Giriş
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri; ileri teknoloji kullanan ya da yeni teknolojilere yönelik firmaların belirli bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü, ya da AR-GE merkez veya enstitüsünün olanaklarından yararlanarak teknoloji veya yazılım geliştirdikleri, teknolojik bir buluşu ticari bir ürün yöntem veya hizmet haline dönüştürmek için faaliyet gösterdikleri ve bu yolla bölgenin kalkınmasına katkıda bulundukları, üniversite, yüksek teknoloji enstitüsü ya da AR-GE merkez veya enstitüsü alanı içinde veya yakınında; akademik, ekonomik ve sosyal yapının bütünleştiği siteyi veya bu özelliğe sahip teknoparkları ifade etmektedir.
Son yıllarda tüm dünyada ileri teknoloji kullanımın artış eğilimine girdiği ve teknolojinin hayatın tüm noktalarında artarak kullanıldığı bilinmektedir. Öyle ki; bazı teknoloji şirketlerinin yıllık ciroları, ülkelerin yıllık gayrisafi yurt içi hasılasından daha fazla olduğu açıklanmaktadır.
Savunma sanayinden sağılık sektörüne, eğitimden finansa ve hiç kuşkusuz ithalat ve ihracat alanlarına kadar ileri teknolojik ürünler artarak kullanılmaya devam edecektir. Bu durum karşında ülkemiz de, teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyette bulunan şirketler ve girişimler için birtakım avantajlar sunmaktadır. Bu avantajlardan biri de teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyette bulunan firmaların yapacakları ithalatlara ilişkin gümrük vergisi muafiyeti ve kdv istisnası da sağlanmasıdır. Yazımının konusu, bu muafiyet ve istisnanın kapsamı, yararlanma koşulları ve uygulamanın nasıl yapıldığının açıklanması üzerinedir.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, Gümrük Vergisi Muafiyeti ve KDV İstisnası
Gümrük Vergisi Muafiyeti:
4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında, 5746 sayılı Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında, 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamında, yazılım AR-GE, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve her türlü fondan bu kapsamda düzenlenen kağıtlar ve yapılan işlemler de damga vergisi ve harçtan müstesnadır.
Bu istisna kapsamında ithal edilen eşya, AR-GE, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca onaylanarak tek pencere sistemi aracılığıyla Ticaret Bakanlığına gönderilecek izinde belirtilen eşyadan oluşur. Bu istisnadan yararlanacak işletmeler başvuru formu ve eklerine göre taleplerini Bölge Yönetici şirketlerine bildirir. Bölge yönetici şirketleri de projeye uygunluğu açısından ithal eşya talebinin uygun olup olmadığını değerlendirir.
Bölge yönetici şirketi bu kapsamda ithalini uygun gördüğü eşyaya ilişkin bilgileri de içeren başvuruyu Ticaret Bakanlığı tek pencere sistemi üzerinden Genel Müdürlüğe iletir. Genel Müdürlük başvuruyu değerlendirir, uygun bulması halinde söz konusu başvuruyu onaylayarak gümrük işlemlerinde kullanılmak üzere tek pencere sistemi üzerinden Ticaret Bakanlığına bildirir.
Kabul edilen başvurunun uygun bulunması halinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından, ‘‘AR-GE ve Tasarım Merkezleri/Faaliyetleri/Projeleri Muafiyet Belgesi’’ başvurusu Tek Pencere Portal Sistemi’’ üzerinden onaylanır ve sistem tarafından 23 haneli ID numarası üretilir.
KDV İstisnası
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ve Katma Değer Vergisi Uygulama Tebliğinde; 05.06.2018 tarihli Resmî Gazete ile yapılan değişiklikle; teknoloji geliştirme bölgesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde, Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde, araştırma laboratuvarlarında bulunanlar, Ar-Ge, Yenilik ve Tasarım Faaliyetlerinde Kullanılmak üzere yapılan yeni makine ve teçhizat ithalatlarında, Kdv istisnasından yararlanır.
Bu faaliyetlerde bulunanların istisna kapsamında ithal edeceği, makine teçhizatın münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılması gerekir. Ar-Ge yenilik ve tasarım faaliyetlerinin kapsamı, ilgili mevzuat hükümlerine göre belirlenir. Bu kapsamda ithalatta kdv istisnasından yararlanacak makine ve teçhizatların yeni olması gerekir. Diğer bir deyişle, istisna kapsamında ithal edilecek makine ve teçhizatların kullanılmamış olması gerekir. Diğer taraftan makine ve teçhizatın, aksam, parça aksesuar ve teferruatları istisna kapsamında değildir.
İstisna kapsamında makine ve teçhizat ithal etmek isteyen alıcıların, teknoloji geliştirme bölgeleri ile, ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde, Ar-Ge ve Tasarım merkezlerinde ve araştırma laboratuvarlarında faaliyette bulunduklarına ve satın alacakları makine ve teçhizatı, Ar-Ge, tasarım ve yenilik faaliyetlerinde kullanacaklarına dair ilgili birimlerden alacakları belge ile bağlı oldukları vergi dairesine istisna belgesi alması için başvuru yapması gerekir.
Sonuç
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyette bulunan işletmelerin, Ar-Ge, yazılım, tasarım, yenilik projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilecek eşyalar gümrük vergisinden muaftır. Yine bu kapsamda ithal edilecek kullanılmamış makine teçhizatlar da kdv yönünden istisna bulunmaktadır. Söz konusu muafiyet ve istisnalar kapsamında ithal edilmek istenilen eşyalar için menşe yönüyle bir kısıtlama bulunmamaktadır. AB menşeli olabileceği gibi üçüncü ülke menşeli de olabilir. Öncelikle gümrük vergisi muafiyeti için uygunluk yazısı, KDV istisnası için de bağlı olunan vergi dairesinden alınacak kdv istisna yazısının temin edilmesi gerekir.
İlker ÇOLAKVERMİŞ
Kaynakça
3065 sayılı KDV Kanunu
4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu
5746 sayılı Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun
6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun
KDV Genel Uygulama Tebliği
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği
Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 2016/52 sayılı Genelgesi
