Türkiye’de yerleşik olup yine kanuni merkezi Türkiye de olan gerçek ve tüzel kişiler, Türkiye de ikâmeti veya kanuni merkezi bulunmayan ve de Yurtdışında faaliyet gösteren şahıs ve/veya şirketlere yapmış oldukları hizmetlere, Yurtdışı hizmet ihracatı denilmektedir. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 3’üncü maddesinde mükellefiyet kavramı açıklanmış ve de elde edecekleri gelirlerin vergilendirilmesi hususu anlatılmıştır. Bu kapsamda kanuni merkezi ve/veya ikameti Türkiye de olan gerçek ve tüzel kişiler Türkiye sınırları içerisinde ve Türkiye sınırları dışında elde ettikleri gelirleri beyan etmek zorundadırlar.
2020 yılında yaşadığımız pandemi ile birlikte evden çalışma ve uzak destek sistemi konuları önem kazanmıştır. Özellikle ülkemizde yazılım, grafik tasarım, e-ticaret, danışmanlık ve de bilgi sistemleri/güvenlikleri sektörlerin de fayda/maliyet analizi çerçevesinde önemli bir ilerleme sağlanmıştır. Ülkemizdeki kur riski de dikkate alındığında uluslararası alanda faaliyet gösteren kurumlar, ülkemizden yazlım ve de danışmanlık alanında çok sayıda şirketlerle çalışma imkanı bulmuşlardır. Gerçek veya Tüzel kişi şirketler yurtiçine verdikleri desteklerin dışında kur farkı nedeniyle yurtdışı firmalarına da verdikleri destekler ile kendilerine ek gelir kapısı oluşturmaktadırlar. Döviz cinsinden düzenledikleri faturalar ile bu gelirlerini ispat eden mükellefler vergi dönemlerinde bu gelirleri üzerinde gelir ve kurumlar vergisi ödemektedirler. Aslında bu kasamda 2012 yılında yapılan bir düzenleme ile yurtdışı kazanç istisnasına yeni eklemeler ile daha avantajlı bir duruma getirildi.
6322 sayılı AATUH Kanunla yapılan ekler ile, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89 ve 5520 sayılı KVK’nun 10 uncu maddelerine, yapılan ekler ile bu avantajlar yasal zemine oturtuldu.
Bu kanunla;
“Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan;
- mimarlık,
- mühendislik,
- tasarım,
- yazılım,
- tıbbi raporlama,
- muhasebe kaydı tutma,
- çağrı merkezi ve veri saklama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile
- ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50’si vergiden müstesnadır”
Bunu bir örnek ile açıklayacak olursak;
ABC Müşavirlik A.Ş. firması Hollanda da bulunan BossNL firmasına muhasebe kaydı tutma hizmeti vermektedir. ABC Müşavirlik A.Ş. firmasının 2020 yılı kazanç ve giderleri şu şekildedir:
Yurtiçi Kazançları: 100.000,00-TL
Yurtdışı Kazançları: 250.000,00-TL ( 25.000-Usd x 10,00-TL(TCMB Satış Kuru))
Amortisman Gid.: (20.000,00-TL)
Personel Gideri: (70.000,00-TL)
Vergiye Tabi Kazanç= [Yurtiçi Kazanç + (Yurtdışı Kazanç/2)] – (Amortisman Gid. + Personel Gid.)]
= (100.000 + 125.000) – 90.000
= 135.000,00-TL vergiye tabi kazancıdır.
Burada da görüldüğü üzere Yurtdışı hizmet ihracatından kazanılan gelirin %50 si vergiye tabi tutulmuştur. Dikkat edilmesi gereken hususlardan biri, kanun koyucu bu gelirin %50’sini vergi dışı bırakmayı belli kural ve şartlara bağlamıştır.
Bunlar:
- Bu indirimden yararlanılabilmesi için fatura veya benzeri belgenin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi şarttır.
- Söz konusu hizmetlerin Türkiye’de yerleşik firmalar tarafından Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan firmalara sunulması gerekmektedir.
- Verilen hizmetten yurt dışında yurt dışında yararlanılması gerekmektedir. Başka bir deyişle verilen hizmet hizmeti alan yurt dışı menşeli firmanın Türkiye içerisindeki faaliyetlerle ilgili olmamalıdır.
- Hizmet bedelinin, döviz olarak Türkiye’ye getirilmesi ve döviz alım belgesinin temin edilmesi gerekmektedir.
Uygulamanın ciddi bir avantaj sağladığı aşikâr. Uygulama ile hizmet ihracı yoluyla ülke ekonomisinin uluslararası rekabetçiliğinin artırılması, yeni ihracat alanlarının oluşturulması, istihdam imkânlarının yaratılması, nitelikli işgücünün Türkiye’de istihdamının artırılarak sürdürülmesinin desteklenmesi amaçlanmaktadır. Daha da önemlisi ülkemizde belli bir konuda uzmanlaşmış, yabancı dil bilgisine sahip olan vatandaşlarımızın istihdam olanaklarını artırması ve yurt dışına gitmeksizin dünyanın her yerine birçok hizmetin verilmesi imkânı doğacağı için beyin göçünü de engellemesi yolunda ciddi bir yol kat edecektir.
Ayrıca şu an yürürlükte olan %50 kazanç istisnasını Cumhurbaşkanı %100 indirmeye yetkilidir. Bu da gösteriyor ki ilerleyen dönemlerde rekabetçi bir sistem için bu kullanılabilir. Yurtdışında yaşanan enerji maliyetlerindeki artış, mevcutta ülkemizdeki pek çok yazılım ve danışmanlık alanında faaliyet gösteren tüzel ve gerçek kişilerin elini güçlendirmektedir. Böylece ülke dışına yerleşmek durumunda kalmadan da bu hizmetlerin sunulabilmesi global dünyada insanımızın daha fazla söz sahibi olacağını ve ilerleyen dönemlerde belki Hindistan veya Çin gibi ülkelerden bu konularda pozitif ayrışacağımızı gösterecektir.
Faydalı olması dileğiyle,
Can DOYRANLI
S.M. Mali Müşavir
