Yazımızın konusu 2012/35 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar uyarınca, yatırım teşvik belgesi kapsamında, GTS ülkelerinden ek mali yükümlülüğe tabi eşyaların ithalat işlemleri ve A.TR Dolaşım Belgesi’nin ibrazının açıklanması üzerinedir.
2012/35 sayılı Karar’ın teşvik unsurları incelendiğinde, ithalat işlemlerinde sadece gümrük vergisi muafiyeti ve kdv istisnası yer almaktadır. Bu bağlamda yatırım teşvik belgesi kapsamı ithalat işlemlerinde ek mali yükümlülüğe ilişkin muafiyet hükmü bulunmamaktadır. Dolayısıyla gümrük vergisi ve kdv dışındaki diğer ithalat vergilerinin yatırım teşvik belgesi kapsamında muafiyet ya da istisna durumları için ilgili vergilerin düzenlemelerine ayrıca incelemek gerekir.
Bilindiği üzere, gümrük vergileri deyimi eşyaya uygulanan ithalat vergilerinin ya da ihracat vergilerinin tümünü, ithalat vergileri ise, eşyanın ithalinde denecek gümrük vergileri ile diğer eş etkili vergiler ve mali yükleri ifade eder. Bu bağlamda ek mali yükümlülük de gümrük vergileri arasında değerlendirilir. Şayet ithalata konu eşyalar için gümrük vergisi ile ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden ya da gümrük vergilerinden muafiyet tanındığı belirtilmiş ise bu kapsamda yapılan ithalat işlemleri ek mali yükümlülükten de muaf olacaktır. Ancak ilgili mevzuatta sadece gümrük vergisi muafiyetini içeren hüküm bulunduğunda ise ithal işlemlerinde ek mali yükümlülük muafiyeti uygulanmayacaktır.
Örneğin 3351 sayılı İthalatta İlave Gümrük Vergisi Uygulanmasına İlişkin Karar uyarınca, yatırım teşvik belgesi kapsamında gümrük vergisi muafiyetinden yararlanılarak gerçekleştirilen ithalatta ilave gümrük vergisi uygulanmaz. Bunun gibi yatırım teşvik belgesi kapsamında gerçekleştirilecek ithalat işlemleri için öncelikle eşyanın gümrük tarife istatistik pozisyonuna göre, eşyanın ithalinde ödenmesi gereken veriler tespit edilmelidir.
Yatırım teşvik belgesi kapsamında Vietnam menşeli eşyanın İtalya’dan ithal edilmesi durumunda, yatırım teşvikli olduğu için gümrük vergisi ve kdv ödenmez. Burada A.TR Dolaşım belgesinin ibraz edilmesine gerek bulunmamaktadır. A.TR Dolaşım Belgesi ibraz edilmediği için ek mali yükümlülük doğmayacaktır. 2011/11799 sayılı Karar uyarınca; Bangladeş, Bolivya, Cape Varde, Endonezya, Hindistan, Kamboçya, Moğolistan, Pakistan, Paraguay, Sri Lanka, Ukrayna ve Vietnam menşeli ve İthalat Rejim Kararı II sayılı listede yer alan eşyanın AB ülkeleri üzerinden A.TR dolaşım belgesi eşliğinde ithal edilmesi halinde telafi edici vergi olarak ek mali yükümlülük tahsil edilir. Bahse konu ülkelerden yatırım teşvik belgesi kapsamında gerçekleştirilecek ithalat işlemlerinde yatırım teşvik belgesi gümrük vergisi ve kdv için muafiyet sağlayacağından A.TR Dolaşım Belgesinin ibraz edilmesine gerek bulunmamaktadır. Şayet A.TR dolaşım belgesi ibraz edilirse ek mali yükümlülük için mükellefiyet doğacaktır. Bu hususa dikkat edilerek ithalat işlemlerinin gerçekleştirilmesi önem arz etmektedir.
Cumhurbaşkanı Kararıyla konulan ek mali yükümlülükler yerine getirilmeden gerçekleştirilen ithalat, ihracat ve diğer dış ticaret işlemlerini gerçekleştirenler 2976 sayılı Dış Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca noksan ek mali yükümlülüğün iki katı idari para cezası ile cezalandırılırlar.
Bununla birlikte Kabahatler Kanunu’nun içtima hükmü gereği ek mali yükümlülüğün hiç ödenmediği ve eksik ödendiğinin tespit edildiği durumlarda ağır olan idari para cezası, yani Gümrük Kanunu’nun 234. Maddesinde ön görülen eksik ödenen vergilerin üç katı şeklindeki para cezası uygulanır.
İlker ÇOLAKVERMİŞ
Kaynakça:
2976 sayılı Dış Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun
Bazı ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Tahsili Hakkında Karar (2018/11789)
Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 14.05.2019 tarihli 44160769 sayılı Yazısı
Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 13.11.2019 tarihli 48900138 sayılı Yazısı
Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 17.02.2020 tarihli 52329579 sayılı Yazısı
Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 05.08.2021 tarihli 65752915 sayılı Yazısı
