İşletme, kâr sağlamak amacıyla kurularak müşteri ihtiyaçlarını karşılamak üzere, mal ve hizmet üreterek ve pazarlayarak faaliyette bulunan kuruluşlara denir. İşletmenin iki temel görevi; üretim ve pazarlamadır. Sadece işletmeyle değil, insanla ilgili ekonomik ve yaşamsal her şey üretimle başlar. İnsan hayatının sürdürülebilmesi ancak üretim sayesinde mümkün olabilir. Örneğin; et, süt, ekmek gibi gıda maddeleri üretilmezse insanların beslenememesi sonucu açlıktan ölmeleri mümkündür. Benzer şekilde insan tarafından beslenen inek, koyun, keçi, tavuk gibi hayvanlar da yem bitkileri üretilmezse açlıktan öleceklerdir. Ayrıca tabiatta kar ve yağmur olmaması sonucu ot ve diğer bitkilerin olmaması (üretilmemesi) sonucu kuraklık nedeniyle tüm canlılar da yaşamayacaktır.

Peki nedir üretim? Üretim; belirli girdilerin dönüştürme sürecindeki işlemlerden geçerek çıktıya dönüşüm işlemidir. İnsan (müşteri) ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, belirli girdilerin (malzeme, hammadde, zeytin,…) çeşitli işlemlerden (pişirme, ezme) geçirilerek çıktı (mal ve hizmet, zeytinyağı,…) haline getirilmesine üretim denir. Örneğin; insanların beslenme ihtiyacını karşılamak üzere buğday girdisinin fabrikada un ve fırında ekmek haline getirilmesine ekmek üretimi denir. İnsanın çeşitli ihtiyaçlarını tatmin amacıyla mal ve hizmetlerin üretilmesi üretimin konusunu oluşturmaktadır. Üretim, fabrika veya işletme dışında da olabilir. Örneğin; tohum, gübre ve işgücü gibi girdilerin kullanılması ve tarlanın sulanması, çapalanması gibi diğer işlemler sonucu doğada tarımsal bitkilerin yetiştirilerek üretilmesi şeklinde de olabilir. Sözgelimi; buğday, arpa, mercimek, ayçiçeği, zeytin, pamuk üretimi gibi. Ancak bu şekilde üretilen tarımsal ürünlerin insan ihtiyacını karşılamak için bir kısmı kullanılabilir. Bu ürünlerin insanların ihtiyaçlarını gidermek amacıyla kullanılabilmesi için mutlaka bir işletmede (fabrika) çeşitli işlemlerden geçirilmesi gerekir. Örneğin; ayçiçeğinden ayçiçeği yağı üretilmesi için, ayçiçeğinin bir işletmede çeşitli işlemlerden geçirilerek ürün (mal) haline dönüştürülmesi gerekir. Benzer şekilde pamuğun tekstil işletmesinde çeşitli süreçlerden geçirilerek; iplik ve ipliğin kumaş ve konfeksiyon işletmesinde kumaşın çeşitli işlemlerden geçirilerek elbise olarak üretilmesi gibi. İşletmenin tüm tedarik zincirini oluşturan; taşıma, depolama ve diğer süreçlerde üretim önemli birimleridir. Ayrıca hizmet üretimi de vardır. Örneğin; bankacılık, otelcilik, hastane işletmeciliği gibi.

Yazar: Prof. Dr. Mahmut TEKİN

S.Ü. Bölgesel Gelişme Araştırma Ve Uygulama Merkezi Müdürü

Yukarıda özeti yayınlanan bu yazının tümünü Satınalma Dergisi Şubat 2015 sayısında bulabilirsiniz.!