AKREDİTİF NEDİR?

Bir nevi şartlı havaledir. Belli şartların yerine getirilmesi ile bankaların birbirlerine ödeme taahhüdü vermeleridir.

AKREDİTİF

Adı ve tanımlaması nasıl olursa olsun, amir bankanın uygun bir ibrazı karşılayacağına ilişkin kesin yükümlülüğünü oluşturan dönülemez (gayrikabilirücu) nitelikte herhangi bir düzenleme anlamına gelir.

Bir ithalat işleminde ithalatla ilgili koşullar olan;

• Yükleme vadesi,
• Ödeme şekli,
• Malın cinsi,
• Kalite ve fiyatı gibi

Konuları içeren akreditif mektubunun ithalatçının bankası tarafından yurt dışındaki ihracatçının bankasına gönderilmesi ile mal bedelinin, malın ithalatçının ülkesine gönderilmesinin ardından ödenmesini taahhüt etmektedir.

01 Temmuz 2007 yılından itibaren revize edilerek yürürlüğe konulan ICC UCP 600 – Uniforms Customs and Practice for Documentary Credits Revision July 1st, 2007 Brochure no 600, Article 3 aynen şöyle ifade eder;

DÖNÜLEMEZ AKREDİTİF

Bir akreditifin dönülemez, cayılamaz  (irrevocable) olduğu belirtilmese dahi o akreditif dönülemezdir.

Demem odur ki;

UCP 600 Broşürüne tabii olarak açılan akreditifler daima dönülemez (gayrikabilirücü) olarak açılır. Bir akreditif içerisinde “Irrevocable – Dönülemez” ibaresi yazılmasa da o akreditifin dönülemez yani cayılamaz bir akreditif olduğunu bilmemiz gerekecek.

Akreditiften cayılamaz.

Şu hususu belirtmemde fayda görmekteyim; UCP 600 hükümlerine göre açılmış bir akreditifin amiri, herhangi bir nedenle kendi bankasına başvurarak;

• Ben bu açtığımız akreditifin iptal edilmesini istiyorum. Bu konudaki talimatım kesindir, zaten ben bu akreditifin patronu değil miyim.

dese de, akreditif UCP 600 hükümlerine bağlı gayrikabilirücu (cayılamaz) olarak açıldığından dolayı akreditifin amir bankası, amirinden (ithalatçıdan) aldığı iptal talimatını ne yazık ki yerine getiremeyecektir her ne kadar akreditifin patronu ithalatçı olsa da.  Akreditifin patronunun ithalatçı olması her talimatının yerine getirileceği anlamına gelmez. Akreditif açıldıktan sonra, bu akreditif bağlayıcıdır ve amir bankanın şartlı taahhüdünü içermektedir.  Bir bankanın itibarı söz konusudur.

UCP 600’E GÖRE GAYRİKABİLİRÜCÜ AKREDİTİFTEN CAYILABİLİR Mİ ?

Normal koşullarda UCP 600’e göre açılmış olan bir akreditiften cayılması mümkün değildir.  Zaten akreditif gayrikabilirücu (cayılamaz / dönülemez) olarak açılmaktadır.

GAYRİKABİLİRÜCÜ BİR AKREDİTİFTEN CAYMANIN BİR YOLU VARDIR Dİ Mİ?

Madem çok ısrar ediyorsunuz, ben de gayrikabilirücü (dönülemez) olarak açılmış bir akreditifte caymanın yollarını şu şekilde sıralayayım;

Akreditifte 4 tane vade / tarih vardır ve bunlar mutlaka akreditiflerde yer almalıdır. Akreditifte yer alan tarihler;

• Yükleme tarihi

44C   : Latest date of shipment

Date  : 10 SEPTEMBER 2012

• Akreditif geçerlilik tarihi

31D: Date and Place of Expiry

Date  : 30 SEPTEMBER 2012

CONFIRMING BANK’S COUNTERS

• Evrak ibraz tarihi

   48   : Period for presentation 

DOCUMENTS MUST BE PRESENTED

WITHIN 5 DAYS LATER AFTER SHIPMENT

DATE BUT WITHIN THE VALIDITY OF

THIS CREDIT. LATE PRESENTATION IS

PROHIBITED

• 4) Ödeme vadesi (vadeli veya vadesiz)

 42P  : Deferred Payment Details

By deferred payment

150 days later B/L date

Dahası;

Rezerv…. Bir akreditif evrağında düzeltilemeyen rezerv olması halinde, akreditifte taraf olan tüm bankaların (teyid, amir banka, iştira bankası, ihbar bankası vs)  garanti ve sorumlulukları ortadan kalkar. Bankaların sorumluluk almadığı ve hiçbir banka garantisinin olmadığı akreditife, akreditif dememiz olası değildir. O akreditif hükmünü yitirmiştir. İptal olmuştur rezervden dolayı.

Bu durumda cayılamaz olan akreditifin iptali bir “rezerv” ile mümkün olabiliyormuş.

Şimdi diğer mümkün olabilecek hususlara bakalım;

Yukarıda saydığımız hususlara ilave olarak akreditifteki vadelerin işlevlerine göz atalım;

Yükleme tarihi

44C   : Latest date of shipment

Date  : 10 SEPTEMBER 2012

İhracatçı malını geç yüklediğinde konşimentonun tarihi, akreditifteki istenen son yükleme tarihi ile yeknesaklık sağlamayacak ve tezat teşkil edecektir.

Örnekte de görüldüğü üzere ihracatçı malını en son

10 Eylül 2012 en son yükleme tarihi yerine

12 Eylül 2012 tarihinde yüklenmiş. Geç yükleme olmuş.

Geç yüklediğinde rezerv oluşacaktır. Rezerv oluştuğunda ise akreditifteki yer alan bankaların tüm ödeme taahhütleri ortadan kalkıyor.

Akreditif geçerlilik tarihi

31D    : Date and Place of Expiry

Date   : 30 SEPTEMBER 2012

CONFIRMING BANK’S COUNTERS

İhracatçı malını akreditif geçerlilik tarihinsen sonra yüklediğinde, akreditifin vadesi bitmiş olacak. Vadesi biten akreditif kendiliğinden geçersiz sayılacaktır. Ortada akreditif diye bir şey kalmamıştır.

Evrak ibraz tarihi

   48   : Period for presentation 

DOCUMENTS MUST BE PRESENTED

WITHIN 5 DAYS LATER AFTER SHIPMENT

DATE BUT WITHIN THE VALIDITY OF

THIS CREDIT. LATE PRESENTATION IS

PROHIBITED

İhracatçı malını yükledikten sonra tanzim edeceği evrakları bankasına geç ibraz ederse ki yasaklanmış, bu durumda rezerv oluşacak ve düzeltilemeyecektir. Rezerv olması halinde ise akreditifte yer alan bankaların tüm ödeme yükümlülükleri ve taahhütleri tamamen sona erer. Akreditifin varlığından söz edilemez. Akreditif iptal olur. . .

GAYRİKABİLİRÜCU AKREDİTİF İPTAL EDİLEMEZ AMA

Lafa geldiğinde gayrikabilirücü akreditifin iptali söz konusu olamaz diyoruz. Laf dediğim konu da yukarıda bahsettiğim  01 Temmuz 2007 yılından itibaren revize edilerek yürürlüğe konulan ICC UCP 600 – Uniforms Customs and Practice for Documentary Credits Revision July 1st, 2007 Brochure no 600 Article 3’e göre hükümlerden bahsediyorum.

Ama işin arka kapısı da vardır…

Akreditifin yukarıda sayılan vadelerini geçirtmek de akreditiften cayılmanın, vazgeçilmenin arka kapısıdır desem yeridir. Kurnaz (aşağıda resmini gördüğünüz sevimli tilki) ihracatçı bir şekilde malını yüklemek istemiyorsa, akreditifin cayılmasına ilişkin arka kapıyı kullanırlar. Kestirme ve zahmetsiz. Hangi hallerde ihracatçı akreditiften cayar derseniz; ihraç edeceği malin birim fiyatı yükselmiştir ve ihracatçı malını yüklemek yerine yüklemese daha fazla kazanacağını bilir, bu durumda malını yüklemez, akreditifin vadeleri sona erer, akreditif kendiliğinden iptal olur.

İhracatçı bu yolu tercih eder mi? Etmediğini mi düşünüyorsunuz yoksa? Ben zamanında tilkileri boşuna anlatmadım sizlere.

Sonuç olarak; olmayacak şeyler de oluyormuş.

REŞAT BAĞCIOĞLU