Sosyal Etki Liderliği
Doç. Dr. Duygu HIDIROĞLU
Satınalma Dergisi’nin değerli okurları, yazıma geçmeden önce, Kurban Bayramınızı kutlar, sevdiklerinizle birlikte iyi bayramlar dilerim.
Sosyal liderlik, sosyal etkili liderliği anlamına gelir. Sosyal liderler adından da anlaşılacağı üzere sosyal etki oluşturan ve bunu yaygınlaştıran liderlerdir. Bir sosyal ihtiyacı gideren ya da sosyal soruna çözüm bulan liderler toplum üzerinde olumlu ve kalıcı bir etki oluştururlar. Sosyal uyumu destekleyen sosyal liderler için paylaşılan ortak hedeflere ulaşmak ve toplumlarda sosyal refahı artırmak ise son derece önemlidir
Çevre dinamikleri günümüzde oldukça değişkendir. Toplumda sosyal etki oluşturmak ise bu değişkenlik nispetinde oldukça zordur. Ancak sosyal etki liderleri sahip oldukları sosyal liderlik becerileri sayesinde kolaylıkla bu zorluklarla baş eder ve sürekli değişen çevresel dinamiklere hızlı cevap veren başarılı projelere öncülük edilmesinde ilham olurlar.
Sosyal etki liderliği denildiğinde sadece liderin kendisini değerlendirmek yeterli olmaz. Sosyal liderin liderlik ettiği takipçilerinden oluşan grup dinamiği ve grup üyelerinin özellikleri de oldukça önemlidir. Sosyal liderler sahip oldukları becerilerle takipçilerine ilham olurlar. Grupta yer alan üyelere çeşitli zorluklarla baş etmeleri için motivasyon kaynağı olurlar. Dolayısıyla sosyal etki liderleri takipçilerine ilham verebilen ve onları gönüllülükle yönlendirebilen liderlerdir denilebilir.
Çeşitli liderlik türlerinde ortak beceriler arasında sosyal beceriler yer alır. Ancak sosyal etki liderleri diğer liderlere kıyasla daha üstün sosyal becerilere sahip liderlerdir. Grup üyelerinin uyum içinde çalışabilmeleri ve kendi yeteneklerini keşfederek grup dinamiğini bozmadan kollektif hareket edebilmeleri için ustaca grubu teşvik eden sosyal liderler iletişim becerilerini etkin bir biçimde kullanabilirler.
Başarılı liderler düşünülenin aksine sadece teknik bilgi ve tecrübeye sahip olarak ya da makamdan /pozisyondan kaynaklı gücü kullanarak değil; manevi değerlere uygun tutum ve davranışlar sergileyerek saygınlık kazanır ve hayranlık uyandırırlar. Liderler ulaştıkları bu saygınlığı ise kendi bireysel menfaatlerinden ziyade sosyal fayda sağlayan projelerin tamamlanması ve sosyal etki oluşturan faaliyetlerin devamlılığı için kullanırlar.
Liderlik; liderin kendi kişisel ihtiyaç ve isteklerinden ziyade başka bireylerin ihtiyaçları ve isteklerini gözetmeyi gerektirir. Sosyal liderler bireysel başarıya odaklanmak yerine ekibin bir parçası gibi davranarak kümülatif başarıya odaklanır. Liderlikte bütüncül yaklaşımlar için ilk olarak bireyleri ve özellikle grup üyelerini anlamak gerekir. Çünkü doğru anlamayla başlayan liderlik etme sürecinde, doğru atılan temel sonrası binayı sağlam yapmak kolaylaşacaktır. Doğru anlaşılan bireyler kendilerini ve düşüncelerini daha özgürce ifade ederken, yapılan çalışmada hataya düşme ihtimali azalacaktır. Bunun yanında doğru anlaşıldığında düşüncelerinin önemsendiğini hisseden bireylerin grup aidiyeti de artacak ve böylece sorumluluk tanımlarından başka farklı görevleri gönüllülükle üstlenmeleri de şaşırtıcı olmayacaktır.
İletişimin açık ve içtenlikle yürütüldüğü, yargılanma kaygısının olmadığı grup dinamiğine sahip böyle bir gruba liderlik eden sosyal liderin grup içi koordinasyonu sağlayarak iç ve dış tüm paydaşlarla geliştireceği iş birliklerinde sorun yaşaması neredeyse imkansızdır. Sadece grup üyeleri değil bütün paydaşlarla paylaşılan ortak hedefleri tamamlamada empati, şeffaflık, açık ve etkin iletişim gibi yaklaşımlarla liderlik eden sosyal liderler, çatışmaya sebebiyet verebilecek nedenleri de ortadan kaldırmış olur.
Başarılı sosyal liderlerin öncülük ettiği projeler ya da çalışmalarda memnuniyetsizlik, düşük seviyede bağlılık duygusu ve düşük motivasyon gibi olumsuzluklarla karşılaşmak neredeyse imkansızdır. Günümüzde sosyal ilişkiler her boyutuyla değerlendirildiğinde artık güçlü bağlar kurmak ve birbirini kandırmadan açık yüreklilikle gerçekleri ifade edebilmek oldukça güçleşmiştir. Bu durum göz önüne alındığında sosyal bağları güçlendiren sosyal becerileri ustalıkla kullanan başarılı sosyal liderlere toplumun her kademesinde ihtiyaç duyulmaktadır.
Devletler bireyleri empatiyle dinleyebilen, dinlediklerine yapıcı ve olumlu geri bildirimler verebilen, dürüst, ahlaklı, erdemli ve ayrıştırıcı değil birleştirici sosyal liderliğe rol model liderlerin sayısını arttırmalıdır. Toplumların kalkınması için sosyal sermayenin diğer sermaye türlerinden daha etkili olduğu son yıllarda etkili sosyal liderler yetiştirmek önemlidir. Açık ve kapsayıcı iletişim becerilerine sahip sosyal liderlerin sayısı toplumda arttıkça, çatışma çözümünde etkili sistemlerin kurulması ve değişime karşı direnen toplulukları iyiliğe ve doğruluğa ileterek toplum çıkarlarının korunması ve bu bağlamda bireysel katılımın arttırılması da mümkün olacaktır.
Doç. Dr. Duygu HIDIROĞLU
