Kalite Ayrıntıda Gizlidir

Kalite ayrıntıda gizlidir derler ya gerçekten doğrudur. Özellikle makine imalatı yapan firmalarda kalite konusu her zaman ön plandadır. Ancak bir makinenin gerçekten kaliteli olup olmadığını dış görüşüne bakarak anlayamayız. Arka planda o kadar çok detay vardır ki gerçekten kaliteli olup olmadığı yıllar sonra ortaya çıkar. Kalitesiz bir makine aldığınızın farkına vardığınızda iş işten çoktan geçmiş olabilir. Bu yüzden alüminyum profil üreticilerini endüstriyel fırın alımları sırasında dikkatli olmaları konusunda uyarmak ve dikkatlerini çekmek istedim.

İster yerli, isterse yabancı bir firmadan endüstriyel fırın alın mutlaka ama mutlaka imalat aşamaları hakkında bilgi isteyip gerekirse sahada her aşamada kontrol edin. Sözleşmelerde belirli şartları sağlayabilecek kalite standartlarına, markalara ve özelliklere mutlaka yer verin. Alacağınız fırın ve makine sizin istediğiniz mamul veya yarı mamulün üretimini sağlayacak ve uzun yıllar sorunsuz çalışabilecek kalitede makine olmasına dikkat edin. Bakım maliyeti az ve enerji verimliliği yüksek fırınlar almaya gayret gösterin. Yani kısacası ucuz fırın almayın, kaliteyi ucuza alın.

Aldığınız firma, üzerinden yıllar geçse bile teknik destek sağlayabilecek imkan ve kabiliyete sahip olmalı. Makina üzerindeki teknik aksamda kullanılan malzemeler ileriki yıllarda kolayca bulunabilmeli. Bu konuda gerekirse kullandıkça çabuk aşınabilecek ve temel ekipmanların listesini yapıp yedek malzeme olarak deponuzda hazırda tutmalısınız. Makine üzerinde aşırı spesifik ölçü ve özelliklere sahip malzeme kullanılmadığına emin olmalısınız.

Aldığınız fırın veya makinanın kullanım kılavuzu olmalı ve ekipman listesi detaylı şekilde yazılmalı. Teknik personelinize mutlaka kullanma eğitimi verilmeli. Üretici firmanın kalite ve güvenlik belgeleri olmalı. Makine üzerinde her türlü riske karşı güvenlik önlemleri alınmalı, gerekli yerlere uyarıcı işaretleri yerleştirilmeli.

Makinenin kalitesi ÇELİK kısmında başlar.

• Hangi çelik çelikleri kullanılmış. Yerine uygun kaliteli çelikler kullanılmış mı?
• Çelik konstrüksiyonu yapılırken kumlanmış ve astar boyalı malzeme tercih edilmiş mi?
• Kaynak, taşlama, kesim, büküm ve talaşlı imalat işçiliği düzgün mü, yoksa hatalar boya ile kapatılmış mı?
• Doğru ısıl işlem ve indüksiyon işlemi uygulanmış mı?
• Bağlantılar kaliteli cıvata ve vidalarla yapılmış mı?
• Boru kaynakları düzgün yapılmış mı? Kaynak filmleri çektirilmiş mi?
• Kullanılan transmisyon ve imalat çelikleri sertifikalı ve çatlak test kontrolleri yapılmış mı?
• Dişliler dolu malzemeden mi, yoksa kaynaklı malzemeden mi imal edilmiş?
• Özellikle makara, teker, rulo gibi dayanıklılık ve yerine göre sıcaklığa maruz kalan kısımlar için kullanılan sfero, pik, bronz, paslanmaz dökümlerin kalitesi nedir?

Endüstriyel fırınlar, içinde yer alan malzemeleri istediğiniz sıcaklığa yükselten ve bu sıcaklıkta istediğiniz süre boyunca tutmayı başaran özel fırınlardır. Bu fırınlar sayesinde katı ve sıvı haldeki her türlü hammadde çok yüksek sıcaklıklarda işlenebilir.  Bu fırınlarda içinde yer alan malzeme ısınır ve işlem yapılacağı sıcaklığa kadar gelir. Daha sonra hammaddeyi işlemek için istediğiniz süre boyunca sıcaklığı sabit tutar. Böylece endüstriyel alanda kullanılan her türlü hammadde kolayca işlenebilir. Isı deyince de akla hemen PASLANMAZ ÇELİK kullanımı gelir.

İmalatçılar fırınlarda paslanmaz çeliği 304,316,309,310,321, dublex gibi değişik kalitelerde ve döküm, dolu çubuk, sac, profil, boru, lama, köşebent, kare, cıvata, fittings gibi değişik çeşitlerde kullanırlar. Büyük oranda ithal malzeme kullanılır ve oldukça maliyetlidir. Ancak fırının gerekli yerlerinde gerekli kalite paslanmaz çeliğin maliyetine rağmen kullanılması zorunludur. Sertifikalı ürün kullanılması, gerekirse alınan malzemenin analiz edilmesi gerekir. Belirli bir paslanmaz çelik tipinin seçimi, söz konusu uygulamanın getirdiği şartlara bağlıdır. Birçok durumda en önemli belirleyici etkenler korozyon dayanımı, kararma direnci ve yüksek sıcaklıklardaki oksidasyon dayanımıdır. Bunlara ek olarak seçilen paslanmaz çelik türü mukavemet, tokluk, süneklik ve yorulma dayanımı gibi konularda minimum mekanik özelliklere de sahip olmalıdır.

Paslanmaz çeliğin seçimi önemli olduğu kadar, kesimi, bükümü, kaynağı, işlemesi, yüzey koruması ve temizliği ve montajı da ustalık ve tecrübe ister. İmalat ve işlemede aşağıdaki hususlara dikkat etmek gerekir.

• Paslanmaz çelik imalatı mümkünse karbonlu çeliklerin imalatından ayrı yerde yapılmalıdır.
• Presle şekil verme işlerinde 304L kalite paslanmaz çelik veya soğuk iş takım çeliklerinden yapılma kalıplar kullanılmalı, aynı kalıpta karbonlu çelik malzeme işlenmemelidir.
• Giyotin makasta daima paslanmaz malzeme kesilmeli, karbonlu malzeme kesilmiş ise bıçak yüzeyi kimyasallarla iyice temizlenmelidir.
• İmalatı bitmiş yüzeyin taşlanması sırasında daima paslanmazda kullanılan kesici ve aşındırıcılar kullanılmalıdır.
• Aksi durumda yüzeyi özel kimyasallarla veya %20 nitrik asit çözeltisine 50 C de parça batırılarak temizlenmelidir. Bu işlemin yapılmaması durumunda ileriki evrelerde yüzeyde paslanmalar olabilir. Bu paslanma noktaları yüzeye saplanan karbon çeliği parçacıklarından kaynaklanmaktadır.
• Talaşlı imalatlarda %100 saflıkta özel soğutma yağı kullanılmalıdır.
• Talaşlı imalatlarda ISO M10-M20 kalite sert metal uçları kullanılmalıdır.
• Freze işleminde ISO K01-K10 kalite sert metal uçları kullanılmalıdır.
• Kesme ve delme işleminde 2379 veya toz metalürji çelikler kullanılmalıdır.
• Kalıpta kesme ve delme işleminde alt ve üstü kesiciler arasında malzeme kalınlığının %6-8 kadar boşluk verilmelidir.
• Delme işleminde HSS zımba pimleri kullanılmalıdır.
• Soğuk dövme ve derin çekme ve de redüksiyon gibi zorlu işlerde AISI 304-316 yerine AISI 304 L-316 L tercih edilmelidir.

Cavit SOY

https://www.umitmetal.com.tr/paslanmaz-celiklerde-imalat-ve-islemede-dikkat-edilecek-hususlar/