İtirazen Şikayet Konusu; İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; İdarece ihale yapıldıktan sonra 30.04.2024 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen tebligat ile ihalenin iptaline karar verildiği, konunun yönetim kurulunda görüşülmesi neticesinde; söz konusu işin 24.01.2024 tarihli ve 15 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile ihale edilmesine karar verildiği, işin 28.03.2024 tarihinde ihalesinin gerçekleştirildiği, ihalede geçerli tekliflerin az olması, gerekli rekabet ortamının oluşmaması nedeniyle kamu kaynaklarının daha etkili, ekonomik ve verimli kullanılması noktasında idarece azami hassasiyetin gösterildiği, yaklaşık maliyet ile isteklinin verdiği fiyatın birbirine yakın olduğu, dolayısıyla az sayıda isteklinin ihaleye katılması ve yeterli rekabet ortamının oluşmaması sebebiyle kırımın oldukça sınırlı bir seviyede kaldığının görüldüğü, bütün bu sebeplerden hareketle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkelerinden olan “rekabet”, “ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması” ve “kaynakların verimli kullanılması” ilkeleri ile örtüşmediği, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesine göre “Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırasının, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınarak belirlenir.” hükmü uyarınca Genel Müdürlüğümüzün ödeme güçlüğü ve bütçede denklik sıkıntısı çekmesi ve ihaleye konu edilen işin iş kalemi kapsamında aciliyet ve zaruret arz eden çok sayıda işin toplamından fazla bir bedele tekabül ettiğinin görüldüğü, bu sebeple öncelik ve ivedilik arz eden küçük ölçekli ve çok sayıda mekâna ve nüfusa hizmet edecek olan diğer yatırımların finanse edilmesinin gerekliliğinin ortaya çıkması nazara alındığında bu aşamada bilhassa personel maaşlarında yaşanan fiyat artışlarının bütçe giderlerinin öngörülenden fazla artmasının yanı sıra bütçe geliri gerçekleşmesinin beklenen oranın altında kalması ile birlikte hizmet gerekleri ve kamu yararı adına ihaleye konu edilen işin 4734 sayılı Kanun’un 40’ıncı maddesi uyarınca ihalenin iptal edilmesine karar verildiği, idarece onaylanan ihale komisyonu kararı incelendiğinde, iptal gerekçesinin açıkça ortaya konulması gerektiği, başvuruya konu ihalede 5 adet doküman satın alındığı, 5 isteklinin teklif sunduğu ihale komisyonu kararı ile ihalenin kendileri üzerinde bırakılmasının gerektiği, akabinde ihale yetkilisi tarafından en düşük teklifin yaklaşık maliyete göre kırımının düşük olduğu gerekçesiyle birlikte 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14’üncü maddesinden bahsedilerek ihalenin iptal edildiği, ancak ihalede yaklaşık maliyetin altında 1 geçerli teklifin bulunduğu ve yeterli rekabet ortamının sağlandığı, kendi tekliflerinin de yaklaşık maliyetin altında olduğundan kamu zararından söz edilemeyeceği, bu itibarla, idarenin ihaleyi iptal gerekçesinin kamu ihale mevzuatı kapsamında idarelere tanınan takdir yetkisi kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı, idarenin gerekçesi ile ihalenin iptal edilmesinin mevzuata uygun olmadığı, ihalenin iptali kararının iptal edilerek ihaleye devam edilmesi gerektiği, idarece yaklaşık maliyetin 627.846.433,33 TL olarak belirlendiği, ihale üzerinde kalan kendilerinin teklif ettiği fiyatın 594.270.000,00 TL olduğu, idarece hesaplanan yaklaşık maliyetin altında olduğu, kamu zararından ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14’üncü maddesinden söz edilemeyeceği, ihale mevzuatında bir ihalenin gerçekleşmesi için tekliflerin yaklaşık maliyetten belli bir miktar veya oranda daha düşük olması gerektiğine ilişkin bir düzenleme bulunmadığı, yaklaşık maliyetin altındaki geçerli tekliflerin hangi oranda düşük olması halinde kaynakların verimli kullanılması ilkesinin sağlanacağına yönelik belirlemenin somut değerlendirmeden ziyade sübjektif bir değerlendirme niteliğinde olduğu, ihalede tek geçerli teklifin kalmış olmasının rekabetin oluşmadığı anlamına gelmeyeceği, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını sağlamakla sorumlu olan idarece sınır değerin üzerinde ve yaklaşık maliyetin altında yer alan geçerli tekliflerin, ihtiyaçların zamanında karşılanmasını sağlamak için takdir yetkisi kapsamında uygun bulunabileceği dikkate alındığında, sadece geçerli en düşük teklifin yaklaşık maliyete göre kırımının düşük olması nedeniyle kaynakların verimli kullanılmasını sağlanmadığından bahisle ihalenin iptaline yönelik gerekçenin hukuka uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.
22.05.2024 tarihli ve 2024/UY.II-685 sayılı Kamu İhale Kurulu kararına göre;
Yapılan inceleme ve tespitler neticesinde; 28.03.2024 tarihinde yapılan bahse konu ihalede 13 adet ihale dokümanı satın alındığı ve 5 istekli tarafından teklif verildiği, …………………………… Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin geçici teminatı uygun olmadığından teklifi geçersiz olduğu, ………………………… İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – …………………İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. İş Ortaklığının pilot ortağının iş deneyim belge tutarı yeterli olmadığından değerlendirme dışı bırakıldığı, …………..İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. – ……………. Elektrik-Elektronik Gıda İnşaat Maden ve Enerji Ürünleri Medikal Hayvancılık ve Yapı Doğrama Ticaret Sanayi Ltd. Şti. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığından teklifinin reddedildiği, ihalenin fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak başvuru sahibi ………… Sosyal Hizmetler Otomotiv Nakliye Sanayi ve Ticaret A.Ş. – ……………… Nakliye Temizlik Gıda Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin de ……………………. Madencilik Enerji İnşaat ve Turizm İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret A.Ş. olarak belirlendiği, ancak ihale yetkilisi tarafından 25.04.2024 tarihinde alınan kararla ihalenin iptal edildiği, söz konusu kararda; konunun yönetim kurulunda görüşülmesi neticesinde, söz konusu işin 24.01.2024 tarihli ve 15 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile ihale edilmesine karar verildiği, işin 28.03.2024 tarihinde ihalesinin gerçekleştirildiği, ihalede geçerli tekliflerin az olması, gerekli rekabet ortamının oluşmaması, nedeniyle kamu kaynaklarının daha etkili, ekonomik ve verimli kullanılması noktasında idarece azami hassasiyetin gösterildiği, yaklaşık maliyet ile isteklinin verdiği fiyatın birbirine yakın olduğu, dolayısıyla az sayıda isteklinin ihaleye katılması ve yeterli rekabet ortamının oluşmaması sebebiyle kırımın oldukça sınırlı bir seviyede kaldığının görüldüğü, bütün bu sebeplerden hareketle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkeleri olan “rekabet”, “ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması” ve “kaynakların verimli kullanılması” ilkeleri ile örtüşmediğinin tespit edildiği, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesine göre “Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınarak belirlenir.” hükmü uyarınca Genel Müdürlüğün ödeme güçlüğü ve bütçede denklik sıkıntısı çekmesi ve ihaleye konu edilen işin iş kalemi kapsamında aciliyet ve zaruret arz eden çok sayıda işin toplamından fazla bir bedele tekabül ettiğinin görüldüğü, bu sebeple öncelik ve ivedilik arz eden küçük ölçekli ve çok sayıda mekana ve nüfusa hizmet edecek olan diğer yatırımların finanse edilmesinin gerekliliğinin ortaya çıkması da nazara alındığında bu aşamada bilhassa personel maaşlarında yaşanan fiyat artışları bütçe giderlerinin öngörülenden fazla artmasının yanı sıra bütçe geliri gerçekleşmesinin beklenen oranın altında kalması ile birlikte hizmet gerekleri ve kamu yararı adına ihaleye konu edilen işin 4734 sayılı Kanun’un 40’ıncı maddesi uyarınca ihalenin iptal edildiği ifade edilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerine göre ihalenin iptali hususunda gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle ihale komisyonlarına ve dolayısıyla idarelere takdir yetkisi tanındığı, ancak bu takdir yetkisi mutlak ve sınırsız bir yetki niteliğinde olmadığından, takdir yetkisinin mevzuat çerçevesinde, eşitlik ilkesine uygun şekilde, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek kullanılması, tesis edilen iptal işleminin gerekçelerinin açıkça ortaya konulması ve somut olaya ilişkin öğelerin dikkate alınarak Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan temel ilkeler çerçevesinde karar verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
İhale üzerinde bırakılan ve başvuru sahibi ………………………. İnşaat Sosyal Hizmetler Otomotiv Nakliye Sanayi ve Ticaret A.Ş. – ………………. İnşaat Nakliye Temizlik Gıda Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. İş Ortaklığının teklif bedeli (594.270.000,00 TL) incelendiğinde, söz konusu teklif bedelinin idarece hesaplanan aşırı düşük sınır değerin (505.622.445,68 TL) üzerinde olduğu ve yaklaşık maliyetin (627.846.433,33 TL) altında olduğu görülmektedir.
Bu itibarla yaklaşık maliyetin altındaki geçerli tekliflerin hangi oranda düşük olması halinde kaynakların verimli kullanılması ilkesinin sağlanacağına yönelik belirlemenin somut değerlendirmeden ziyade sübjektif bir değerlendirme niteliğinde olduğu, ayrıca, ihalede tek geçerli teklif kalmış olsa dahi, tek geçerli teklif kalmasının her durumda ihalede rekabetin oluşmadığı anlamına gelmeyeceği, idarece sınır değerin üzerinde ve yaklaşık maliyetin altında yer alan başvuru sahibinin teklifinin, yaklaşık maliyetle kıyas yapılarak kaynakların verimli kullanılmasının sağlaması gerekçesiyle reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesinin mevzuata uygun gerekçe olmadığı anlaşılmaktadır.
Ayrıca, söz konusu ihaleye çıkılmadan önce idarece ihtiyaçların belirlendiği, söz konusu ihale için ödenek planlaması yapıldığı görülmüş, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan hüküm gereğince, ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu sebeple, idarenin ihale yetkilisinin, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesine göre “Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınarak belirlenir.” hükmü uyarınca Genel Müdürlüğün ödeme güçlüğü ve bütçede denklik sıkıntısı çekmesi ve ihaleye konu edilen işin iş kalemi kapsamında aciliyet ve zaruret arz eden çok sayıda işin toplamından fazla bir bedele tekabül ettiğinin görülmesi, bu sebeple öncelik ve ivedilik arz eden küçük ölçekli ve çok sayıda mekâna ve nüfusa hizmet edecek olan diğer yatırımların finanse edilmesinin gerekliliğinin ortaya çıkması da nazara alındığında,
bu aşamada bilhassa personel maaşlarında yaşanan fiyat artışları bütçe giderlerinin öngörülenden fazla artmasının yanı sıra bütçe geliri gerçekleşmesinin beklenen oranın altında kalması ile birlikte hizmet gerekleri ve kamu yararının gerekçe göstererek de ihaleyi iptal etmesinin yerinde olmadığı, idarenin bu değerlendirmeyi ihaleye çıkmadan önce hizmet planlaması kapsamında yapması gerektiği, ihalede gelinen aşamada bu hususun iptal gerekçesi olarak gösterilemeyeceği anlaşılmaktadır Bu sebeple, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu anlaşılmıştır.
Mehmet ATASEVER
S.B. Strateji Geliştirme E. Bşk.
KİK E. Üyesi
