HATÇE TEYZE BANA DEDİ Kİ;

Hatçe Teyze saygı duyduğum bir büyüğümdür. Geçmiş zamandan konuşmaları çok güzel de, gelecek zamanla ilgili konuşmaları çok da öngörüsü var olan konuşmalar şeklinde olmuyordu. Gelecekten anlamıyordu. Meselâ nasıl anlatabilirdim akıllı telefonun işlevlerini Hatçe Teyze’ye? Anlayamazdı. Ama Hatçe Teyze aklına geleni konuşsa da öğrenme arzusuna ve finans merakına hayran olmamak elde değil.

Evlerinin önünde karşılaştık Hatçe Teyze ile ve gözümün içine bakarak bana dedi ki;

• Reşat Bey oğlum, doların 5 Lira olacağını işittim. Sen bu dolar, döviz işlerinden iyi anlarsın.

Şaşırdım valla. Hatçe Teyze nereden öğrenmiş olabilir ki bu bilgiyi?

Ve kendisine yanıt verdim;

• Hatçe Teyze, senin Dolarla ne işin olabilir ki?

Kırışmış yüzündeki tebessümü fark ettim Hatçe Teyze’de

• Oğlum, tekavüt (emekli) maaşımdan biriktirdiğim para var. İşte o parayla Dolar alacağım. Ama Dolar 5 Lira’ya düştüğünde alacağım. Sen bana haber verirsin değil mi Dolar 5 Lira’ya düştüğünde Reşat Bey oğlum?

Güldüm. Ve Hatçe Teyze’ye baktım.

• Tabii Hatçe Teyze, sana haber ederim elbette. Ne kadar para biriktirdin Hatçe Teyze?

Hatçe Teyze kaşlarını çattı;

• Ne’dcen paramı sorup duruyon Reşat Bey oğlum? Sütyenbanktan çıkarttığı birkaç düğüm atılmış bir mendilin içindeki parayı göstererek; bak, işte 230 Lira biriktirdim.

Belli ki Hatçe Teyze’nin kafasını karıştırmışlar. Dolar 5 Lira’ya düşecek öyle mi? Acaba Dolar 5 Lira’ya düşer mi dersiniz? Aklıma takılan diğer soru da Hatçe Teyze’nin emekli maaşı. Demem o dur ki emekli aylığı çok yüksek olmalı ki Hatçe Teyze maaşından para tasarruf edebilmiş. Hem de 230 Lira. Emekli aylıkları yetmiyor diye feryat figan edenlere ithaf olunur.

HATÇE TEYZE HAKLI OLABİLİR Mİ?

Üşenmedim, Dolar’ın 6 aylık gelişimini grafik üzerinde inceledim;

Altı aylık grafikte Dolar kurunun 7 Lira ile 9 Lira arasında dalgalandığını gördüm. Ya Hatçe Teyze, sen çok beklersin Dolar’ın 5 Lira’ya düşmesini.

Yıllar öncesine döndüm ve tekrar Dolar grafiklerini inceledim. Mesela 3 yıl öncesine kadar gittim.

Üç yıl önce yani Temmuz 2018 ayında Dolar’ın kuru C/4.5674 imiş. Ama 3 yıl önce. Kim aklına sokmuş Hatçe Teyze’nin Dolar 5 Lira olacak diye? Bırakın Dolar’ın 5 Lira’ya gerilemesini, son 3 yıllık grafiklere baktığımda Dolar sürekli yukarı doğru hareketlenmiş ve son 3 yılda Dolar’ın fiyatı % 90 civarında artmış. Hatta % 100 diyelim. Nasıl olsa sürekli yukarı doğru ivmelenen fiyat söz konusu.

Döviz grafiğinden hiç anlamayan Hatçe Teyze’ye ben bu durumu nasıl anlatabilirdim ki?

GERÇEKTEN DOLAR 5 LİRA OLUR MU?

Valla ne söyleyeceğimi şaşırdım. Hayır, Dolar 5 Lira olmaz desem teoride yanlış söylemiş olurum. Teorik olarak neden olmasın di mi? Evet, Dolar 5 Lira olur desem, uygulamada, piyasanın gerçeklerini göz önüne aldığımızda, sizi yanıltırım. Şu saatten sonra Dolar 5 Lira olur mu Allah aşkına?

Peki ya Dolar 5 Lira olursa?.. İnanılması zor bir sürpriz yapar eğer ki Dolar 5 Lira olursa. BU tatlı hayali sürdürelim. Dolar hangi koşullarda 5 Lira’ya geriler? Bakalım …

• İlk etapta aklıma “Balık” ve “Kavak” söylemi geldi ama ben başka olasılıkları sıralayayım size.
• Ülkemize bol miktarda yatırım amaçlı döviz girişi olursa,
• TCMB’nin net kullanılabilir döviz rezervleri ülkemizin dış borçlarının oldukça üzerinde gerçekleşirse,
• İhracat rakamlarımızın, ithalat rakamlarımızın oldukça üzerinde gerçekleşmesi durumunda,
• Üretici ve ihracatçı bir ülke olup, üretimdeki hammaddelerin dışa bağımlı olmadan kendimiz üretip, ciddi katma değer sağladığımızda,
• Piyasalara ve otoritenin söylemlerine tam güven sağlanırsa,
• Piyasalarda sağlanan güvenin hiçbir dedikodu mahiyetindeki polemiklerden olumsuz etkilenmediği durumlarda,
• Yabancı yatırımcıların ülkemizde spekülatif amaçlı para getirip çalıştırmaları yerine, ülkemizde istihdam sağlayacak işyeri açıp ülkemize katma değer sağladıklarında,
• Hiçbir manipülasyona fırsat tanınmayacak bir para politikası izlendiğinde,
• Yüksek faiz politikası veya farklı araçlarla dövizin hareketini sindirme politikası izlenmediği durumlarda,
• Döviz piyasası sisli havayı sevmez. Sisli piyasa havasında dövizin ateşi daima yukarı yönlüdür. Otoritelerin söylemleri piyasanın havasını asla bozmamalı; net, açık, tutarlı söylemler olmalıdır.

Size son bir söz söyleyeyim mi?

Ekmeğin fiyatına benzer, aha Dolar’ın fiyatı şudur diyebileceğimiz bir fiyat yoktur. Dövizin fiyatını piyasa dinamikleri, beklentiler, arz ve talep belirler. Bahsettiğim hususlarda asla olumsuzluklara yer verilmemeli. Her olumsuzlukta dövizin fiyatı yukarı çıkacaktır. Dövizin fiyatı sürekli yukarı çıkıyorsa, biliniz ki piyasada işler yolunda gitmiyor.

REŞAT BAĞCIOĞLU