Utkan ULUÇAY

Ekolojik tükenmişliğe en çok etki eden üç sistem arasında Gıda – İnşaat – Üretim sayılıyor. Gıdada öncelikler düşük çevresel etkili sağlıklı ürünler, rejeneratif tarım, yerel-organik-mevsimlik ürün tercihi, kaçınılabilir gıda israfının önlenmesidir. İnşaatta öncelikler mevcut alt-üst yapının tadilatla kullanıma devam edilmesi, malzemelerin tekrar kullanımı, enerji etkinliğinin yükseltilmesi, döngüsel malzeme-yaklaşımların uygulanmasıdır. Üretimde öncelikler kümelenme-simbiyoz ve etkinliğin artırılması, ürün ve araçların ekonomik ömrünün uzatılması, sadece gereken kadarının tüketilmesi, hızlı modadan kaçınılmasıdır.

Bu çerçevede üç grup ülke için grup profili ve öneriler sıralanıyor:

• SHIFT: Yüksek gelirli kuzey yarıküre ülkeleridir (Global North), dünya nüfusunun %25’ini ve hammadde tüketiminin %34’ünü temsil etmektedirler. Tüketimlerini kısmaları, üretim araçları ve ürünlerin daha dayanıklı olmalarını sağlayarak ekonomik ömürlerini uzatmaları, mevcut olanları kullanmaları, döngüsele öncelik vermeleri önerilmektedir.
  • Doğru yaklaşımları ödüllendiren politik – finansal yaklaşımlar
  • Nüfusa değişen ihtiyaca uygun nitelikleri kazandıracak eğitim programları
• GROW: Orta gelirli Güneydoğu Asya, Latin Amerika, Kuzey Afrika ülkeleridir, dünya nüfusunun %37’sini hammadde tüketiminin %55’ini temsil etmektedirler. Rejeneratif tarım ve mevsimine uygun-yerel-organik ürün seçimi, dayanıklı üretim araçları ve ürünler, endüstriyel simbiyoz – etkinlik artışı önerilmektedir.
  • Gıda israfını önleyen, doğru yaklaşımı ödüllendiren mevzuat – finansal yaklaşımlar
  • Rejenaratif – organik tarıma uygun çiftçi destekleri
  • Teknoloji – mevzuat – finansal düzenlemelerle döngüsel ekonomiye geçiş kolaylığı
  • Hayat boyu öğrenmeyi sağlayan – değişen şartlara göre yeni nitelikleri kazandıran eğitim programları
• BUILD: Düşük gelirli güney yarıküre (Global South) ülkeleridir, dünya nüfusunun %50’sini ve hammadde tüketiminin %13’ünü temsil etmektedirler. Rejenaratif tarım, sağlıklı gıda ürünleri tüketimi, atıkların geri kazanımı, döngüsel yaklaşımlar önerilmektedir.
  • İklim risklerini önlemeye destek olan teşvikler
  • Doğru yaklaşımları ödüllendiren yasal – finansal düzenlemeler
  • Tarımda KOBİ ölçeğinde destek
  • Rejenaratif tarım için inovasyona erişim kolaylığı
  • Her yaş ve kesimde nitelik artırıcı eğitim programları
  • Döngüsel ekonomiye geçişte teknoloji – mevzuat – finansal kolaylıklar

Utkan ULUÇAY