Bir yönetim uzmanı olan Dr. Harvey tarafından 1974 senesinde kaleme alınan bir hikâye, dört kişinin isteksiz bir şekilde bulundukları bölgeden 80 km uzaklıktaki Teksas’ın Abilene şehrine yaptıkları bir yolculuğu anlatır.

Olayın geçtiği sıcak bir yaz gününde, evin babası akşam yemeği yemek için ailenin diğer üyelerine bir öneride bulunur. Bulundukları bölgeden oldukça uzak olan bir şehre gitmek için yazın en sıcak zamanında, klimasız bir arabada seyahat eden aile üyeleri, akşam yemeğinden sonra geri dönmek üzere tekrar yola koyulur. Eve geldiklerinde yorgun bir şekilde verandada oturup birbirlerine bakarlarken, evin oğlu gezinin ne kadar güzel olduğunu söyler fakat diğer üyeler beklediğinden oldukça farklı tepkiler gösterir. Gezinin bir parçası olan anne, yolculuğa aslında katılmak istemediğini fakat kızını kırmamak için teklifi kabul ettiğini, evin kadın üyesi amacının sosyalleşmek olduğunu, baba ise herkesin sıkıldığını düşündüğü için böyle bir teklif yaptığını söyler. Damat ise babasının talebi üzerine yola çıktığını itiraf eder. Bu konuşmanın sonunda tüm aile fertleri, pek de güzel olmayan bir akşam yemeği için toplam 4 saat tutan bir yolculuk yaptıkları konusunda mutabık kalır. Literatürde Abilene paradoksu olarak yerini alan bu olay, grup üyelerinin ciddi kaygılar taşısa da grup kararına uyma konusunda istekliymiş gibi davranmaya olan yatkınlıklarını belirtir.

Abilene paradoksu, grup olarak belirli bir düşünce sürecinden sonra alınan fakat istenmeyen sonuçlar doğuran kararlardan oldukça farklı bir kavramdır. Bu bakımdan iki durum arasındaki farkın daha iyi anlaşılabilmesi için Georgia Üniversitesinden Dr. Kim 9 farklı unsurun göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtir.

• İlk olarak, grup üyeleri içinde bulundukları grubun diğer fertleri ile birlikte düşünerek karar alırken, ilgili gruba karşı belirli bir bağlılık gösterir. Abilene paradoksunda ise bu bağlılık merkezi bir unsur değildir ve sonuçların olumsuz olduğu durumlarda grup üyeleri birbirlerini suçlamaya meyillidir.
• İkinci unsur liderliktir. Liderlik unsuru grup olarak karar alma sürecinde kendisine bir yer bulurken, Abilene paradoksunda belirli bir lider kararı yönlendirmez.
• Üçünü unsur dışarıdan gelecek olan tehditlere karşı oluşan stres seviyesidir. Grup genel olarak belirli amaçları olan ve dayanışma duygusu içerisinde hareket eden bir mekanizma olarak kalabalık bir insan topluluğunu ifade eder. Abilene paradoksu içerisinde oluşan bir grup için ise dışarıdan gelebilecek olan belirli bir tehdit mevcut değildir.
• Dördüncü unsur bağlılıktır. Abilene paradoksunda insanlar kendi öznel düşüncelerine daha sıkı bağlıdır. Bunun bir sonucu olarak istenmeyen sonuçlarla karşılaşıldığında paradoks içerisinde yer alan bireyler daha fazla olumsuz duygu hisseder. Grup olarak karar alınırken ise çoşkulu bir süreç varlık gösterir ve grup üyeleri kararlarının muhtemel sonuçlarını daha olumlu görme eğilimindedir.
• Beşinci unsur zorlama ve gönüllülüktür. Abilene paradoksunda insanlar genellikle karar verme sürecine zorla dahil olduklarını düşünürler. Grup olarak karar alınırken ise üyeler, özgür iradelerini ortaya koyar ve karar alma sürecinde daha istekli davranır.
• Altıncı unsur tatmin olmak ile ilişkilidir. Abilene paradoksunda katılmadıkları bir karara dahil olan bireyler daha fazla tatminsizlik duygusu içerisindelerdir ve birbirlerini suçlamaya daha yatkın olurlar. Grup olarak karar alınırken ise üyeler tatminkarlıklarına dair hislerini ifade etmekten kaçınmazlar.
• Yedinci unsur aktif ve pasif tutum üzerinedir. Abilene paradoksunda üyeler, pasif olarak karar alma sürecine katılırken grup olarak karar alan üyeler, sonuçlar üzerine etkili olacak fikirlerini daha istekli bir şekilde sunarak aktif bir tutum sergiler.
• Sekizinci unsur sorumluluk üzerinedir. Grup olarak karar alan üyeler sonuçların olumsuz olduğu durumlarda grubu ve lideri korumak için muhafazakâr bir tavır sergilerken, Abilene paradoksundaki üyeler için bu geçerli değildir.
• Son olarak ise ayrılma korkusu, Abilene paradoksu ve grup olarak karar alma sürecinde farklılık gösterir. Abilene paradoksunda karara katılmamak ya da muhalefet etmek üyelerde ayrılma korkusu uyandırırken, grup olarak alınan karar süreçlerinde, birbirleriyle daha sıkı ilişkileri olan grup üyeleri bu korkuyu daha düşük seviyede hisseder.

Çoğulcu karar süreçlerinde, grubun içerisinde barındırdığı üyelerin grupla olan ilişkileri ve grubun oluşma süreci iyi analiz edilmelidir. Aksi takdirde istenmedik kararlar hiç beklenmedik sonuçlara yol açabilir ve bu süreç sonunda başarısızlığın tüm sorumluğu ortada kalabilir.

Oğuzhan ÖZYİĞİT