TEYİDSİZ AKREDİTİFİN İHRACATÇI İÇİN SAKINCALARI
REŞAT BAĞCIOĞLU
TEYİD AKREDİTİFTE İKİNCİ BİR GÜVENCE GİBİDİR.
Tam da öyle. İhracatçıların tercihi ikinci güvence niteliğindeki akreditif teyidi, ihracatçının elini rahatlatır.
Akreditif teyidi amir ve teyid bankalarının birbirlerine kefaleti durumundadır ve teyid bankası, amir bankanın ödeme yükümlülüklerini üstlenmiş ve bu konuda ihracatçısına akreditif koşullarına uyulması kaydı ile teyid ile ilgili güvenceyi vermiş olmalıdır.
BİR AKREDİTİFE TEYİD EKLENDİĞİNDE DURUM NE OLUR?
Bir akreditife teyid eklendiği an itibariyle;
- İki banka birbirlerine kefil olur ve bu kefalet de ihracatçıya güç verir
- Amir bankanın mali güçlük içerisine düşmesi
- Ülke riski, ülkede oluşacak ayaklanma ve savaş
- Döviz transfer riski, kambiyo kısıtlamaları
- Doğal afetler dolayısıyla amir bankadan mal bedelinin alınamaması,
- Mücbir sebep riskleri dolayısıyla mal bedelinin alınamaması
- Ülkede bulunan siyası karışıklık,
VE TEYİD
İhracatçılarımızın yurt dışına yapacakları akreditifli işlemlerde, amirin emri ve amir banka tarafından açılan bir akreditifin “teyidli” olmasının önemi büyüktür. Ancak olmaması halinde ise dünyanın sonu değildir.
İhracatçılarımız şunu unutmasınlar ltf; bir akreditif teyidli de olsa, ihracatçının kendi bankasına sunduğu evraklarda, akreditif koşulları ile çelişen bir hata veya çelişki varsa bunun adı rezervdir.
Ve bir rezerv, akreditifin teyid ve ödeme koşullarını ortadan kaldırır. Demem o dur ki bir akreditif teyidli de açılmış olsa, sunulan vesaikte rezerv olması halinde, akreditiften doğan tüm yükümlülükler sora erer.
Teyid bankası, akreditif bankası ile aynı yükümlülüğü üstlenir.
AKREDİTİF TEYİDLİ OLUP DA TEYİD BANKASI İHRACATÇIYA SORUN ÇIKARIRSA
Olmayacak bir vaka değil. Öyle bankalar vardır ki ihracatçının bankası teyid bankası olmasına rağmen “gözünün üzerinde kaşın var” dercesine rezerve konu edilmeyecek hususlara rezerv takar ve ihracatçıya adeta dirseğinden su içirtir. İhracatçı, kendi bankası konumundaki teyid bankasının inadını bir türlü kıramaz ve muhtemelen ihracatçının tamamen haklı olduğu bir konuda teyid bankasının basiretsizliği dolayısıyla, ihracatçıya rezerv yaptırımı uygular.
Allah ihracatçıları böylesi basiretsiz bankalardan korusun.
Eğer ki ihracatçı fazlaca bilinçli değilse, kendi bankasının rezerv dayatmasına boyun eğecek ve para, zaman kaybına uğrayacaktır.
İhracatçı güçlü olmasını bilmelidir. Neyin rezerv, neyin rezerv olmadığının ayrımını net bir şekilde yapabilecek bilgi donanımına sahip olmalıdır.
TEYİDSİZ AKREDİTİF BASİRETLİ AMİR BANKA
Akreditifimizin gayrikabilirücu teyidli olup da ihracatçının bankasının / teyid bankasının basiretsiz davranış gösterip, ihracatçıya adeta kızılcık şerbeti içirmesi yerine, ülke riskinin kabul edilebilir seviyede olduğu, güçlü basiretli bir amir bankanın açacağı teyidsiz akreditifin çok daha mantıklı olacağını düşünmekteyim.
Basiretli amir bankanın en azından UCP 600 Sayılı Broşür hükümlerini net bir şekilde uygulamasını bilir.
TEYİDSİZ AKREDİTİF NE ZAMAN SIKINTI YARATIR
Ülke riskinin yanında, amir bankanın da yeterince güven veremeyişi, akreditif metnindeki akreditif koşulları adeta ahiret sualleri gibi ihracatçı tarafından yerine getirilmesi zor olan koşullardan oluşuyorsa, lütfen araştırınız bu akreditifin satırları arasında tilkiler gizlenmiştir ve baştan aşağı ihracatçı için sakınca yaratan bir teyidsiz akreditif olur.
Dahası; ihracatçının malının da çeşitli entrikalarla elinden alınması da sıkıntı yaratan teyidsiz akreditifler kategorisinde değerlendirilir.
TEYİDSİZ AKREDİTİF KORKULU RÜYA DEĞİLDİR
Ülke riski dahil olmak üzere amir bankaya her yönden güven ediliyorsa ve yeterince araştırma yapılmışsa, teyid peşinden koşmak çoğu kez ihracatçıyı yorar. Evrakları inceleyip, mal bedelini ödeyecek banka, teyidsiz akreditifin bankası amir bankadır.
Şöyle bir örnek verecek olursam; Citibank N.A. New York’dan açılan bir teyidsiz akreditifi ile Bangladesh Commercial Bank Ltd Bangladesh’den açılan teyidsiz akreditiflerin değeri aynı mıdır sizce? ABD’de ülke riski minimum düzeyde olmasına karşın Bangladesh’deki ülke riski kıyaslanmayacak kadar fazladır. Teyidsiz akreditiflere itibar edelim derken, ülke ve banka risklerinin ön planda belirleyici olması gerektiğini de belirtmek isterim.
Teyidli akreditiflerde, teyid bankasının evrak incelemesinde muhtemel gözünden kaçabilecek rezervlerle yüzleşmemek adına, evrakların akreditif koşullarına tamamen uygun olup olmadı konusundaki nihai kararı, çoğu kez teyid bankası amir bankaya bırakır. Bu da tilkiliğin farklı bir versiyonudur.
Teyid bankası kendince evrak riskini amir bankaya yüklediğini sanır.
REŞAT BAĞCIOĞLU
ICC Uluslararası Ticaret Odaları
Türkiye Milli Komitesi
Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi
