ELEMAN ARANIYOR

Eleman denince genellikle bir kuruluşta veya bir yerde çalışan insanların her biri akla gelir ama bugün ben biraz daha derine inmek istiyorum.

Eleman, aynı zamanda bileşik bir şeyi oluşturan şeylerden her birine de denir.

Misal; Bağlantı Elemanları… 

Sanayide kullanılan parça ve ürünlerin birleştirilmesinde kullanılan malzemeler Bağlantı Elemanları olarak nitelenir. Aslında sadece sanayi ürünlerini değil tüm eşyaların birleştirilmesini sağlayan elemanlardır bunlar.

Bu yolla düşünürsek, çalışanlara eleman denmesinin bir nedeni de demek ki bir anlamda bağlantı görevi görmeleri olabilir.

Müşterinizin teslimat adresi ile deponuz arasındaki bağlantıyı sağlayanlar; Sevkiyat Elemanlarıdır.

Tahsilatlarınızla satılan mallarınızın takasında bağlantı sağlayanlar; Satış Elemanlarıdır.

Ve en bariz örnek…

Ham maddenin mamule çevirmesinde ara eleman olarak çalışıp sürecin devamlılığında bağlantı görevi gören; Üretim Elemanları.

Bu liste uzar gider…

Eleman kavramında özellikle de Ara Eleman ifadesi vardır hep kullanılagelen. Türkçede karşılığı “Meslek liselerinin, meslek yüksekokullarının veya halk eğitim merkezlerinin yetiştirdiği işçi.” anlamına gelir.

Üretimin can damarı, işte bu beden gücüdür. Sanayi hatta ağır sanayi bu beden gücü olmadan ayakta duramaz. Ne kadar dijitalleşmesi kaçınılmaz olsa da fabrikalarda o civata sıkılacak, o paspas çekilecek, yine o ürün elden geçecek ve bu iş yine bir elemanla yapılacaktır.

Bu ara eleman denen kadronun yakası ister mavi olsun isterse de beyaz farketmez. Üretimin vazgeçilmez bir bağlantı elemanı olarak hammaddeyi mamule çeviren, mamulü ise paraya çeviren süreçlerde hep oralarda bir yerlerde olacaktır.

Bu eleman eksikliği sorununu yıllardır hissetmekte olan büyüklerimizden Koç Holding 2006 yılında Vehbi Koç Vakfı desteği ve Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği ile “Mesleki Teknik Eğitimi Özendirme Programı” kapsamında bir proje bile başlatmıştı. Proje zaman içerisinde “Meslek Lisesi Memleket Meselesi” sloganıyla anılmaya başlandı ama gel gelelim yıl 2022 oldu Ara Eleman sorunu dev gibi büyüdü büyüdü ve sanayiyi tehdit etmeye başladı.

Günümüz Türkiye’sinde artık son nokta:

Ham madde var ama Üretim Elemanı yok.

Mamul var ama taşıyacak Sevkiyat Elemanı yok.

Makine var ama Tamir Bakım Elemanı yok.

Peki nasıl olacak bu Ara Eleman sorunu?

Ara Eleman oldu bize Ana Eleman.

Klasik ekonomide üretim faktörleri üç başlık altında sınıflandırılmaktadır. Bunlar: Emek, sermaye ve doğal kaynaklar (toprak)dır.

İşte buradaki emek kelimesi çimento görevi gören Ara Elemanın ta kendisidir ve tedariki elzemdir.

Bunu ben demiyorum, her yerde gümbür gümbür haber ve köşe yazıları var.

13.09.2022: STK’lar da ara eleman için devrede^[1] İş dünyasının kronik sorunlarının başında gelen ara eleman sıkıntısının çözümü için Bursa’daki sivil toplum kuruluşları önemli rol üstleniyor. STK’lar imza attıkları projelerle mesleki eğitim alanında öncü oluyor.

27.08.2022: Kriz tellalları iyi duysun: Ara eleman bulunamıyor^[2] Ankara Ticaret Odası (ATO) Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran, iş dünyasının satış elemanından pazarlamacıya, dikiciden tornacıya kadar yetişmiş eleman bulmakta zorluk çektiğini belirterek, “Hemen her sektörde istihdam edilmek üzere ara elemana ihtiyaç var ancak bulamıyoruz” dedi.

07.02.2022: İş arayanları yakından ilgilendiren çarpıcı rapor İŞKUR tarafından yayınlandı.^[3] Saha araştırması yapan kurum, geçen yıla ilişkin önemli bir araştırma yaptı. Buna göre, e-ticarete yönelenlerin oranı bir puan arttı. Araştırma, özellikle bazı mesleklerde ciddi bir eleman açığının da olduğunu gözler önüne serdi…

16.09.2022: Sanayide kalifiye eleman sıkıntısı büyüyor.^[4] Sanayideki kalifiye eleman sorunu büyümeye devam ediyor. İŞKUR verilerine göre yılın ilk 8 ayında sanayide 344 bin 863 iş boş kaldı. Gençler sanayiden uzaklaşırken, açılan istihdam kurslarında da kapasite dolmuyor. Sanayiciler kadın istihdamı ve mesleki eğitimin güçlendirilmesini çıkar yol olarak görüyor.

Okullar açılıyor.

Kurslar düzenleniyor.

Müfredat değişiyor.

Metot ve yöntemler düşünülüyor.

Bu arada sorun yıllar boyunca büyümeye devam ediyor.

Bence asıl soru şu olmalı:

• Ara Elemanlar ne istiyor?
• Ara Elemanlara ne veriyoruz?
• Ara Elemanlardan ne bekliyoruz?

Sevgili İK dostlarım, yanıtınız ve bence de can simidiniz “YAN HAKLAR” cümlesinde saklı. Bu küçücük cümlecik sizin elinizi, dolayısıyla da işletmenizin elini çok güçlendirecektir.

27.07.2021: Nedir bu yan haklar?^[5] Başlıklı habere bir göz atalım bence.

Çalışan deneyiminin yüksek olabilmesi için aranan en önemli kriterler de çeşitli yan haklardan geçiyor. Sağlık sigortası, yol ve yemek parası gibi yaygın kullanılan yan haklar, artık birer yan hak olarak değerlendirilmiyor; tıpkı maaş gibi, sigorta primi gibi zaten olması gereken bir “hak” olarak değerlendiriliyor.

Oysaki artık özellikle son yıllarda, yan hakların öneminin farkına varan şirketler bu alana ciddi bir şekilde yöneldiler. Kimi şirketler, klişe yan haklardan tamamen sıyrılıp, kendilerine has yan haklar oluşturuyor.

Paraya dayalı yan haklar

• Çalışan için sağlık sigortası
• Çalışanın ailesi için sağlık sigortası
• Evcil hayvan sağlığı sigortası
• Bireysel emeklilik
• Çalışanın istediği yardım kurumuna, çalışanın adına bağış yapılması
• Kâr veya hedef bazlı primler
• İkramiye
• Ücretsiz ya da indirimli sosyal etkinlik bileti

Eğitime dayalı yan haklar

• Kişisel gelişim eğitimleri
• Uzmanlık alanında eğitim olanakları
• Her çalışana yabancı dil kursu

Çalışma stiline dayalı yan haklar

• Esnek çalışma saatleri
• İş/özel hayat dengesine yönelik esneklikler
• Çalışma mekanına dayalı esneklikler
• Mesai saatlerinde kısa uyku molaları alanı
• Yoga, meditasyon gibi faaliyet imkanları
• Şirket içi fitness salonu tahsisi

Ve daha neler neler.

Elbette bunların bir kısmı yok artık daha neler şeklinde karşılanabilir ama karar vermek ve seçim yapmak sektöre, ürüne, işe, bölgeye ve elemana göre değişse de aslolan şey bir cazibe merkezi kurabilmek ve onu sürdürebilmek.

İşletmeler artık “Eleman seçmeye çalışmak yerine, elemanlarca seçilen olmaya çalışsa” çok daha güçlü olacaklarını görecekler.

Nasıl mı?

Bilgisayarınızın arama motoruna Great Place To Work yazın, o size birçok ipucu verecektir.

Nasılını, doğrusunu, eğrisini ben bilmem.

Ama bir an önce işletmenizi çalışmak için harika bir yere çevirmenizi önemle tavsiye ederim yoksa aramaya devam…

Saygılarımla

Zafer URFALIOĞLU 

^[1] https://www.ekohaber.com.tr/genel/stklar-da-ara-eleman-icin-devrede-h87426.html

^[2] https://www.yeniakit.com.tr/haber/kriz-tellallari-iyi-duysun-ara-eleman-bulunamiyor-1685914.html

^[3]https://www.ahaber.com.tr/ekonomi/2022/02/07/is-arayanlar-dikkat-ciddi-eleman-acigi-var-iste-iskurun-yayinladigi-carpici-rapor

^[4] https://www.dunya.com/sektorler/sanayide-kalifiye-eleman-sikintisi-buyuyor-haberi-669129

^[5] https://www.dunya.com/dunyanin-iksi/nedir-bu-yan-haklar-haberi-628822