatura edilmesinden kaynaklı olduğu, Sosyal Güvenlik Kurumu hak sahipliği kapsamında teslim yapılan hasta için protez tesliminin yapıldığı aya ait alınan hizmetin bir kez fatura edilmesi gerektiği ve bu kapsamda hizmetin dönemler itibariyle faturalandırılarak sunulduğu muhatap açısından devamlılığı olmayan iş olarak değerlendirildiği anlaşılmaktadır.
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’inci maddesinden sözleşme bedelinin iş süresince dönemler itibariyle ödenmesine ilişkin olarak hizmetin yüklenici tarafından belli bir süre boyunca devamlı olarak verilmesi (sürekli nitelikte bir iş olması) veya işin bölümlere ayrılabilir olması durumunda sözleşmede belirtilen aralıklarla, kesin ödeme mahiyetinde olmamak ve kazanılmış hak sayılmamak üzere geçici hakediş ödemeleri yapılacağı, yüklenici tarafından yapılan işlerin bedellerinin, sözleşmedeki kayıtlara ve ilgili kanunlara göre yapılacak kesintiler de çıktıktan sonra, sözleşmenin ödemeye ilişkin hükümleri çerçevesinde kendisine ödeneceği, idarenin isteği halinde yüklenicinin, kesin hesapları kontrol teşkilatının denetimi altında olmak üzere işe paralel olarak yürütmek zorunda olduğu, bu durumda geçici hakediş raporlarının düzenlenmesinde bitmiş iş kısımları için bu kesinleştirilmiş miktarların dikkate alınacağı anlaşılmaktadır. Bu bağlamda sürekli nitelikte veya bölümlere ayrılabilir nitelikli işler için idarelerin sözleşmede belirtilen aralıklarla, kesin ödeme mahiyetinde olmamak ve kazanılmış hak sayılmamak üzere geçici hakediş ödemeleri yapacağı anlaşılmaktadır.
Aynı Genel Şartname’nin “Kısmi Kabul” başlıklı 45’inci maddesinden sözleşmede işin kısımlar halinde ve değişik zamanlarda tamamlanacağının öngörülmesi halinde tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli olan kısımlar için, idarenin isteği üzerine ve işin bütününün kabulünün yapıldığı anlamına gelmemek şartıyla kısmi kabul yapılabileceği, ancak sözleşme konusu hizmetin, aynı işin tekrarı şeklinde gerçekleştirildiği yemek, temizlik, güvenlik ve personel taşıma gibi süreklilik arz eden hizmet işlerinde kısmi kabul yapılamayacağı anlaşılmaktadır.
Teknik Şartname’nin “Amaç” başlıklı 4’üncü maddesinde “… protezlerin laboratuvar aşamalarının, Hastane diş poliklinikleri çalışma ilkelerine uygun olarak Özel Diş Protez Laboratuvarlarında yaptırılması amacıyla bu şartname düzenlenmiştir.” düzenlemesi yer almakta olup ihale konusu “2024 Yılı 10 Aylık Diş Protez Hizmet Alımı” işinin mahiyeti itibarıyla tekrar eden nitelikte ve devamlı bir hizmet işi olduğu değerlendirilmiştir
Yukarıda yer verilen inceleme ve açıklamalar kapsamında ihale konusu işin mahiyeti itibarıyla aynı işin tekrarı niteliğinde süreklilik arz eden bir hizmet alımı olduğu , Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Kısmi Kabul” başlıklı 45’inci maddesinde süreklilik arz eden hizmet işlerinde kısmi kabul yapılamayacağa yönelik açıklamalara yer verildiği, idare tarafından şikayet başvurusuna verilen cevaptan kısmi kabul yapılacağı yönündeki düzenleme gerekçesinin ihale konusu hizmetin Sosyal Güvenlik Kurumu’na hasta/işlem bazında fatura edilmesinden kaynaklı olduğu, ancak söz konusu faturalandırma işlemi için kısmi kabul yapılmaksızın Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’inci maddesindeki açıklamalar çerçevesinde geçici hakediş ödemeleri yapabileceği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Mehmet ATASEVER
S.B. Strateji Geliştirme E. Bşk.
KİK E. Üyesi
