Paris, 20 Kasım, 2025 – Yapay zekadaki hızlı büyüme, veri merkezlerinde benzeri görülmemiş bir genişlemeyi ve rekor yatırımları tetikliyor; özellikle ABD bu yoğunlaşmanın merkezinde yer alıyor. Peki, bu hızlı yarış gerçekten ekonomiyi sürdürülebilir bir dönüşüme taşıyabilir mi, yoksa sektörü yeni riskler ve ciddi dengesizliklerle karşı karşıya mı bırakıyor?
Öne Çıkanlar:
- 475 milyar USD: 2025’te veri merkezleri için IT ekipmanlarına yapılacak yatırım
- 750 milyar USD: ABD enerji altyapısındaki tıkanmalar nedeniyle 2030’a kadar gecikme riski taşıyan devam eden veya planlanan projelerin toplam değeri
- ABD GSYH büyümesinin yaklaşık beşte biri: 2025 ikinci çeyrekte, yapay zeka odaklı veri merkezlerindeki güçlü artışın katkı payı
- 130 GW: 2030 için öngörülen küresel veri merkezi kapasitesi 2024’e kıyasla 2,3 kat daha yüksek
Veri Merkezleri, Dijital Ekonominin Geleceğini Şekillendiriyor
Kasım 2022’de 
ChatGPT 3.5’in piyasaya çıkışıyla birlikte yapay zeka, yaygın kullanım alanı buldu ve rekor seviyede yatırımları tetikledi. Üç yıldan kısa bir sürede, Nvidia, Microsoft, Alphabet, Amazon ve Meta’nın toplam piyasa değeri 12 trilyon doları aşarak ABD finansal piyasalarındaki yükselişi destekledi. Veri merkezleri için IT ekipmanı harcamaları ise 2022’de 221 milyar dolardan 2025’te 475 milyar dolara çıkarak neredeyse iki katına ulaştı. Bu güçlü ivme sayesinde yapay zeka ve veri merkezleri, 2025’in ikinci çeyreğinde ABD GSYH büyümesinin beşte birini oluşturdu.
Hızlı Büyüme, Teknoloji, Coğrafya ve İnsan Kaynaklı Engellerle Karşı Karşıya
Bu hızlı genişleme,
arazi mevcudiyeti, su kaynaklarına erişim, elektrik kapasitesi ve nitelikli iş gücü eksikliği gibi kritik sınırlamalarla karşı karşıya. Yapay zeka veri merkezlerine yapılan her 1 milyar dolarlık yatırım, enerji sektöründe ek 125 milyon dolarlık yatırım gerektiriyor; bunun üçte ikisi şebeke altyapısına, üçte biri ise enerji üretimine yönlendiriliyor. Küresel yeni kapasitenin yarısından fazlasını barındıran ABD’de şebeke bağlantı gecikmeleri beş yılı aşabiliyor. Yatırımların birkaç Amerikan merkezinde yoğunlaşması, yerel gerilim riskini artırıyor ve bazı bölgelerde elektrik fiyatlarının üç katına çıkmasına yol açabiliyor. Küresel ölçekte ise, bu darboğazlar 2030’a kadar 750 milyar dolardan fazla projenin gecikme riski taşıyor.
Fazla Kapasite, Veri Merkezlerinin Tedarik ve Hizmet Zincirini Nasıl Etkiliyor?
Gelecek talebe ilişkin belirsizlik de önemli bir sorun olarak öne çıkıyor: 2030 yılı kapasite ihtiyaçlarına dair tahminler, kaynağa bağlı olarak %80’e varan farklılıklar gösteriyor. Bu durum, tüm tedarik ve hizmet zincirini zayıflatabilecek fazla kapasite riskini artırıyor; bulut devlerinden ekipman ve hizmet sağlayıcılarına kadar sektör genelinde etkiler hissedilebilir. Fazla kapasite şoku, ilk olarak veri merkezi ortak kullanım (colocation) operatörlerini, ardından sektördeki tüm oyuncuları etkileyerek gelir daralması, marjlarda baskı ve nakit akışı sorunları riskini yükseltebilir.
Aurélien Duthoit, Bilgi ve İletişim Teknolojileri Ekonomisti, konuyla ilgili olarak şunları söylüyor:
“Yapay Zeka çağında veri merkezlerinin yükselişi devasa fırsatlar sunarken, aynı zamanda büyük riskler de içeriyor. Bu gelişmeler ekonomiyi aşırı ısınma ve dengesizliklere karşı savunmasız bırakabilir. Bu büyümenin kalıcı bir etki yaratabilmesi için sadece yatırımların artması yeterli değil; gerçek üretkenlik kazanımları ve yeni hizmetlerin geniş çapta yaratılması gerekiyor. Şu aşamada yapay zeka ekonomik büyümeyi destekliyor, ancak onu derinlemesine dönüştürmüş değil.”
Çalışmanın tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
