Lütfi İnciroğlu
İNCİROĞLU DANIŞMANLIK DENETİM VE EĞİTİM HİZMETLERİ
4857 sayılı İş Kanunu m.25/IV’de, “İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17 nci maddedeki bildirim süresini aşması” halinde işverene haklı nedenle fesih hakkı tanınmaktadır. Bu durumda işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için asgari bir yıllık kıdeme sahip olması gerekir. İşçinin tutuklu olduğu sürece işçiye ücret ödenmez ve sigorta pirimi yatırılmaz. Örneğin üç yıldan fazla hizmeti olan bir işçinin geçmesi gereken bildirim süresi sekiz haftadır. Gözaltına alınan veya tutuklanan işçinin devamsızlığı sekiz haftayı geçerse bu durumunda işveren iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkına sahiptir.
İş Kanununda belirlenen bildirim süreleri iş sözleşmeleriyle ya da işyeri iç yönetmelikleriyle artırılabilir. Örneğin iş sözleşmesinde işçinin tutukluluk veya göz altına alınması halinde, kıdem süresine bakılmaksızın üç aylık bir süre öngörülmüşse, bu süre dikkate alınarak fesih gerçekleştirilir. Şayet iş sözleşmeleriyle bildirim süreleri artırılmış ise, bu durumda da artırılmış süreler uygulanır.
İşçinin göz altına alınmasına ya da tutukluluğuna yol açan olayın işyerinde veya işyeri dışında meydana gelmiş olmasının, işçinin olayda kusurunun bulunup bulunmamasının ya da mahkûm olup olmamasının fesih hakkı üzerinde etkisi yoktur (Sarper, SÜZEK, İş Hukuku, s.719; Ercan AKYİĞİT, İş Sözleşmesinin Tutukluluk veya Gözaltına alınma Nedeniyle Feshi, Sicil İş Hukuku Dergisi, s.57; Haluk Hadi SÜMER, İş Hukuku Uygulaması, s.237; Fevzi ŞAHLANAN, Tutukluluk Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshi, (Karar İncelemesi), Tekstil İşveren Ekim 2012, s.3).
Tutukluluk süresinin bildirim süresini aşmış olması, işverenin iş sözleşmesini feshetmek zorunda olduğu anlamına gelmez. İşveren dilerse bu durumda da işçinin iş sözleşmesini feshetmeyebilir. Bu durumda iş sözleşmesi askıda kalır. İşveren tutukluluk hali bildirim süresini aştıktan sonra ve askı hali devam ettiği süre içerisinde her zaman iş sözleşmesini feshedebilir (SÜZEK, İş Hukuku, s.719).
Sonuç olarak, Yargıtay işçinin tutukluluğunun Kanunda öngörülen sürelerden kısa olmasını işveren bakımından iş sözleşmesinin feshi açısından geçerli sebep olarak kabul etmektedir (Y9HD.6.02.2006 T., 722/2435 Legalbank). Öğretide de işçinin tutukluluk süresi Kanunda öngörülen süreleri aşmasa dahi, belirli bir uzunlukta ise ve bu durum işyerinde işin normal akışını olumsuz etkiliyorsa, olayın özelliğine göre işverenin bildirim sürelerine uymak ve koşulları varsa kıdem tazminatını ödemek suretiyle fesih yapabileceği ileri sürülmektedir (SÜZEK, İş Hukuku, s.720; ŞAHLANAN, Tutukluluk, s.3).
