FAİZ
Nasıl tanımlarsanız tanımlayın, isterseniz adına faiz deyin, isterseniz kâr payı, isterseniz hazineden hibe, ister faiz caiz değildir dense de dünya ekonomisi bir faiz temeli üzerine kurulmuştur.
Ülkemizde ve dünyada faiz oranları, ülkelerin merkez bankaları tarafından enflasyon seviyeleri dikkate alınarak belirlenir. Bu kapsamda birincil olarak ele alınan konu, enflasyondur. Çünkü enflasyon, direkt olarak ekonomi ile ilişkilidir. Enflasyonun oldukça yüksek, faizlerin ise tam terse yerlerde sürünen seviyede düşük tutulması tamamen gerçeklerden ve ekonomik veri ve dinamizmlerden saptırılmış şeklinde düşünülür. Bu şekilde açıklanmış faiz oranları hiçbir şekilde piyasanın ve ekonominin gerçeklerini yansıtmamaktadır.
ÜLKEMİZDEKİ ENFLASYON VE FAİZ
Aşağıdaki tabloya aslında her şeyi anlatmaktadır. Piyasadaki enflasyonun kesinlikle ÜFE’nin % 105’ün üzerinde olduğu bir piyasada TÜİK’in TÜFE enflasyon rakamı ise % 54.44 olduğu bir tablo. Bir parantez açmak gerekirse TÜFE’nin % 54.44 olmasına karşın hiçbir mal ve ürünün fiyatı ilaç olsun diye bu oranda artmayı bırakın, bu oranın iki kat veya üç kart arttığı bir gerçeği de unutmamak gerek.
Enflasyon oranları böyle iken TCMB’nin ısrarla düşürdüğü ve % 14’de tutmaya çalıştığı faiz oranı piyasa gerçeğini yansıtıyor mu?
TCMB’nin gösterge faiz oranı : % 14
TÜİK’in TÜFE oranı : % 54.44
TÜİK’in ÜFE oranı : % 105.-
Sokak enflasyonu : Akaryakıt, elektrik, gıda ürünlerinin fiyatlarına bakıp siz karar verin.
TCMB VE BANKALARIN FAİZLERİ
TCMB gösterge faizlerini % 14’de tutmasının elbette k bir izah tarzı vardır. TCMB’nin politika faizi % 14 ancak sadece gösterge faizi olarak yer alan bu faizi daha da düşürseniz ekonomimiz daha iyi mi olacak? Elbette olmayacak. Çünkü TCMB politika faizini % 14 olarak belirleyerek TCMB’den borç alan kurumlara bu politika faizi uygulanmakta, ancak TCMB ve Türk Eximbank kurumları dışında kullanılan faizler politika faizlerin oldukça üzerindedir. Politika faizlerinin çok üzerinde derken 1 veya 2 puan şeklinde değil, tüketici kredileri, ticari faizler, çeşitli nam altında verilen faizler % 25 ila % 50 arasında değişkenlik göstermektedir.
Kredi faizleri açısından bakıldığında % 14’lük politika faizleri ile % 25 ila % 50 arasında değişkenlik gösteren çeşitli nam altında verilen faizler hemen hemen ikiye katlanmış durumda.
Anlayacağınız TCMB’nin gösterge faizi olan % 14 lafta kalmış. Yukarıdaki tablodaki faizleri gördünüz… Kredi faizleri % 52.24 ila % 34.58 arasında değişiyor.
Anlayacağınız; ekonomik ve iktisadi dinamikler çerçevesinde faizler düşmez. “Faizler düşecek” söylemleri ile ekonomik ve iktisadi gelişmelerin koşullarını hiç hesaba katmadan, hiçbir koşulda değerlendirmeye almadan söylenmiş bir sözdür. “Faizler düşecek” denildi ama ekonomik koşullar uygun değil. Bu durumda alınacak aksiyon arka kapıdan faizler çeşitli isimler altında desteklenecek. Zaten adına faiz dememek için ilave olarak verilen faizin aldığı “hibe”, “katkı” gibi isimler beni güldürmeye başladı. Yahu arkadaş hibe de olsa, katkı da olsa verilen bu puanlar faiz değil mi? Düşük kalan politika faizinin üzerine tekrar faiz verilmiyor mu? Bu fikrimin tersini söyleyecek bir kişi varsa bir adım öne gelsin lütfen.
FAİZ DÜŞECEK Mİ ?
Şimdi geldik zurnanın zırt dediği yere.
Çarşı Pazar enflasyonunun % 80 ila % 120 olduğu günümüzde bankalarda Türk Lirası mevduat tutacak kimse olur mu? Normal koşullarda olmayacak. Çünkü şu anda uygulanan faiz negatif getiri sağlayan faizdir. Türk Lirası mevduat sahibi kişi enflasyon karşısında parasının değerini asla koruyamamaktadır. Bugün bankalarımız TCMB ve T.C. Hazinesi destekli kur korumalı Türk Lirası mevduat hesaplarını desteklemeye çalışıyorlar.
FAİZLER DÜŞRÜLDÜ DEĞİL Mİ? HEM DE % 14’E Mİ?
KKM – Kur korumalı mevduatlara ilk geçiş tarihi 20 Aralık 2021 tarihinden sonra başlanmıştır. Kur Korumalı Mevduat finans piyasalarına sürülürken faizlerin düşük tutulması, yükseltilmemesi ile dolarizasyonun önüne geçilmesi öngörülüyordu.
Mart ayının üçüncü haftasında ise, Aralık 2021 ayında açılan KKM – Kur Korumalı Mevduatların 3 ay vadeli olan kısımlarının vade sonları gelmişti. Faizleri aşağıda tutmak ve dolarizasyonu önlemek amacıyla ortaya atılan KKM – Kur Korumalı Mevduatlara verilen toplam faiz (getiri / kar payı / hibe vs)
TRL.100.000.- için TRL.27.000.- lık getiri. Bu % 27’lik getiri sadece 3 ay (90) gün için verilen faiz olup en basit anlamda, bileşik faiz olarak da hesap etmeden yıllık getiri;
Faiz oranı % 27 x yılda 4 dönem = % 108.-
Yani TRL.100.000.- ana paranın üzerine TRL.108.000.- faiz alıyorsun ve toplam paranız (ana para + faiz) TRL.208.000.- olacak.
Ve TCMB’nin gösterge faizi % 14…
DÖVİZ
Dalgalı kur rejimi yerine tam saha press baskı altında tutulan kur piyasası var şu anda. Günler de geçse kurlar bıraktığınız yerde duruyor. Adeta narkoz yemiş gibi bayılmış.
FAİZ DÜŞECEK
Rakamsal olarak faiz düşürülse de uygulamada faizler piyasanın gerektirdiği yerdedir. İstediğiniz yere kadar düşürün faizi ne yazar….
Faizi düşürün, üstü örtülü faiz desteğini de vermeyin, bu enflasyonist ortamda dövizi tutabilene aşk olsun. Her gün yeni rekorlar kırar.
HATÇE TEYZE DÖVİZ SATIN ALDI
TRL faizlerin oldukça düşük olduğunun uzun süre farkındaydı Hatçe Teyze. Kurların düşmesi için bana sıkı sıkı tembih eden Hatçe Teyze’nin niyeti kur düşünce döviz satın almaktı. Hatçe Teyze’nin ne sabrı, ne de inancı kalmadı dövizin düşeceğine dair. Bu hafta Hatçe Teyze TRL tasarrufları ile USD.70.- satın aldı.
Artık güç Hatçe Teyze’de. Her an piyasaya elindeki dövizi ile müdahale edebilir.
Hatçe Teyze’ye KKM – Kur Korumalı Mevduat ürününü anlattım. Hatçe Teyze yüzüme boş boş baktı, kaşlarını yukarı kaldırdı ve bana sesini yükselterek;
“Ulan oğlum sen benim aldığım dövizlere mi gözünü diktin?” dedi…
Anlayacağınız Hatçe Teyze bir gün piyasa elindeki dövizi ile müdahale edebilir. Ben söylemiş olayım.
REŞAT BAĞCIOĞLU
