Tıbbi Sarf Malzemesinin Farklı Marka Olması Gerekçe Gösterilerek İptal Edilen İhale?
Mehmet ATASEVER
Simdata Danışmanlık Y.K. Başkanı
İtirazen Şikayet Konusu; Başvuru sahibinin dilekçesinde özetle; kısmi teklife açık ve 4 kısımdan oluşan itirazen şikayete konu ihaleye katılarak bütün kısımlar için teklif verdikleri, ihalenin “Nazal Yüksek Akış Devresi Yetişkin” isimli 1’inci kısmında ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif ettiği malzemenin bu kısmın Teknik Şartnamesinin 2 ve 7’nci maddelerine ve bu Teknik Şartname’nin “Isıtıcılı Nemlendiricili Yüksek Akış Cihazı” bölümündeki 7’nci maddesine uygun olmadığı, ihalenin “Nazal Yüksek Akış Kanülü Yetişkin” isimli 2’nci kısmının, 1’inci kısmın Teknik Şartnamesinin 7’nci maddesindeki özellik gerekçe gösterilerek iptal edildiği, bu kısmın iptal edilmeyerek 1 ve 2’nci kısımlarda ihalenin üzerlerinde bırakılması gerektiği, ihalenin “Nazal Yüksek Akış Kanülü Pediatrik-Yenidoğan” isimli 3’üncü kısmında ve “Nazal Yüksek Akış Devresi Pediatrik-Yenidoğan” isimli 4’üncü kısmında ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif ettiği malzemelerin farklı marka malzemeler olduğu ve bu malzemelerin birbiriyle uyumlu olmadığı, bu isteklinin ayrıca 3’üncü kısımda teklif ettiği malzemenin bu kısmın Teknik Şartnamesinin 11’inci maddesine uymadığı, ihalenin 4’üncü kısmında ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif ettiği malzemenin bu kısmın Teknik Şartnamesinin 2’nci maddesine ve bu Teknik Şartnamenin “Isıtıcılı Nemlendiricili Yüksek Akış Cihazı” bölümündeki 7’nci maddesine uygun olmadığı, teklif edilen malzemelerin farklı marka malzemeler olduğu ve bu malzemelerin birbiriyle uyumlu olmadığı iddialarına yer verilmiştir.
Konu İle İlgili Emsal Kamu İhale Kurulu Kararına Göre;
Yapılan inceleme ve tespitler neticesinde; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhale komisyonu” başlıklı 6’ncı maddesinde “İhale yetkilisi, biri başkan olmak üzere, ikisinin ihale konusu işin uzmanı olması şartıyla, ilgili idare personelinden en az dört kişinin ve muhasebe veya malî işlerden sorumlu bir personelin katılımıyla kurulacak en az beş ve tek sayıda kişiden oluşan ihale komisyonunu, yedek üyeler de dahil olmak üzere görevlendirir. …” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir.
…b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için;
…9) İdarenin talebi halinde doğruluğu teyit edilmek üzere, tedarik edilecek malların
numuneleri, katalogları ve/veya fotoğrafları…” hükmü,
Aynı Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhale komisyonunun kurulması ve çalışma esasları” başlıklı 17’nci maddesinde “(1) İhale yetkilisi, ihaleyi gerçekleştirmek üzere Kanun’un 6’ncı maddesi gereğince, ihale ilanı veya ön yeterlik ilanı ya da davet tarihini izleyen en geç üç gün içinde ihale komisyonunu oluşturur.
(2) İhale komisyonu, tek sayıda olmak üzere başkan dâhil en az beş kişiden oluşur. Üyelerden en az ikisinin ihale konusu işin uzmanı ve diğer bir üyenin muhasebe veya mali işlerden sorumlu personel olması zorunludur. İhale komisyonunun görevlendirilmesi sırasında komisyonun eksiksiz toplanacağı dikkate alınarak, asıl üyeler ile bu üyelerin yerine geçecek aynı niteliklere sahip yeterli sayıda yedek üyenin isimleri ve bu üyelerin komisyonda hangi sıfatla yer alacakları belirtilir…” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 26’ncı maddesinde “…(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur…” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Tedarik edilecek malların numuneleri, katalogları, fotoğrafları ile teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman ve demonstrasyon” başlıklı 43’üncü maddesinde “(1) Teklif edilen malın teknik şartnamede yer alan teknik kriterlere uygunluğunu belirlemek amacıyla numune, teknik bilgilerin yer aldığı katalog, teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman ile fotoğraf istenebilir ve/veya demonstrasyon yaptırılabilir. Özel imalat süreci gerektiren mal alımları hariç, teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman istenmesi durumunda katalog istenmesi zorunludur. Katalog istenen ihalelerde, teknik şartnamede teknik kriter olarak düzenlenen ancak katalogda yer almayan hususlara yönelik kanıtlayıcı belge ve/veya açıklamalar aday veya istekliler tarafından başvuru veya teklifleri kapsamında sunulur.
(2) Numunelerin sunulması ve bunların değerlendirilmesine yönelik yapılan düzenlemelerde aşağıdaki hükümler esas alınır:
a) İdare tarafından hangi kalem/kalemler için ve kaç adet numune isteneceği, numunenin hangi aşamada ve kimler tarafından sunulacağı, numunelerin değerlendirilmesinde hangi yöntemin kullanılacağı ile diğer hususlara, ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede yer verilir. Son başvuru tarihi/ihale tarihi ve saatinden önce numunelerin idareye sunulacağına ya da bu tarih ve saatten önce numune değerlendirmesi yapılarak sadece numunesi uygun görülenlerin başvuruda bulunabileceğine veya teklif sunabileceğine ilişkin düzenleme yapılamaz.
b) Numune sunulması istenen kalem/kalemler için uygun sayı ve nitelikte numune alınması idarenin sorumluluğundadır. Malın niteliğinin birden fazla numune değerlendirmesi yapmaya uygun olup olmadığı ile malın kullanım ömrü dikkate alınarak en az bir adet numunenin idarede muhafaza edilmesi gerekir. Kurul ya da yargı kararları üzerine yeniden değerlendirme, muhafaza edilen numune üzerinden yapılır.
c) Numune değerlendirmesi, ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede düzenlenen aşağıdaki yöntemlerden biri vasıtasıyla yapılır:
1) İhale komisyonu, numuneyi doğrudan inceleyerek, üyelerinin tamamı tarafından düzenlenen numune inceleme raporu/tutanağı çerçevesinde değerlendirme yaparak karar verebilir.
2) İhale komisyonu, uzman üyelerinin tamamı tarafından düzenlenen numune inceleme raporu/tutanağı çerçevesinde değerlendirme yaparak karar verebilir.
3) İhale komisyonu, uzman üyelerinin tamamı ile alıma konu malı/malları kullanacak personel arasından görevlendirilen kişi veya kişilerin tamamı tarafından düzenlenen numune inceleme raporu/tutanağı çerçevesinde değerlendirme yaparak karar verebilir.
ç) Ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede istenen sayıda ve nitelikte numune, şartnamede yapılan düzenlemeler çerçevesinde idareye teslim edilir. Teslim edilen numunenin üzerinde; ihale bilgileri, numune sunulan kalem bilgileri ve aday veya istekli bilgilerine yer verilir. İdare tarafından numune bir tutanak ile teslim alınır ve talep edilmesi halinde tutanağın bir sureti aday veya istekliye verilir.
d) İdare tarafından gerekli görülen hallerde, numune değerlendirmesinin yapılacağı yer, tarih ve saat bilgisi aday veya isteklilere bildirilir. Numune değerlendirmesinde numunenin fiziksel nitelikleri ile teknik şartnamede yer alan teknik kriterlere uygun olup olmadığı kontrol edilir. Yapılan inceleme sonucunda düzenlenen numune inceleme raporunda/tutanağında numunenin uygunluk durumu belirtilir ve uygun bulunmaması durumunda buna ilişkin gerekçelere yer verilir. Numune inceleme raporu/tutanağı çerçevesinde numunelere yönelik nihai değerlendirme ihale komisyonu tarafından yapılır ve bu değerlendirmelere ihale komisyonu kararında yer verilir.
(3) Demonstrasyon işlemine yönelik yapılan düzenleme ve değerlendirmelerde ikinci fıkradaki hükümler esas alınır. …” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tekliflerin alınması ve değerlendirilmesi” başlıklı 16’ncı maddesinde “…16.9. Katalog, kılavuz, çizim, fotoğraf vb. belgeler ve/veya numune istenen ihalelerde, tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında bu belgelerden ve/veya numune üzerinden teknik şartnameye uygunluk değerlendirmesi yapılır. Tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında anılan belgeler ve/veya numune üzerinden teknik değerlendirme yapılmasının öngörülmemesi halinde ise bu durumun ihale dokümanında belirtilmesi koşuluyla istenen belgelerin ve/veya numunenin sadece teklif ekinde sunulup sunulmadığına bakılır…” açıklaması,
20.08.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen 2025/1013120 İhale Kayıt Numaralı 4 Kalem Tıbbi Sarf Malzeme (Nazal Yüksek Akış Kanülü) Alımı İşi’ne ait 24.09.2025 onay tarihli ihale komisyonu kararına göre 1’inci kısımda ihalenin …………… üzerinde bırakıldığı, 1’nci Kısım Nazal Yüksek Akış Devresi Yetişkin Teknik Şartnamesinin 7’nci maddesinde “Devre nazal akış kanülüyle uyumlu olmalı, ihtiyaç olması halinde bağlantı konnektörü kullanılabilmelidir.” düzenlemesine istinaden “Nazal Yüksek Akış Kanülü Yetişkin” isimli 2’nci kısmında teklif edilen tıbbi sarf malzemesinin farklı marka olmasından dolayı bütün teklifler reddedilerek 2’nci kısmın iptal edildiği, 3 ve 4’üncü kısımlarda ……………….Healthcare Sağ. San. ve Tic. Ltd. Şti. ihalenin üzerinde bırakılmasına karar verildiği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun yukarıda aktarılan hükümleri gereğince ihale komisyonunun tek sayıda olmak üzere başkan dâhil en az beş kişiden oluşacağı, üyelerden en az ikisinin ihale konusu işin uzmanı ve diğer bir üyenin muhasebe veya mali işlerden sorumlu personel olmasının zorunlu kılındığı anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan yine aktarılan Yönetmelik hükümleri gereğince ihale komisyonunun, numuneyi doğrudan inceleyerek, üyelerinin tamamı tarafından düzenlenen numune inceleme raporu/tutanağı çerçevesinde değerlendirme yapabileceği veya uzman üyelerinin tamamı tarafından düzenlenen numune inceleme raporu/tutanağı çerçevesinde değerlendirme yaparak karar verebileceği veya uzman üyelerinin tamamı ile alıma konu malı/malları kullanacak personel arasından görevlendirilen kişi veya kişilerin tamamı tarafından düzenlenen numune inceleme raporu/tutanağı çerçevesinde değerlendirme yaparak karar verebileceği, idare tarafından gerekli görülen hallerde, numune değerlendirmesinin yapılacağı yer, tarih ve saat bilgisinin aday veya isteklilere bildirileceği, numune değerlendirmesinde numunenin fiziksel nitelikleri ile teknik şartnamede yer alan teknik kriterlere uygun olup olmadığının kontrol edileceği, yapılan inceleme sonucunda düzenlenen numune inceleme raporunda/tutanağında numunenin uygunluk durumunun belirtileceği ve uygun bulunmaması durumunda buna ilişkin gerekçelere yer verileceği, numune inceleme raporu/tutanağı çerçevesinde numunelere yönelik nihai değerlendirmenin ihale komisyonu tarafından yapılacağı ve bu değerlendirmelere ihale komisyonu kararında yer verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
İdari Şartnamenin 7.7’nci maddesinde, teklif edilen her bir kalem için 1 adet numunenin ihale tarihinden sonra belirlenecek tarih de satınalma servisine teslim tutanağıyla birlikte sunulacağı, sunulan ürünlerin teknik şartnameye uygunluğunun inceleneceği, uygun olmayan ürünlerin değerlendirme dışı bırakılacağının düzenlendiği görülmüştür.
Bu kapsamda, alımı yapılacak ürünlerin istenen teknik kriterleri sağlayıp sağlamadığına ilişkin ihale dokümanı düzenlemeleri kapsamında usulüne uygun olarak yapılmış numune değerlendirme işlemlerinde yetki ve sorumluğun ihale işlemlerini yürütmekle görevli ihale komisyonuna ait olduğu, Kurum tarafından yapılan itirazen şikâyet incelemesinin ihale işlem dosyası üzerinden yapılması nedeniyle, bu yöndeki itirazen şikâyet başvurularında, numune değerlendirmesi ile ilgili iş ve işlemlerin idare tarafından usulüne uygun biçimde yerine getirilip getirilmediği ve numune değerlendirme tutanağında yer verilen tespitlerle, alınan ihale kararı arasında uyumsuzluk bulunup bulunmadığı yönlerinden inceleme yapılmaktadır.
Yapılan incelemede geçerli teklif sahibi isteklilere gönderilen “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumlarının yapılması/aşırı düşür teklif açıklamalarının sunulması” konulu yazılarla “…numune/demonstrasyon değerlendirmesi için teklif ettiğiniz ürün/ürünlere ilişkin örnekleri 27.08.2025 tarihine kadar ….ulaştırarak… hazır bulunmanız gerekmektedir.” şeklinde bildirim yapıldığı, numune teslim tutanaklarının ihale işlem dosyasında yer aldığı, ihale işlem dosyasında her bir kısma ilişkin hazırlanması gereken numune değerlendirme tutanaklarının yer almadığının tespiti üzerine 30.10.2025 tarihli Kurum yazısı ile “İhalenin 1, 2, 3 ve 4 üncü kısımlarına ilişkin varsa numune değerlendirmesi raporları/tutanakları”nın gönderilmesi hususu talep edilmiştir. İdarenin 03.11.2025 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan 31.10.2025 tarihli cevabi yazısında “… sunulan ürünlerin Teknik Şartnameye uygunluğu ihale komisyonunda bulunan işin uzmanı üyeler tarafından değerlendirilmiş ve ihale komisyon kararında yazılmış olup ayrıca bir numune değerlendirme tutanağı tutulmamıştır.” Bilgisine yer verilmiştir.
Başvuruya konu ihalenin tüm kısımlarında numune değerlendirme tutanağı hazırlanmadan ihalenin 1, 3 ve 4’ncü kısımlarının sonuca bağlandığı, 2’nci kısmının, “Nazal Yüksek Akış Devresi Yetişkin” isimli 1’nci Kısım Teknik Şartnamesinin 7’nci maddesindeki “Devre nazal akış kanülüyle uyumlu olmalı, ihtiyaç olması halinde bağlantı konnektörü kullanılabilmelidir.” düzenlemesine istinaden “Nazal Yüksek Akış Kanülü Yetişkin” 2’nci kısmında teklif edilen tıbbi sarf malzemesinin farklı marka olması gerekçe gösterilerek iptal edildiği anlaşılmıştır. Bu itibarla ihalede teknik değerlendirmelerin numune değerlendirme tutanağı hazırlanmadan yapılmış olduğu anlaşılmış olup, bu hususun Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 43’üncü maddesi ve İdari Şartname’nin 7.7’nci maddesinde yer alan düzenlemeye aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, ihalenin 2’nci kısmında ihalenin iptali kararı iptal edilerek ve 1, 2, 3 ve 4’üncü kısımlarda numune değerlendirme işlemlerinin teknik şartnamelerde belirtilen özellikler çerçevesinde Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 43’üncü maddesine uygun olarak yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Mehmet ATASEVER
Simdata Danışmanlık Y.K. Başkanı
Sağlık Bak. SGB E. Bşk./KİK E. Üyesi
Mehmetatasever.org