Dr. Esma Gültüvin GÜR OMAY
Deyimlerin iletişimdeki rolü göz ardı edilemeyecek kadar önemlidir. Dildeki nüansları ince bir şekilde aktarmalarının yanı sıra dil kullanımında ortak kültürü yansıtması, konuşmaya veya yazıya espri katabilmesi veya bazı ağır ifadeleri de yumuşatarak alıcıya iletebilmesi açısından da önemlidir. Özellikle İngilizcede dil yetkinliğinin yanı sıra edinilmesi gereken bir beceri de deyimlerin anlaşılması ve kullanımıdır. Sayısı yaklaşık 25.000 olarak tahmin edilen İngilizce deyimler iş dünyasının da ayrılmaz bir parçasını oluşturmaktadır.
Deyimler hakkında merak edilen şeylerden biri ise etimolojik kökenleridir. Özellikle İngilizcede iş dünyasına yönelik deyimlerin çoğu zaman kafa karıştırıcı gibi görünmesinin ardında belki de o deyimin kökeni ile ilgili bir tasavvura sahip olmamamızdan kaynaklanıyor olabilir.
Örneğin: “to hear on the grapevine” (dedikodu olarak duymak) deyimi Amerikan İç Savaşından kalma bir etimolojiye sahiptir. Bu deyim Amerikan İç Savaşında kullanılan telgraf tellerinin ve direklerinin asma bitkisine benzetilmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Amerikan İç Savaşında savaşla ilgili çoğu spekülasyon da telgraf sayesinde yayılmıştır. Zamanla kişilerin telgrafa atıfla “I heard it on the grapevine” diye niteledikleri deyim, dedikodu ve söylenti iletişimini niteler hale gelmiştir.
Diğer bir örnek ise “to let the cat out of the bag” (bir sırrı açığa çıkarmak) deyimidir. Bu deyim de eski çağlarda ticarette yapılan sahtekârlıkları nitelemektedir. Eski çağlarda pazar yerlerinde satılan tavşanların kolay taşınabilmesi nedeniyle çuvallar içinde satan tacirler bazen el çabukluğuyla tavşan yerine içinde kedi olan çuvalı müşterilere satarmış. Eve geldiklerinde çuvalı açan müşteriler tavşan yerine kedi ile karşılaşınca kandırıldıklarını anlarmış. Bu nedenle deyim, zamanla bir sırrı açığa çıkarmak anlamını kazanmıştır.
Günümüzde iş dünyasında da sıkça kullanılan bu iki deyim bir dili kullanmak ve öğrenmek açısından aradaki kültürel katmanların ne kadar derine indiğinin bir örneğidir. Birebir çevrildiğinde hiçbir anlam ifade etmeyen çoğu deyim kültürel ve etimolojik açıdan incelendiğinde içinde birçok zenginlik barındırmaktadır.
