6 Şapkalı Düşünme Tekniği

ALTI DÜŞÜNCE ŞAPKASI

Dr. Mehmet KAPLAN

Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi

Dünya genelinde yaratıcılık gurusu olarak nitelenen Edward de Bono’nun geliştirdiği bakış açısını değiştirme ve geliştirme yöntemi olarak ifade edilmektedir. Uygulamalarda geniş kabullüğü olan teknik iletişimi canlandırmak ve tartışma konularına ve/veya sorunlara eğlenceli ve ciddi bir yaklaşım kazandırmak için kullanılır.

Tekniğe göre bir çalışma grubunun üyelerine tek boyutlu bir bakış açısı ya da düşünce şapkası verilir. Herhangi bir düşünce ya da strateji grup üyelerince şapkalarına bağlı olarak tartışılır. Tartışma sırasında her grup üyesi şapkasının rengine göre bir bakış açısından hareket eder. Böylelikle farklı bakış açılarıyla ve her üyenin farklı renkte taktığı şapka ile düşünce egzersiz ve üretkenlik genişletilmesi sağlanmış olur. Bono’ya göre altı farklı renkte şapka vardır. Bu şapkaların renkleri ve özellikleri aşağıda ifade edilmiştir.

– Beyaz Şapka: Analitik, tarafsız düşünme, gerçeklere ve uygulanabilirliğe önem vermeyi ifade eder. Haliyle gerçekleri sürekli vurgulamaya odaklanır.(Gerçekler)

– Kırmızı Şapka: Duygusal düşünce, öznel duygular, algılar ve fikirleri ifade eder. İşin içinde duygular vardır ve duygulara bağlı süreçler üzerinde durur.(Duygular)

– Siyah Şapka: Kritik düşünce, risk değerlendirmesi, sorunları tanımlama, şüphecilik ve eleştiriyi anlatır.Şüpheciliğe bağlı olarak sorgulamaya odaklanır ve sürekli eleştiri üretir. (Uyarılar)

– Sarı Şapka: Olumlu düşünce üzerine kuruludur. En iyi ihtimalle gerçekleşecek kurgusal senaryoyu üretmeye çalışır. (Faydalar)

– Yeşil Şapka: Yaratıcı, çağrısımsal düşünce, yeni fikirler, beyin fırtınası ve yapıcılık üzerine kuruludur. Sürekli yaratıcı ve yenilikçi üretkenliğe odaklanmaktadır. (Yaratıcılık)

– Mavi Şapka: Yapılandırılmış düşünceyi içermektedir. Sürecin gözden geçirilmesini ve ana konuya odaklanılmayı ön planda tutar. (Süreçler)

Kaynak ve ayrıntılı okuma önerisi: Aşağıdaki eserl(er) konu ile ilgili kaynak ve bilgilendirmeyi artırmaya yöneliktir.

– Bono, E. (1997). Altı Şapkalı Düşünme Tekniği. İstanbul: Remzi Kitabevi.