Yeni bir depo veya tesis için kuruluş yeri seçimi bir çok işletme için önemsiz sayılmayacak bir problem olarak kabul edilmiştir. Özellikle depolar için kuruluş yeri seçimi maliyet odaklı düşünüldüğünden bir optimizasyon problemi gibi ele alınabilir. Klasik veya sezgisel optimizasyon yöntemleri ile maliyeti en küçükleyen konum, deponun konumu olarak seçilebilir. Söz konusu tesis bir perakende mağazası olduğunda problem bir kâr maksimizasyonuna dönüşür. Ancak buradaki problem, henüz açılmamış bir mağazanın gelir fonksiyonunun ve dolayısıyla kâr fonksiyonunun bilinmiyor olmasıdır. Bu noktada istatistik araçlara başvurmamız gerektiği akla gelebilir.
İstatistikte bilinmeyen bir parametresini, veriden hesaplanan bir tahmincisini kullanarak tahmin etmeye çalışırız. Örneğin tek bir ürünün bu döneme ait talebinin olarak tahmin edildiğini düşünelim. Bu tahmin denklemi bize, cari dönemde gerçekleşen talebin katının fazlasını bir sonraki dönem için talebin nokta tahmini olarak kullanabileceğimizi gösterir. Regresyon ve zaman serisi analizi başlıkları altında incelenen bu tahmincilerin hesaplanması için geçmişte elde edilen verilerin kullanılması gerektiği açıktır. Oysa ki henüz açılmamış ve kuruluş yeri planlanan bir mağaza için elimizde geçmiş veriler bulunmamaktadır. Peki talep, dolayısıyla gelir ve kâr fonksiyonları nasıl tahmin edilecektir?
Bu noktada karar alma teknikleri adlı disiplinin araçlarına ihtiyaç duymaktayız. Örneğin Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) gibi teknikler, uzman görüşleri alınarak alternatif kararların birden fazla seçim kriterine göre değerlendirilmesi prensibine dayanır. Çoğu zaman subjektif olmaktan uzak bir uzman görüşü elde etmek zordur (Yöntemin, subjektif karşılaştırmalara dayanıyor olması da dikkat çekicidir). Değerlendirmeler sapmalı olabileceği gibi, karşılaştırma için seçilen kriterler yanlış veya eksik belirlenmiş olabilir.
…
Yazar: Mehmet Hakan Satman
Yukarıda özeti yayınlanan bu yazının tümünü Satınalma Dergisi Mayıs 2014 sayısında bulabilirsiniz.!
Satınalma dergisinin tüm sayılarını Apple Gazetelik (Iphone, Ipad) uygulaması içerisinde bulabilirsiniz!
Uygulamaya erişmek için tıklayınız…
