INCOTERMS 2020 ile Yeşil Teslimat

INCOTERMS 2020 ile Yeşil Teslimat

Emine KORKMAZ

İthalat-İhracat Müdürü

Günümüz Türkiye’sinde şirketler ayakta kalma mücadelesi verirken; bir yandan maliyetleri azaltmaya çalışıp bir yandan da sürdürülebilir geleceğe katkı sağlamanın sorumluluğunu üstlenmeye çalışıyor. Bu yazımda, teslim şekillerinin yeşil teslimatla nasıl optimize edilebileceğini değerlendireceğim. Bu değerlendirmeye geçmeden önce, dış ticarette sıklıkla duyduğumuz ve teslim şekillerini belirleyen Incoterms kavramını kısaca tanımlamak faydalı olacaktır.

Incoterms 2020; ICC tarafından en son yayınlanan uluslararası teslim şekillerinin yer aldığı kurallar bütünüdür. Bu kurallar, taşınan eşyanın alıcıya teslimi sırasında tarafların hak ve sorumluluklarını açıkça belirler. Incoterms 2020’i bilmek ve bilinçli uygulamak; taşıma sürecinde karşılaşılan riskler ortaya çıktığında şirketler için ne kadar önemli olduğunu daha çok ortaya çıkarmıştır. Teslim şekilleri uygulamada genellikle yanlış taşıma modlarında telaffuz edildiğine rastlıyoruz. En sık rastlanan hata FOB teslim şeklinin her taşıma moduna uyarlanmasıdır. Doğru taşıma modlarıyla teslim şekillerini aşağıdaki tabloda inceleyelim.

EXW teslim şekli dışında diğer teslim şekillerini genellikle satıcı organize eder. FCA teslim şeklinde organize sözleşmeye bağlı olarak değişmektedir. DDP teslim şekline özellikle değinmek gerekirse, satıcının tüm süreci üstlendiği en kapsamlı teslim şeklidir. EXW taşıma şekli satıcı açısından daha az iş yükü ve az maliyetli gibi görünse de bu teslim şekli çevreye en zarar veren yöntemdir. Alıcı burada en ucuz taşıma moduyla örneğin dizel araçla uzun mesafeli taşımayı seçebilir. Ayrıca alıcı bulunduğu yerden çevreci taşıma planlaması da daha zor olabilir. Bu yüzden satıcı taşıma sürecini üstlendiğinde daha bilinçli ve çevreye duyarlı tercihler yapma şansı artar.

Taşımayı planlayan taraf, daha çevreci taşıma yapabilir. EXW dışındaki teslim şekillerinde satıcının taşımayı organize etmesi durumunda da çevresel etki her zaman düşük olmayabilir. Satıcı da maliyet veya hız baskısıyla yüksek emisyonlu taşıma modlarını (örneğin hava taşımacılığı veya eski tip gemiler) seçebilir. Bu nedenle çevresel etkiyi belirleyen asıl unsur, kimin organize ettiği değil, seçilen taşıma modu, rota ve lojistik zincirindeki optimizasyondur.

Çevresel Etkinin Azaltılması için Öneriler;

Hem maliyet avantajı hem de daha düşük karbon emisyonu sağlamak mümkün. Demiryolu veya Denizyolu taşımacılığı alternatifler seçilebilir.

Multimodal çözümlerle farklı taşıma modları desteklenebilir. Örneğin, karayolu ile başlayan taşıma sürecini demiryolu veya denizyolu ile desteklenebilir.

Rota planlamasını iyileştirip; boş dönüşleri en aza indirerek, gereksiz aktarma ve bekleme sürelerini ortadan kaldırarak yakıt tüketimi düşürülebilir.

Yakıt verimliği yüksek araçları seçip; elektrikli, hibrit ya da düşük emisyonlu araçları tercih edilebilir.

Ortak iş birliği içinde; alıcı-satıcı arasında çevreci lojistik çözümler üzerinde birlikte çalışılmalıdır.

En Çevreci Teslim Şekilleri (CIP, CPT, DAP, DPU, DDP):
Bu teslim şekilleri genellikle satıcının taşıma organizasyonunu üstlendiği ve malı varış noktasına kadar taşıdığı durumları kapsar. Böylece taşıma modu ve rota optimizasyonu satıcı tarafından planlanabilir, bu da çevreci taşıma için daha uygun fırsatlar yaratır.

Orta Düzey Çevreci Potansiyel Teslim Şekilleri (FOB, FAS, CFR, CIF, FCA):
Bu grupta bazı teslim şekilleri (özellikle FOB, FAS, CFR, CIF) sadece denizyolu taşımacılığında kullanılır. Denizyolu taşımacılığı genel olarak karayoluna göre daha çevreci olmakla birlikte, taşımanın farklı aşamalarında risk ve sorumluluklar karışabilir. FCA ise teslim noktasına ve sözleşmeye bağlı olarak değişkenlik gösterir.

Çevreci Açıdan En Zayıf Teslim Şekli (EXW):
Satıcı sadece malı hazırlar ve alıcı taşımanın tamamını organize eder. Alıcının en ucuz taşıma yöntemini seçme olasılığı yüksek olduğundan (örneğin uzun mesafeli dizel araçlı karayolu taşımacılığı), çevresel etkisi genellikle daha yüksektir.

Hava Yolu Taşımacılığı ile Yüksek Hız Yüksek Emisyon

Havayolu Taşımacılığı hızlı ve acil olan sevkiyatlar için tercih edilse de ; diğer taşıma modlarına kıyasla en yüksek karbon emisyonuna sahiptir. Bu yüzden çevreci taşıma modu olmamakla beraber yüksek maliyet ve yüksek karbon emisyonuna sahiptir. Bu noktada, multimodal taşıma çözümleri devreye girerek, havayolu taşımacılığının çevresel yükünü minimize etmek için diğer daha çevreci taşıma modları ile optimize edilmelidir. Böylece , hem hız hem de sürdürülebilirlik dengelenebilir.

Sonuç olarak; yeşil teslimatın özünde, alıcı ve satıcının sürdürülebilirlik bilinciyle birlikte çevreci lojistik çözümleri üretmesi yatar. Paydaşlarla ortak hareket ederek hem maliyetleri düşürürken hem de çevresel etkileri azaltır gelecek nesillere daha temiz bir dünya bırakmamızı sağlar.

Emine KORKMAZ

İthalat-İhracat Müdürü