Yaratıcılık, Sürdürülebilirlik ve Sanatın Buluşması: Denim Ötesi
Selin ERDAL

Denim, sanat ve sürdürülebilirliğin estetik bir bakış açısıyla harmanlanması: Denim Ötesi

Sıradan bir tekstil malzemesi olan denimin yeniden üretilmesiyle ziyaretçilere yeni bir bakış açısı kazandıracağını düşündüğüm bu sergi, doğal kaynaklar odağında ileri dönüşüm ve çağdaş sanatın eteğinde sürdürülebilirliği ve modayı birleştiriyor.

Denim

Denimin temeli, aslında çok eski zamanlara dayanır. İlk olarak 17. yüzyılda Fransız kasabası Nîmes’de üretilmeye başlanan denim; burada kullanılan kumaşın ismiyle ilişkilendirilmiştir, dokusu da bugünkü denimin temelini atmıştır. Temel hammaddesi pamuk olan denim, gerçek anlamda Endüstri Devrimi ile yaygınlaşmaya başlamıştır. 19. yüzyılın ortalarında, Amerika’da minerallerin çıkartılması ve demiryollarının inşası gibi ağır sanayi işlerinde çalışan işçiler için dayanıklı bir kumaş ihtiyacı doğmuştur.

Başlangıçta işçilerin ve maden işçilerinin giysisi olarak kullanılan denim, 20. yüzyılın başlarında popülerleşmeye başladı. Özellikle 1930’lar ve 1940’lar, Amerikan işçi sınıfının ve çiftçilerinin günlük yaşamında bu kumaşın önemli bir yer tuttuğu dönemlerdi. Fakat denim, sadece işçi kıyafetlerinden öteye geçerek 1950’lerde Hollywood yıldızları ve gençlik kültürü ile özdeşleşmeye başladı.

1960’lar ve 1970’lerde ise denim, gençlerin karşı kültür hareketlerinin vazgeçilmez bir parçası oldu. Hippiler ve rock yıldızları, denim giysilerini özgürlük, isyan ve bireysel ifade biçimi olarak kullandılar. 1980’lerde ise moda dünyasında farklı tasarımcıların bu kumaşı kullanmaya başlamasıyla denim, lüks giyimde de yer almaya başladı.

Günümüzde denim, sadece giyim değil, aynı zamanda bir yaşam tarzı ve kültürün ifadesi haline geldi. Pek çok ünlü tasarımcı, çevresel sürdürülebilirlik hareketine katkıda bulunarak denim üretiminde geri dönüştürülmüş malzemeler ve organik pamuk kullanmaktadır.

Bu kumaşın dayanıklı ve uzun ömürlü yapısı, moda endüstrisinin giderek daha fazla dönüştüğü sürdürülebilirlik anlayışına uygun bir alternatif sunmaktadır. Ayrıca denim, çok katmanlı kimliği ve yeniden üretilebilirliği sayesinde çağdaş sanat dünyasında da önemli bir ifade biçimi olarak kabul edilmektedir. Sanatçılar, bu malzemeyi kullanarak toplumsal mesajlar vermekte ve gündelik estetiği dönüştürerek kendi sanatını yaratmaktadır. Bu da denimi sadece bir giysi parçası değil, aynı zamanda kültürel ve sanatsal bir ifade biçimi olarak ön plana çıkarmaktadır.

Denim Ötesi

İngiliz sanatçı Ian Berry; Türkiye’deki ilk kişisel sergisini Kalyon Kültür çatısı altında gerçekleştirdi. Taş konağın her odasında yakından incelemek istediğim, detaylara sürüklendiğim, küresel bir ikon olan denim kumaşının yeniden yapılandırılmasıyla ilham verici çalışmalar yer alıyordu. Ayrıca bu seçkide hayvan portrelerinden oluşan yeni seri, dünyada ilk defa Kanyon Kültür’de sergilendi. 30 Kasım 2024 – 14 Şubat 2025 tarihleri arasında görülmeye açık olan Denim Ötesi’nin, sürdürebilirlik ve moda hakkında ufuk açtığı ve denim kumaşına yeni bir boyut kazandırdığı görüşündeyim.

Serginin küratörü Aslı Bora: “Ian Berry, tüketim kültürünün mekanikleşmiş karakterine karşılık sanatsal üretiminin odağına denimi yerleştiriyor. Berry, atık ve kullanılmış denim ile meydana getirdiği çalışmalarıyla modanın değişken karakterinin yarattığı kaynak israfına ilişkin bir sorgulama alanı yaratıyor. Diğer taraftan Berry’nin denim parçalarından inşa ettiği eserler, sanatsal bir “trompe-l’oeil” tekniğiyle izleyiciyi gerçekliğin sınırlarını sorgulamaya davet ederken, tüketim alışkanlıklaımızı yeniden değerlendirmek için güçlü bir çağrıda bulunuyor. Berry’nin işlerinde denim, sıradan bir kumaş olmanın ötesine geçiyor; tarihin, emeğin ve modern dünyanın somut bir sembolü haline geliyor.” şeklinde ifade ediyor.