Kısa tanımıyla başlayacak olursak; Tedarikçi İlişkileri Yönetimi, bir işletmenin kullandığı mal ve hizmetler için tedarikçi kuruluşlar ile olan etkileşimlerini yönetmek için uyguladıkları kapsamlı yaklaşımdır. Bu yaklaşımın temel amacı işletme ve tedarikçiler arasında gerçekleşen tedarik süreçlerini kolaylaştırmak ve daha verimli hale getirmektir. Tedarikçi İlişkileri Yönetimi, kurumsal işletmelerin bakış açısı itibariyle alıcı-satıcı ilişkilerinin tanımlamalarından doğmuş ve 80’li yılların sonlarında gelişmeye başlamış bir yaklaşımdır diyebiliriz.

[one_half]

Tedarikçi İlişkileri Yönetimi kapsamında işletmeler; tedarikçileri ile aralarındaki bilgi akışı konusunda kalite ve işbirliğinin sağlanmasını, pazarlık süreçlerinin daha olumlu şartlar altında sonlandırılmasını, sözleşme konularının uygun bir şekilde yürütülmesini, teknoloji ve yenilikler konusunda birbirlerini geliştirmeyi hedeflemektedir. Bu amaçlarına ulaşabilmek adına yürütülen süreçler için işletmeler genellikle Satınalma Departmanlarını tercih etmişler; kimi küresel ölçekli işletmeler Tedarikçi İlişkileri Yönetimi adı altında ayrı bir departman kurma, kimileri ise Tedarik Zinciri Yönetimi’nin altında ayrı bir birim oluşturma yoluna gitmişlerdir.

Bugün gözlemlendiği kadarıyla Tedarikçi İlişkileri Yönetimi stratejik düşünen ve kurumsal / kurumsallaşmakta olan işletmelerin uzun dönemli ‘ilişkiler yönetimi’ yaklaşımının önemli bir parçası olduğunu söyleyebiliriz. Böylelikle söz konusu işletmeler, tedariğini gerçekleştirdikleri mal ve hizmetlere ait ‘toplam sahip olma maliyeti’ni düşürmekte, kalite ve performansını ise günden güne yükseltmektedir.

Tedarikçi İlişkileri Yönetimi’nin stratejik anlamdaki katkılarını gören işletmeler birçok konuda olduğu gibi bu konuda da, teknolojinin getirilerinden yararlanmaya başlamıştır. Burada belirtmek gerekir ki; bu konunun teknolojiye aktarılmasındaki temel amaç tedarikçi ilişkileri içerisinde kullanılan bilginin etkin bir şekilde tutulması, paylaşılması ve kullanımıyla alakalı olmaktadır. Dolayısıyla bu konunun odak noktası ‘bilgi’dir. ‘Bilgi’nin nasıl ve hangi aşamalarda kullanılacağı ise işletmelerin kendisi tarafından ve yararlanacakları teknolojinin yeterliği ölçüsünde belirlenmektedir.

Tedarikçi İlişkileri Yönetimi konusunda teknoloji platformunda yapılabilecek uygulamaların önemli bir kısmını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

• Bilgi, belge ve sertifika yönetimi,
• Soru ve anket formlarının yönetimi,
• Tedarikçi veritabanı yönetimi,
• Tedarikçilere açık olan ve bilgi ve belgelerini güncelleyebilecekleri bir portal,
• Tedarikçi değerlendirme, ölçümleme, puanlama ve geliştirme,
• Portföy ve kategori yönetimi,
• Ürün/Hizmet Yönetimi,
• Raporlama ve Analiz.

[/one_half]

[one_half_last]

Belirtmek gerekir ki; Tedarikçi İlişkileri Yönetimi teknoloji platformunun işletme içerisinde etkin bir şekilde kullanılması için hizmet ve danışmanlık süreçlerinin doğru ve efektif bir şekilde tasarlanmış olması gerekmektedir. Aşağıda yer alan özellikler söz konusu teknoloji platformu üzerinde ne kadar fazla ise, söz konusu teknoloji platformunun etkinliği ve işlerliği o ölçüde artacaktır:

• Hızlı ve kolay adapte edilebilir olmalı,
• Tedarikçilerin de bilgi girişine izin verebilmeli,
• Onay mekanizmasının bulunması,
• Tedarikçi kayıt sisteminin uygulanabilirliği,
• Güncel tutulabilmesi.

Yukarıda anlatılanların ışığında, Tedarikçi İlişkileri Yönetimi için kullanılacak teknolojik altyapı işletmenin ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte, stratejik fonksiyonlar ve yeterlilik içeren bir platform sunmalıdır. Netice itibariyle, yönetimsel olarak yararlanılan yöntem ve işleyişlerin teknolojik platforma uygun bir şekilde aktarılıyor olabilmesi gerekmektedir. Aksi bir durumda, mevcutta yapılan işlerin kısmen veya tamamen teknoloji ortamına aktarılamaması sorunuyla karşılaşabiliriz. Bunun önüne geçilebilmesi adına teknoloji platformunun dikkatli seçilip, iyi tasarlanması gerekmektedir.

Tedarikçi İlişkileri Yönetimi’ne ilişkin teknoloji platformundan yazılım (kurulum) şeklinde mi, yoksa Bulut Bilişim şeklinde mi yararlanılacağı ise işletmenin tercihine kalmaktadır. Ancak küresel olarak genel tercihin Bulut Bilişim yönünde olduğu ve ileride bu yaklaşımın daha da ağırlık kazanacağı aşikardır. Keza, firmalar haklı olarak Bulut Bilişim uygulamaları ile kendi sunucularına (server) herhangi bir kurulum yapmaksızın, direkt İnternet üzerinden, yatırım maliyetlerini minimize ederek, projelerini daha hızlı ve daha düşük maliyetlerle yürütmek eğilimindedir.

Tedarikçi İlişkileri Yönetimi konusunda bir teknolojik platformun kullanılmasının önemli katkılarından biri de ilgili teknoloji platformu ile kurum arasında bilgi transferinin sağlanmasıdır. Bu durumu açacak olursak; söz konusu teknolojik platformun içerisinde yer alan fonksiyon ve özellikler küresel ölçekte sektör lideri kurumsal firmalar tarafından geliştirilmiş ve desteklenmiştir. İlgili teknolojinin işletme tarafından kullanmaya başlanması ile beraber bu fonksiyon ve özellikler başka bir işletmenin tedarikçi ilişkileri konusundaki entellektüel bilgi dağarcığına eklenmektedir. Böylelikle teknoloji kullanımı yoluyla kurumsal anlamda bir know-how transferinin gerçekleştiğini söylemek çok da yanıltıcı olmayacaktır.

Bu yazının genel anlamdaki amacı Tedarikçi İlişkileri Yönetimi’nin stratejik önemini vurgulamak ve bu konuyla ilgili teknoloji kullanımının konusunda kurumsal veya kurumsallaşmakta olan işletmeleri cesaretlendirmektir.  Bir diğer önemli vurgu ise; bu konuyla ilgili kullanılacak teknoloji platformunun sağlaması gereken katkıları net bir şekilde ortaya koymak ve bu tür yapılara ilişkin beklentileri buna göre revize etmektir. Sonuç olarak; satın alınan mal ve hizmetlerin işletmeler üzerindeki maliyet baskısı ve uzun dönemli tedarikçi zinciri yönetiminin varlığı Tedarikçi İlişkileri Yönetimi konusuna stratejik bir yaklaşım gösterme gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Ufuk Gedikli

İş Geliştirme Yönetici

Promena Elektronik Tic. A.Ş.

 [/one_half_last]

BU YAZI SATINALMA DERGİSİ MART 2013 SAYISINDA YAYINLANMIŞTIR.