– Geçici ithalat rejimi kapsamında ithal edilen eşyalar için yurt dışına ödenen kira bedelleri: 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 24/3-a.maddesi gereği ithal eşyası için alıcının, satıcıya veya satıcı yararına yaptığı bir ödeme gibi gözükmesine karşın, burada eşya satılmamakta, satıcı eşyanın mülkiyetini devretmemekte, alıcı eşyanın mülkiyetine değil intifa (kullanma) hakkına sahip olmakta, eşya kiraya verilmektedir. Ayrıca, söz konusu kira bedeli, 24.madde hükümlerine göre gümrük kıymeti belirlenirken, ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına ilave edilecek olan ve aynı Kanun’un 27.maddesinde tek tek sayılan gümrük kıymet unsurları arasında yer almamaktadır.

Kişisel görüşümüz; (Gümrük Kanunu’nun 1.maddesi ve 27.maddesin 3.fıkrası “Gümrük kıymetinin belirlenmesinde, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata bu maddede öngörülenler dışında hiçbir ilave yapılamaz.” gereği) bahse konu kira bedellerinin gümrük kıymetinin ve/veya ithalatta KDV matrahının bir unsuru olmadığı yönündedir.

Ancak, söz konusu kira bedelleri/ödemeleri 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70.maddesinin 8.fıkrası gereği “Gayrimenkul Sermaye İradı” olup, 193 sayılı Kanunun 2, 6, 7, 70 ve 94.maddeleri, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 3, 15 ve 30.maddeleri ile 2009/14593 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 1.maddesinin 3.fıkrasının (b) bendi gereğince % 20 nispetinde vergi kesintisine (stopaja) tabi olup, bu konuda kiralama ücretinin ödendiği hak sahibinin merkezinin yer aldığı ülke ile yapılan Çifte Vergilendirme Anlaşmasının (ÇVÖA) şartları ve oranlarına da bakmak gerekir.

Diğer bir deyişle, gayri maddi hak sahibinin dar mükellef gerçek kişi olması halinde Gelir Vergisi Kanunu’nun 94.maddesi hükümleri, dar mükellef kurum/firma olması halinde ise Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30.maddesi hükümleri uygulanacaktır.

Öte yandan:  Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının hükümlerinin dikkate alınabilmesi ve anlaşma hükümleri çerçevesinde stopaj kesintisi yapmamak ya da stopaj oranını indirimli olarak uygulayabilmek için mukimlik belgesinin ibrazı şarttır. İbraz edilen mukimlik belgesinin istenilen kanuni şartları taşımaması veya mukimlik belgesinin ibraz edilmemesi ya da edilememesi durumunda ise, iç mevzuat hükümleri (% 25 genel oran) uygulanmakta (İlgili ÇVÖA hükümleri uygulanmamakta), stopaj tevkifatı normal stopaj oranı üzerinden alınmaktadır.

Gayri maddi hak kazançları vb. nedeniyle yurt dışına yapılan ödemelerden Türkiye’de kesilen stopajların mukim ülke mükellefleri tarafından iade alınması veya mahsubu mümkün olup, Türkiye’deki mükellefimiz (ithalatçı), kestiği stopaja ilişkin bilgileri bağlı bulunduğu vergi dairesinden resmi yazı ekinde alır, gerekirse bunları ilgili ülke/mukim ülke konsolosluğuna tasdik ettirir ve yurt dışındaki firmaya gönderir, yurt dışındaki gayri maddi hak sahibi firma, bu belgeleri mukimi olduğu kendi ülkesinde ilgili vergi dairesine sunarak, ikili anlaşma (ÇVÖA) gereği ödeyeceği vergiden mahsup eder veya geri alır. 

– Yapılacak vergi kesintisinde kazanç ve iratlar, gayrisafî tutarları üzerinden dikkate alınır. Kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından üstlenilmesi halinde vergi kesintisi, fiilen ödenen tutar ile ödemeyi yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanır. Şayet dar mükelleflere (yurt dışına) yapılan ödeme net olarak (net tutar üzerinden) yapılıyor ise vergi matrahının brütleştirilmesi ve alınacak tüm vergi ve resimlerin (Stopaj, Katma Değer Vergisi, Gümrük Vergisi, Özel Tüketim Vergisi, vb.) brüt tutar üzerinden hesaplanması gerekir.

Ayrıca, söz konusu kira bedelleri, hizmetin Türkiye’de yapılması ve/veya hizmetten Türkiye’de faydalanılması nedeniyle Katma değer vergisine tabi olup, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1, 6, 8, 9, 10 ve 24.maddeleri, Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği ile ilgili diğer mevzuat hükümleri gereği, genel vergi oranı (% 20) üzerinden sorumlu sıfatıyla KDV tevkifatı yapılması gerekir.

Örneğin: Afyon’da mermer ve mermer tozundan fayans ve karo üretimi yapan A firmasının, Almanya’da mukim B firmasından Geçici ithalat rejimi (Kısmi muafiyet) kapsamında kalıp ve fikstür ithal ettiğini, ithalatçı A firmasınca, söz konusu eşyalar için B firmasına 10.000- EUR kira ödemesi yapıldığını varsayalım. Türkiye ile Almanya arasındaki Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA) gereği A firmasınca 10.000- EUR kira tutarı için % 10 (1.000- EUR) stopaj kesintisi yapılarak geriye kalan 9.000- EUR’nun hak sahibine/yurt dışına (B firmasına) gönderilmesi, ayrıca fatura bedeli olan 10.000- EUR üzerinden dar mükellefiyet kapsamında sorumlu sıfatıyla KDV tevkifatı yapılması, aksi takdirde ödemenin net tutar üzerinden (10.000-EUR olarak) yapılması halinde ise matrahın brütleştirilmesi, alınacak tüm vergi ve resimlerin (KDV, Stopaj, vb.) brüt tutar (11.111,11- EUR) üzerinden tahsil edilmesi gerekir.

Not: İsterseniz, başta bu konu olmak üzere Tüm Gümrük ve Dış Ticaret Konularında her türlü destek, danışmanlık, hukuki destek, eğitim vb. alanlarında firmamız “ Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim Danışmanlık ve Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.”den yardım alabilirsiniz.

Sevgi ve Muhabbetle, Sağlıcakla Kalınız.

Kerim ÇOBAN

Emekli Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi

(Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri “YGM”)

Çoban Gümrük Dış Tic. Den. Danış. ve YGM A. Ş.

www.cobangumrukdenetim.com

E Mail: info@cobangumrukdenetim.com kerim.coban@cobangumrukdenetim.com        

k.coban0306@gmail.com   

Tel: 0505 519 88 41

Kaynakça:

• 4458 sayılı Gümrük Kanunu.
• Gümrük Yönetmeliği.
• 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu.
• 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu.
• 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu.